ΣΠΑΡΤΗ

Σπάρτη

Η σύγχρονη Σπάρτη, πρωτεύουσα του Νομού Λακωνίας είναι χτισμένη στις ανατολικές υπώρειες του Ταϋγέτου, στην ευρύτερη περιοχή της κοιλάδας του Ευρώτα. Βρίσκεται στην ίδια θέση με την αρχαία πόλη. Η πεδιάδα που απλώνεται γύρω της είναι καταπράσινη από ελιές, πορτοκαλιές, λεμονιές, μουριές και άλλα δέντρα. Στα νοτιοδυτικά υψώνεται το όρος Ταΰγετος με τις πανύψηλες κορυφές και την άγρια ομορφιά του. Στα ανατολικά της πόλης βρίσκεται η οροσειρά του Πάρνωνα, που είναι κατάφυτη από έλατα και άλλα δέντρα.

Οι απαρχές της σύγχρονης Σπάρτης τοποθετούνται στις 20 Οκτωβρίου 1834, όταν ο βασιλιάς Όθωνας υπέγραψε το διάταγμα για την οικοδόμησή της. Οι Βαυαροί πολεοδόμοι με τον Fr. Stauffert επικεφαλής, σχεδίασαν μια πόλη 100.000 κατοίκων με βάση το νεοκλασικό μοντέλο.

Η Σπάρτη παραμένει και σήμερα μια πόλη με καλή ρυμοτομία, δενδροφυτεμένους, φαρδείς δρόμους και μεγάλες πλατείες, ενώ πολλά από τα παλιά κτίρια της διατηρούνται σε άριστη κατάσταση. Αποτελεί οικονομικό, διοικητικό και πολιτιστικό κέντρο της Λακωνίας. Στην ανάπτυξή της συμβάλλει καθοριστικά η λειτουργία δύο σχολών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και ενός τμήματος Τ.Ε.Ι. Στο κέντρο της σύγχρονης πόλης εντυπωσιάζει τον επισκέπτη η μεγάλη πλατεία, στην οποία δεσπόζει το επιβλητικότερο νεοκλασικό της Σπάρτης, το Δημαρχείο, κτίριο του 1909 που φέρει την υπογραφή του αρχιτέκτονα Γ. Κατσαρού.
 Το ένδοξο παρελθόν της και η κοντινή απόσταση από το βυζαντινό Μυστρά τραβούν την προσοχή πολλών επισκεπτών καθιστώντας την αξιόλογο τουριστικό προορισμό.

Το όνομα της Σπάρτης είναι παγκόσμια γνωστό λόγω της μακραίωνης ιστορίας της. Ακόμα και σήμερα αποτελεί σύμβολο ηρωισμού και αυτοθυσίας αλλά και του λιτού τρόπου ζωής.

 

  • O ιστορικός τέως Δήμος Μυστρά ιδρύθηκε το 1999, με έδρα τη Μαγούλα και έμβλημα το δικέφαλο αετό και τον Κ. Παλαιολόγο.. Περιλαμβάνει τις πρώην κοινότητες Αγίας Ειρήνης, Αγίου Ιωάννη, Αναβρυτής, Λογγάστρας, Μαγούλας, Μυστρά, Παρορείου, Σουστιάνων και Τρύπης.

    Η Δημοτική ενότητας Μυστρά, μεταξύ Ταϋγέτου και πεδινών οικισμών, προσφέρει στους επισκέπτες του ολόκληρο το χρόνο τη δυνατότητα ανάπαυσης και αναψυχής.

    Στην Αναβρυτή, στο νεοκλασικό κτίριο του παλιού Δημοτικού Σχολείου, στεγάζεται βοτανικό και γεωλογικό μουσείο και λειτουργεί φωτογραφική έκθεση της ενδημικής χλωρίδας του Ταϋγέτου και των πετρωμάτων του. Ο οικισμός της αποτελεί ορμητήριο για περιήγηση του Ταϋγέτου. Από εδώ ξεκινούν τα μονοπάτια προς το καταφύγιο (Ε4), προς Μυστρά, προς Άγ. Ιωάννη και Ταϋγέτη. Από το Παρόρι ξεκινά μονοπάτι προς την Παναγία Λαγκαδιώτισσα (15 λεπτά της ώρας), περίφημη εκκλησία μέσα σε σπηλιά, και προς τη Μονή Φανερωμένης. Από το Μυστρά ξεκινά θαυμάσια διαδρομή προς Πικουλιάνικα, Ταϋγέτη αλλά και προς τον Άγιο Ιωάννη των Βουβάλων στο Νέο Μυστρά (10 λεπτά από την πλατεία).
    Είναι επιβεβλημένη η επίσκεψη στον Καιάδα και η περιπατητική διαδρομή στο χώρο του Σαϊνοπουλείου Θεάτρου, όπου ετοιμάζεται και η κατασκευή αθλητικού κέντρου. Εξαιρετική η περιήγηση στις πηγές της Τρύπης (Καρβασαράς, Βασιλονέρι και πηγές Κνακίωνα όπου και η Μονή του Αϊ-Γιαννάκη) και στο Αναρριχητικό Πάρκο Λαγκάδας. Επίσης στην Αγ. Ειρήνη το βυζαντινό γεφύρι του Αϊ-Σώστη και οι 4 νερόμυλοι, στη Λογγάστρα τις βυζαντινές εκκλησίες Ταξιαρχών, Παναγίας και Αϊ-Νικόλα και στους Σουστιάνους το φαράγγι της Νεράιδας, τις σπηλιές Κουμουνδούρου και την πανέμορφη εκκλησία του Αϊ-Νικόλα.

     

     

  • Η Δημοτική ενότητα Φάριδος περιλαμβάνει τα χωριά: Ξηροκάμπι , Άγ. Χριστόφορο, Ανθοχώρι, Ανώγεια, Αρκασάδες, Άρνα, Βασιλική, Βάρδα, Γοράνους, Καμίνια, Διπόταμα, Καβουράκι, Κρυονέρι, Κυδωνιά, Κυδωνίτσα, Λεύκη, Λευκόχωμα, Λιαντίνα, Νιχώρι, Παλαιοπαναγιά, Παλαιοχώρι, Πενταυλούς, Πολοβίτσα, Ποταμιά, Σπαρτιά, Σωτήρα, Τόριζα, Τραπεζοντή.

    Εκτείνεται στην καρδιά του κεντρικού ανατολικού Ταϋγέτου. Αξιοθέατα: το αρχαίο γεφύρι (χτισμένο το 50 π.Χ.), ο Πύργος Λιακάκου, ο μεσαιωνικός οικισμός της Κουμουστάς (υψόμ. 750) με πέντε βυζαντινές εκκλησίες, τρεις εκκλησίες στο Ξηροκάμπι, η δασική περιοχή Πενταυλοί (υψόμ. 1200) συνέχεια του θαυμαστού φαραγγιού Ανακώλου, ο ορεινός οικισμός της Τόριζας και το ορειβατικό Καταφύγιο (υψόμ. 1550) ορμητήριο για την ανάβαση στην κορυφή. Στην περιοχή Γοράνων υπάρχει ο Πύργος Γιατράκου και ένα αρχαίο λατομείο με την ονομασία “Γυναίκα”. Κοντά στη Σπαρτιά βρίσκεται η σπηλιά του Κωσταντή Κολοκοτρώνη, πατέρα του Θεόδωρου, που σκοτώθηκε εκεί.

    Η Δημοτική ενότητα, μαζί με τους τέως Δήμους Σπάρτης και Μυστρά, έχει υλοποιήσει το πρόγραμμα για την “Προστασία-διαχείριση και ήπια τουριστική αξιοποίηση Ταϋγέτου”, με παρεμβάσεις στη βελτίωση των μονοπατιών και στη δημιουργία κέντρων ενημέρωσης των επισκεπτών.
    Αξιόλογη είναι η παραγωγή ελαιολάδου, στο οποίο είναι αφιερωμένες οι εκδηλώσεις “Ελαιοφόρια” που προβάλλουν την ελιά και τον πολιτισμό της.

    Πολλές εκδηλώσεις γίνονται και στην πανέμορφη πλατεία της Άρνας με τον αιωνόβιο πλάτανο. Κάθε Οκτώβριο γίνονται και ποδηλατικοί αγώνες. Το 2002 εγκαινιάστηκε στο Ξηροκάμπι πέτρινο αμφιθέατρο, όπου γίνονται υπαίθριες εκδηλώσεις.

     

  • Η Δημοτική ενότητα Θεραπνών περιλαμβάνει τα χωριά: Γκοριτσά, Αγ. Αναργύρους (Ζούπαινα), Αγριάνους, Καλλονή (Πέρπενη), Κεφαλά, Πλατάνα, Σκούρα, Χρύσαφα, Ζαγάνα και Πολύδροσο (Τσίντζινα).

    Έχει το όνομα Θεράπνες από το 1869, ως αναφορά στην αρχαία Θεράπνη ή Θεράπνα, που ήταν χτισμένη στην αριστερή όχθη του Ευρώτα. Εδώ, ανατολικά της Σπάρτης, βρίσκεται η μυκηναϊκή έπαυλη και το ιερό της Ελένης και του Μενελάου. Αξιόλογα αρχαιολογικά ευρήματα από μυκηναϊκούς τάφους στην περιοχή της Μελαθριάς, κοντά στη Σκούρα, βρίσκονται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης.

    Οι κάτοικοι της περιοχής ζουν κυρίως από την καλλιέργεια της ελιάς. Στα πεδινά καλλιεργούν κηπευτικά, τριφύλλι και καλαμπόκι. Αξιόλογη παρουσία έχει η βιολογική καλλιέργεια της ελιάς (8500 στρέμματα), ιδιαίτερα στον Κεφαλά, του οποίου το βιολογικό λάδι και οι ελιές έχουν τυποποιηθεί. Αρκετοί κάτοικοι ασχολούνται και με την κτηνοτροφία, καθώς και τη βιολογική εκτροφή αιγοπροβάτων. Στο τυροκομείο της περιοχής παράγεται και ένα τοπικό τυρί, μια καλή γραβιέρα. Στο Δήμο υπάρχουν εννέα αγροτικοί συνεταιρισμοί, δύο τυποποιητήρια λαδιού, καθώς και επτά πολιτιστικοί και πέντε αθλητικοί σύλλογοι.
    Στα Χρύσαφα, πρώτη ιστορική έδρα του Δήμου, υπάρχουν σημαντικές εκκλησίες: ο Άγ. Δημήτριος, η Κοίμηση της Θεοτόκου, ο Άγ. Νικόλαος και ο Άγ. Ιωάννης ο Πρόδρομος. Ο σημαντικότερος ναός είναι η Παναγία Χρυσαφίτισσα (1293) με εξαιρετικές τοιχογραφίες και ενσωματωμένο οχυρωματικό πύργο. Η Ζούπαινα ήταν κέντρο της αντίστασης κατά της γερμανικής κατοχής και γι’ αυτό την έκαψαν οι Γερμανοί το 1944. Οι Αγριάνοι διαθέτουν εξαιρετικές ταβέρνες. Στα πλαίσια της δημιουργίας οικολογικού πάρκου από το ΥΠΕΧΩΔΕ στον εθνικό Δρυμό Πάρνωνα, προτάθηκε να λειτουργήσουν τα Χρύσαφα ως μία από τις Πύλες. Τα ορεινά χωριά του δήμου θεωρούνται εξαιρετικά θέρετρα με νερά, πλατάνια και ταβέρνες. Τα Τσίντζινα είναι ορμητήριο για εκδρομές και πεζοπορίες στα μονοπάτια του Πάρνωνα. Εκεί υπάρχει ξενώνας, ανοιχτός όλο το χρόνο.

     

  • Η Δημοτική κοινότητα Πελλάνας  περιλαμβάνει τα χωριά: Άγιο Κωνσταντίνο, Αγόριανη, Αλευρού, Βορδόνια, Γεωργίτσι, Καστόρι, Λογγανίκο, Πελλάνα, Περιβόλια και τους γύρω 11 οικισμούς.

    Στο Καστόρι υπάρχει ένας ξενώνας ανοιχτός όλο το χρόνο. Ξεκινώντας από τη Σπάρτη, συναντάμε τη Βορδόνια, με τους διάσπαρτους μικρούς οικισμούς στα γύρω υψώματα. Εδώ στην πάνω Χώρα, βρίσκεται το φράγκικο κάστρο, που καταστράφηκε το 1460 από τον Μωάμεθ τον Πορθητή. Ο ναός της Υπαπαντής στον Όραχο έχει εικόνες του αγιογράφου Α. Ζωγράφου. Σώζονται και άλλες μικρότερες εκκλησίες με εξαιρετικές εικόνες, καθώς και τα αρχοντικά του Λιναρδάκη και της οικογένειας Ζωγράφου. Ο λαϊκός ζωγράφος Παναγιώτης Ζωγράφος και οι δυο γιοι του αναπαράστησαν τις μάχες του Μακρυγιάννη. Συνεχίζουμε προς το Καστόρι, έδρα του Δήμου, που ονομαζόταν και Καστανιά. Αξίζουν μια επίσκεψη: η Μονή του Καστρίου, γυναικείο μοναστήρι αφιερωμένο στη Ζωοδόχο Πηγή, η σπηλιά του Ράλια, ο ναός της Παναγίας της Μισοσπορίτισσας, το φαράγγι του Κάρδαρη και οι πηγές του Αγίου Μάμα με τα πλατάνια και το πρότυπο εκτροφείο πέστροφας και σολομού. Ακολουθούν τα Περιβόλια, μικρός οικισμός με γόνιμα εδάφη, και η σημερινή Πελλάνα, στην περιοχή της οποίας η αρχαιολογική σκαπάνη φέρνει στο φως ενδιαφέροντα ευρήματα της Μυκηναϊκής εποχής.
    Ανηφορίζοντας συναντάμε την Αλευρού με τα όμορφα ξωκλήσια της και φτάνουμε στο Γεωργίτσι, το μπαλκόνι του Ταϋγέτου, σε υψόμετρο 900-1100, για να επισκεφτούμε το ναό του Αγίου Δημητρίου, του Προφήτη Ηλία με τις αγιογραφίες της οικογένειας Κακκαβά, το Δημοτικό Σχολείο και τους αλευρόμυλους. Σε απόσταση 12 χλμ. βρίσκουμε την Αγόριανη με το κάστρο της και το ναό του Αγίου Νικολάου (1290-1300) με σπάνιες τοιχογραφίες. Ανατολικά βρίσκουμε τον Άγιο Κωνσταντίνο. Τέλος φτάνουμε στον Λογγανίκο, σε υψόμετρο 750. Εδώ βρίσκεται ο βυζαντινών χρόνων οικισμός Κοτίτσα, που καταστράφηκε από τους Τούρκους μετά τα Ορλωφικά. Αξίζουν μια επίσκεψη οι ναοί: του Αγίου Γεωργίου, των Αγίων Αποστόλων, της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, του Αγίου Δημητρίου. Επίσης το φράγκικο κάστρο και οι πηγές του Ευρώτα. Στην περιοχή του Λογγανίκου πρέπει να βρισκόταν η αρχαία Βελεμίνα που αναφέρει ο Παυσανίας.

    Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Καλλιεργείται καλαμπόκι και μηδική. Πολύ καλό είναι και το μέλι που παράγεται στην περιοχή. Υπάρχει μονάδα γαλακτοπαραγωγικών αγελάδων.

     

  • Η Δημοτική Ενότητα Οινούντος περιλαμβάνει τα χωριά: Βαμβακού, Βαρβίτσα, Βασσαρά, Βουτιάνους, Βρέσθενα, Θεολόγο, Κονιδίτσα. Σελλασία.

    Η περιοχή του αποτελεί την είσοδο στη Λακωνία και έχει κατοικηθεί από τους αρχαίους χρόνους. Το πανάρχαιο δάσος βελανιδιάς, που στην αρχαιότητα ονομαζόταν Σκοτίτας, υπάρχει ως τις μέρες μας.

    Στους «Φονεμένους» της Βαρβίτσας έχουν βρεθεί λιθοσωροί που ταυτίζονται με τις Ερμές που είδε ο Παυσανίας (2ος αι. μ.Χ.) στα σύνορα της Λακωνίας.

    Η Σελλασία, πρώην Βρουλιάς, πήρε το όνομά της από τον αρχαίο οικισμό που σώζεται στο λόφο Παλαιογουλάς. Στην παρακείμενη πεδιάδα, που διαρρέει ο Οινούντας ποταμός, έγινε το 222 π.Χ. η φονική μάχη μεταξύ των Σπαρτιατών και των Μακεδόνων. Στη μάχη αυτή οι Σπαρτιάτες ηττήθηκαν κι έτσι ουσιαστικά τέλειωσε η μεγάλη μεταρρύθμιση του Άγι και του Κλεομένη. Στους βυζαντινούς χρόνους ξεχωρίζει η Μονή των Αγίων Αναργύρων και τα Βρέσθενα με την επισκοπή τους. Σημαντικό βυζαντινό μνημείο είναι και η κεντρική εκκλησία της Κονιδίτσας, ο Προφήτης Ηλίας, που χρονολογείται στο πρώτο μισό του 11ου αιώνα. Η Μεγάλη Βρύση γνώρισε ακμή το 15ο αιώνα.
     Σημαντική είναι η προσφορά των χωριών της περιοχής και στον αγώνα κατά των Τούρκων. Άλλωστε η Βαρβίτσα είναι η γενέτειρα του πρωτοκλέφτη καπετάν-Ζαχαριά. Η ευρύτερη περιοχή ανήκει στο “Οικολογικό Πάρκο Πάρνωνα – Υγρότοπος Μουστού”.

    Για τους επισκέπτες της περιοχής υπάρχουν τρεις ξενώνες ανοιχτοί όλο το χρόνο (Βαμβακού, Βαρβίτσα, Βρέσθενα), επιπλωμένες κατοικίες στη Σελλασία και καλές ταβέρνες σε όλα σχεδόν τα χωριά. Στο δήμο ανήκουν και τα δύο καταφύγια του Πάρνωνα.

     

     

  • Οι Καρυές, μια από τις δύο κοινότητες του νομού, βρίσκονται στη βορειοανατολική Λακωνία, χτισμένες στους πρόποδες του Πάρνωνα σε υψόμετρο 950μ πνιγμένο στις καστανιές και καρυδιές.

    Η περιοχή κατοικείται από την αρχαιότητα, ήταν μάλιστα προπύργιο των Σπαρτιατών με τη θέση του αρχαίου οικισμού να τοποθετείται βόρεια από το σύγχρονο χωριό. Αρχικά ήταν πόλη αρκαδική, μετά όμως πέρασε στους Λακεδαιμονίους. Η πόλη ήταν γνωστή από τον ιερό περίβολο της Αρτέμιδος και των Νυμφών. Η Άρτεμις ονομαζόταν Καρυάτις και το άγαλμά της βρισκόταν στο ύπαιθρο. Προς τιμήν της χόρευαν οι νέες παρθένες, οι Καρυάτιδες, που έδωσαν την έμπνευση και αποτέλεσαν τα πρότυπα για τα ομώνυμα αγάλματα τα οποία στηρίζουν το θριγκό πολλών οικοδομημάτων αντί για κίονες. Στις Καρυές υπάρχουν αντίγραφα των Καρυάτιδων από το Ερέχθειο της Ακρόπολης. Στη βυζαντινή περίοδο ονομάστηκε Αράχωβα και κράτησε αυτή την ονομασία μέχρι τον 20ό αιώνα. Οι κάτοικοί της διακρίνονταν για το ανεξάρτητο πνεύμα τους, πήραν μέρος στην Επανάσταση του 1821 και πυρπολήθηκαν από τον Ιμπραήμ. Πολέμησαν και κατά των Γερμανών, οι οποίοι κατέστρεψαν το χωριό καίγοντάς το. Μετά τον εμφύλιο άρχισε η παρακμή της άλλοτε ανθηρής κοινότητας.
    Σήμερα έχει 927 κατοίκους, που ασχολούνται με την κτηνοτροφία, τη μελισσοκομία και τη γεωργία (καλλιεργούν κυρίως καστανιές και καρυδιές). Επίσης παράγονται καλά τοπικά τυριά. Υπάρχει δραστήριος αγροτικός σύλλογος, κτηνοτροφικός συνεταιρισμός και ομάδα παραγωγών επεξεργασίας και τυποποίησης κάστανων. Έχει ενταχτεί σε πρόγραμμα ανάπτυξης αγροτουρισμού ήπιας μορφής. Εκτός από τις ταβέρνες του χωριού, υπάρχουν και τρεις ξενώνες που λειτουργούν όλο το χρόνο. Οι Καρυές είναι ο ιδανικός τόπος για να ξεκινήσει κανείς πεζοπορικές εξερευνήσεις στα μονοπάτια του Πάρνωνα. Άλλωστε από εδώ περνάει το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4. Στις 26-27 Ιουλίου οργανώνεται και με τη συνδρομή του πολιτιστικού συλλόγου μεγάλο πανηγύρι, στο οποίο παίρνει μέρος το τοπικό μουσικό συγκρότημα.

    Ο οικισμός με τα παραδοσιακά σπίτια και την γραφική πλατεία με τον αιωνόβιο πλάτανο, σε συνδυασμό με τους πολύ φιλόξενους κατοίκους, το γύρω δάσος του Πάρνωνα με τις καταπληκτικές εναλλαγές των χρωμάτων του ανάλογα με την εποχή του χρόνου, η ύπαρξη ωραιότατων καταλυμάτων και εξαιρετικού φαγητού με παραδοσιακά προϊόντα, αποτελούν φιλόξενο πόλο έλξης για κάθε επισκέπτη, ντόπιο ή ξένο που θα θελήσει να ανακαλύψει τις κρυφές ομορφιές του και θα κάνουν κάθε μέρα της διαμονής του αξέχαστη.

     

Μουσεία

  • Το Μουσείο της Ελιάς και του Ελληνικού Λαδιού στη Σπάρτη έχει ως κύριο σκοπό να αναδείξει τον πολιτισμό και την τεχνολογία της ελιάς και της ελαιοπαραγωγής, που συνδέεται άρρηκτα με την ελληνική, και γενικότερα τη μεσογειακή ταυτότητα. Είναι μοναδικό στο είδος του στην Ελλάδα και βρίσκεται στην καρδιά της Λακωνίας, μιας από τις κύριες ελαιοπαραγωγούς περιοχές της χώρας μας.

    Το ταξίδι αρχίζει με τα παλαιότερα ευρήματα που αποδεικνύουν την παρουσία ελαιόδενδρου στην Ελλάδα: σπάνια απολιθωμένα φύλλα ελιάς, ηλικίας περίπου 50.000-60.000 ετών, που βρέθηκαν στην καλντέρα της Σαντορίνης. Οι πρώτες γραπτές μαρτυρίες απαντούν ήδη από τον 14ο αιώνα, σε πινακίδες Γραμμικής Β γραφής.

    Η θέση της ελιάς και του λαδιού στη διατροφή παρουσιάζεται σε ξεχωριστή ενότητα. Μία σειρά άλλων ξεχασμένων πια χρήσεων του λαδιού αποκαλύπτεται επίσης μέσα από πινακίδες και εκθέματα (φωτισμός, φροντίδα του σώματος, καλλωπισμός). Η σημασία της ελιάς και του λαδιού στη ζωή των Ελλήνων αποκαλύπτεται ανάγλυφα μέσα από τους πολλούς συμβολισμούς, τους τρόπους λατρείας και τα λαϊκά δρώμενα, ήδη από την προϊστορική περίοδο ως τις μέρες μας. Τα ελάχιστα δείγματα αρχαίας και σύγχρονης τέχνης που περιέχονται στο Μουσείο καταδεικνύουν ότι η ελιά υπήρξε μια συνεχής πηγή έμπνευσης για τους έλληνες καλλιτέχνες.

    Σύντομα θα διαμορφωθεί και η ημιυπαίθρια έκθεση, με τους μηχανισμούς ενός προϊστορικού, ενός ελληνιστικού κι ενός βυζαντινού ελαιοτριβείου, οι οποίοι θα μπαίνουν σε λειτουργία στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Μουσείου.

    ΠΗΓΗ: ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΟΜΙΛΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ, http://www.oliveoilmuseums.gr/

  • Η πρώτη αρχαιολογική συλλογήιδρύθηκε στη Σπάρτη, το 1833,από τον Γερμανό αρχαιολόγο Ludwig Ross και στεγάστηκε στην εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα. Σύντομα όμως καταστράφηκε από πυρκαγιά καιδημιουργήθηκε εκ νέου το 1872 από τον Έφορο Αρχαιοτήτων Παναγιώτη Σταματάκη, ο οποίος περισυνέλεξε 288 αρχαία αντικείμενα, που αποτέλεσαν τον πυρήνα των ευρημάτων του λίγο αργότερα οικοδομηθέντος μουσείου.

    Ο πλούτος των ευρημάτων, καθώς και η αγάπη τους για την ιστορία της περιοχής τους, οδήγησε μια ομάδα φιλάρχαιων Σπαρτιατών στην ίδρυση του «Συλλόγου Φίλων του Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης – Παναγιώτης Σταματάκης», το 1997, τιμώντας έτσι τον ιδρυτή του Μουσείου Σπάρτης και παράλληλα έναν εκ των πρωτοπόρων της ελληνικής αρχαιολογίας στο σύνολο της.Ο σύλλογος δραστηριοποιείται με ποικίλες εκδηλώσεις,προωθώντας την ίδρυση νέουμουσείου στο κτήριο του ΧΥΜΟΦΙΞ, και την ανάδειξη των αρχαιοτήτων της Σπάρτης και της Λακωνίας.Το Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης είναι το πρώτο επαρχιακό μουσείο της Ελλάδας που σχεδιάστηκε και κτίστηκε εξαρχής για το σκοπό αυτό. Άρχισε να οικοδομείται το 1874 σε σχέδια του Αρχιτέκτονα Γ. Κατσαρού, αν και κατά καιρούς είχε θεωρηθεί έργο του διάσημου Δανού αρχιτέκτονα Theophilus Hansen. Ολοκληρώθηκε στις 23 Ιανουαρίου του 1876 και το κτήριο στην πρώτη του μορφή περιελάμβανε δύο αίθουσες πέραν της κεντρικής, δυτικά και ανατολικά της οποίας είχε κτιστεί ένα ιωνικό πρόπυλο.Οι έρευνες που άρχισαν να πραγματοποιούνται στη Σπάρτη από τα τέλη του 19ου αιώνα, καθώς και οι συχνές περισυλλογές αρχαιοτήτων, είχαν σαν αποτέλεσμα την αύξηση των ευρημάτων και την συνακόλουθη επέκταση του αρχικού κτηρίου, με την προσθήκη αιθουσών στη βόρεια και τη νότια πλευρά. Η πρώτη επέκταση δύο αιθουσών, έγινε κατά το διάστημα 1905 – 1908 με δαπάνες της ΑρχαιολογικήςΕταιρείας. Δύο ακόμα, με μεγαλύτερο πλάτος, προσετέθησαν κατά τον ίδιο τρόπο, το 1936. Σήμερα το μουσείο φιλοξενεί χιλιάδες ευρήματα από την επαρχία Λακεδαίμονος αλλά και από περιοχές του νομού Λακωνίας που δεν καλύπτονται από τις αρχαιολογικές συλλογές του Γυθείου και της Νεάπολης Βοιών. Στις αίθουσες του εκτίθενται αντικείμενα πουκαλύπτουν τη χρονική περίοδο από τη νεολιθική μέχρι την ύστερη ρωμαϊκή εποχή, ενώ τη σπουδαιότερη θέση κατέχουν αυτά των μεγάλων ιερών της Σπάρτης. O επισκέπτης του μουσείου έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει ανευρεθέν υλικό από τις σπουδαιότερες προϊστορικές θέσεις της Λακωνίας, έργα γλυπτικής από τα αρχαϊκά έως και τα ρωμαϊκά χρόνια, προερχόμενα από διάφορες περιοχές του νομού, καθώς και τεχνουργήματα των σωστικών ανασκαφών, ανάμεσα στα οποία κατέχουν εξέχουσα θέση τα τμήματα ψηφιδωτών δαπέδων, των ρωμαϊκών χρόνων, από τη Σπάρτη. Επιπρόσθετα, στην έκθεση του μουσείου περιλαμβάνονται λίγα αλλά άκρως πολύτιμα επιγραφικά κείμενα, πουδίδουν σπάνιες πληροφορίες για την ιστορία της περιοχής. Δυστυχώς, κυρίως λόγω έλλειψης χώρου, στις συνολικά επτά αίθουσες του μουσείου,παρουσιάζεται μονάχα ένα μικρό μέρος όλων όσων έχει φέρει στο φως, και εξακολουθεί να φέρνει, η δραστήρια Ε΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Βασικός γνώμονας της επιλογής και της παρουσίασης, είναι το ενδιαφέρον κάποιων εξ αυτών, τόσο για την επιστημονική κοινότητα, όσο και για τον απλό επισκέπτη.
    Το Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης υπάγεται στην Ε΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.

  • Το 1991, με πρωτοβουλία και αποκλειστικές ενέργειες του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη κ.κ. Ευσταθίου, ιδρύθηκε στη Σπάρτη, έδρα της Ι. Μητροπόλεως Μονεμβασίας και Σπάρτης, το Μουσείο Εκκλησιαστικής Τέχνης.

    Το Μουσείο Εκκλησιαστικής Τέχνης στεγάζεται στο δεύτερο όροφο του Μητροπολιτικού Μεγάρου. Το Μουσείο φιλοξενείται στο Επισκοπείο, έως ότου αποκτήσει το δικό του χώρο, προκειμένου να καλύψει τις υπάρχουσες, αλλά και τις τρέχουσες μελλοντικές μουσειολογικές του δραστηριότητες, δεδομένου ότι στόχος του είναι και η δημιουργία ενός τμήματος με καθαρό παραδοσιακό λαογραφικό χαρακτήρα.

    Στις συλλογές τού Μουσείου Εκκλησιαστικής τέχνης υπάρχουν σημαντικές εικόνες πέντε αιώνων, ιερά σκεύη, άμφια καθώς και μία αξιόλογη σειρά χειρογράφων, που προέρχονται από τις Μονές της περιοχής. Πυρήνα των συλλογών του Μουσείου και αφορμή της ιδρύσεως του αποτέλεσε, βέβαια, η συλλογή εικόνων την οποία ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης βρήκε λησμονημένη στην Ι, Μονή των Άγίων Τεσσαράκοντα.

    Οι κώδικες που φυλάσσονται στο Μουσείο προέρχονται στο μεγαλύτερό τους μέρος από την Ι. Μονή Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων και οι υπόλοιποι από την Ι, Μονή Ζερμπίτσας. Η πνευματική προσφορά των μονών αυτών, και όχι μόνο, είναι ανεκτίμητη καθώς είναι θεματοφύλακες της ιστορίας και τού πολιτισμού.

    Τα χειρόγραφα φιλοξενούσε το Ιστορικό Αρχείο Σπάρτης από τη στιγμή της ανασυστάσεώς του. Με ενέργειες του νυν Μητροπολίτη παραδόθηκαν στην Ι. Μητρόπολη Μονεμβασίας και Σπάρτης τον Ιούνιο τού 1992.

    Το υλικό του Μουσείου εμπλουτίζεται με τις συλλογές που περιλαμβάνουν τόσο τα ιερά σκεύη όσο και τα ιερά άμφια.

    Το Μουσείο Εκκλησιαστικής Τέχνης της Ι. Μητροπόλεως Μονεμβασίας και Σπάρτης φιλοξενεί θησαυρούς, οι οποίοι ανήκουν στην κειμηλιακή τέχνη. Και αυτό, γιατί περιλαμβάνει φορητές εικόνες, μεγάλη ποικιλία εκκλησιαστικού πλούτου της μικροτεχνίας, λατρευτικό αντικείμενα, έργα μεταλλοτεχνίας, μικροξυλογλυπτικά, υφάσματα, καθώς και αξιόλογα δείγματα βιβλιοδετικής τέχνης.

    Ο εικονογραφικός πλούτος που έχει να επιδείξει το Μουσείο δεν περιορίζεται μόνο στις εικόνες, αλλά επεκτείνεται και στις μικρογραφίες των χειρογράφων. Οι κώδικες, διασώζοντας τα χαρακτηριστικά γραφής (και όχι μόνο) των αιώνων στους οποίους ανήκουν, παρουσιάζουν μεγάλο και πολύμορφο ενδιαφέρον.

    Το Μουσείο Εκκλησιαστικής Τέχνης, με τον πλούτο που διασώζει, αποτελεί μία πολύτιμη και ανεπανάληπτη μαρτυρία για τους πνευματικούς προσανατολισμούς και για τις αισθητικές αντιλήψεις των μεταβυζαντινών, κυρίως, αιώνων. Οπότε ο σκοπός του δεν είναι απλώς αποθησαυριστικός, αλλά και διδακτικός -ακόμα και σε τομείς πού θα επεκταθεί στο μέλλον- αφού έτσι αξιολογείται η εκκλησιαστική τέχνη, διασώζονται οι μορφές της, και προβάλλεται η τοπική πολιτιστική κληρονομιά.

    Πηγή: ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΣΠΑΡΤΗΣ http://ww.immspartis.gr

  • Το Μανουσάκειο, Μουσείο Αστικού και Λαϊκού Βίου αποτελεί δωρεά του αειμνήστου Λεωνίδα Μελετίου Μανουσάκη, ο οποίος το 1996 δώρισε στο Δήμο Σπάρτης την οικία του μαζί με την οικοσκευή, το ρουχισμό, το φωτογραφικό αρχείο, το οθωμανικό λάβαρο κ.α. Στεγάζεται στο διώροφο νεοκλασσικίζον οίκημα των αρχών του 20ού αιώνα επί της οδού Ανανίου 13 στη Σπάρτη.
    Το Μουσείο έχει θέμα «Αστικός και Λαϊκός Βίος στη Σπάρτη τον 20ό αιώνα» και πληροί όλες τις σύγχρονες μουσειολογικές προδιαγραφές.

    Περιλαμβάνει έπιπλα, ενδυμασίες, κεντήματα, υαλικά και πλούσιο φωτογραφικό υλικό της εποχής αυτής. Σημαντική θέση στην έκθεση καταλαμβάνει το οθωμανικό λάβαρο το οποίο έφερε από το Λέσβο το 1912 μετά από την απελευθέρωση του νησιού από τους Οθωμανούς, ο Σπαρτιάτης ταγματάρχης Αλέξανδρος Μανουσάκης (θείος του δωρητή).
    Το λάβαρο αυτό έχει περιέλθει στην κατοχή του Δήμου αφού συντηρήθηκε και  χαρακτηρίστηκε, μεταξύ άλλων αντικειμένων, ως κινητό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού.
    Εκτίθενται επίσης οικογενειακά κειμήλια που δωρήθηκαν στο Μουσείο και από άλλους Σπαρτιάτες πολίτες που επιθυμούν να μοιραστούν με τους συμπολίτες τους το μερίδιο της ιστορίας της πόλης τους, που τους αναλογεί αλλά και το μοναδικό συναίσθημα που τους συνδέει με τα αντικείμενα αυτά.

  • Tο Μουσείο του Αρχαιολογικού χώρου του Μυστρά στεγάζεται στο διώροφο κτήριο της δυτικής πτέρυγας της βόρειας αυλής της Μητρόπολης (ναός Αγ. Δημητρίου Μυστρά).

    Το πρώτο άτυπο μουσείο στην ανατολική πτέρυγα του μητροπολιτικού συγκροτήματος ιδρύθηκε από τον Γάλλο βυζαντινολόγο Gabriel Millet στα τέλη του 19ου αιώνα. Εκεί τοποθετήθηκαν γλυπτά αρχιτεκτονικά μέλη από τους ναούς του Μυστρά, ενώ στις αρχές του 20ου αιώνα η συλλογή εμπλουτίστηκε, με τη συμβολή του μητροπολίτη Σπάρτης Θεόκλητου Μινόπουλου.

    Το Μουσείο του Μυστρά ιδρύθηκε επίσημα το 1952, όταν επιμελητής αρχαιοτήτων ήταν ο Νικόλαος Δρανδάκης, οπότε η συλλογή μεταφέρθηκε στη δυτική πτέρυγα του μητροπολιτικού συγκροτήματος. Στην αίθουσα του ορόφου παρουσιάζονταν αντικείμενα μικροτεχνίας, προερχόμενα, στην πλειονότητά τους, από ανασκαφές στο χώρο, καθώς και φορητές εικόνες, ενώ στο ισόγειο η παλαιότερη έκθεση των γλυπτών εμπλουτίστηκε με τη μεταφορά αντικειμένων βυζαντινής εποχής, που μέχρι τότε βρίσκονταν στο Μουσείο της Σπάρτης. Τότε η έκθεση επεκτάθηκε και στον ημιυπαίθριο και στους αύλειους χώρους του μητροπολιτικού συγκροτήματος, συνεχίζοντας μία τάση που είχαν ήδη υιοθετήσει προσωπικότητες, όπως ο μητροπολίτης Ανανίας Λαμπάρδης, που φρόντισαν, ως λάτρεις της τέχνης του παρελθόντος, κατά την ανέγερση του μητροπολιτικού συγκροτήματος, να διακοσμήσουν τις όψεις του με γλυπτά, αναδεικνύοντάς τα παράλληλα.

    Στα χρόνια που μεσολάβησαν από τότε, η συλλογή του Μουσείου εμπλουτίστηκε σημαντικά. Στις συλλογές του Μουσείου περιλαμβάνονται: Γλυπτά ΄Εργα μικροτεχνίας ,Κεραμικά Νομίσματα, Σπαράγματα τοιχογραφιών, Εικόνες, Υφάσματα και οργανικές ύλες.

    Κατά το έτος 2001 η μόνιμη έκθεση αναδιοργανώθηκε, με νέα θεματική, μουσειολογική και μουσειογραφική προσέγγιση.

    Η επανέκθεση, με τίτλο ”Βυζάντιο και Δύση: η εμπειρία του υστεροβυζαντινού αστικού κέντρου του Μυστρά”, εστιάζει στις σχέσεις και επαφές του βυζαντινού κράτους με τη Δύση, σχέσεις που γίνονται αφορμή εκατέρωθεν επιδράσεων και διαμορφώνουν την ιδιαίτερη φυσιογνωμία της πολιτικής και κοινωνικής πραγματικότητας, της πνευματικής ζωής και της τέχνης της εποχής των Παλαιολόγων. Ο Μυστράς, ακμαίο υστεροβυζαντινό αστικό κέντρο, αποτελεί εξαιρετικό πεδίο για την ανίχνευση της προσέγγισης Βυζαντίου και μεσαιωνικής Δύσης λίγο πριν την Αναγέννηση.


    ΠΗΓΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ http://odysseus.culture.gr/index_gr.html

  • Δημιουργήθηκε από το Δήμο Σπάρτης και την Πνευματική Εστία Σπάρτης και φιλοξενείται στο νεοκλασικό κτίριο της Πνευματικής Εστίας της πόλης, που βρίσκεται στην συμβολή των οδών Λυκούργου και Χαμαρέτου.

    Το Μουσείο Νεότερης Σπάρτης αποτελεί θεματοφύλακα πολιτιστικών αγαθών, εξετάζει το παρελθόν για να φωτίσει το παρόν και να ανιχνεύσει το μέλλον της πόλης.

    Δημιουργήθηκε με σκοπό να καταγράφει οτιδήποτε σχετίζεται με την πόλη και να πληροφορεί κάθε νέα γενιά Σπαρτιατών, πώς δημιουργήθηκε κι εξελίχθηκε η Λακωνική πρωτεύουσα με την πανάρχαια ιστορία, σ’ ένα σύγχρονο αστικό κέντρο της Πελοποννήσου.

    Η μουσειακή έκθεση αρχίζει με αναφορές στη Φιλική Εταιρεία, στην Επανάσταση του 1821 και σε οικογένειες του Μυστρά που αργότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των πρώτων οικιστών της Σπάρτης. Συνεχίζει με το Διάταγμα του Όθωνα για την ανίδρυση της πόλεως το 1834 και προχωρεί παρουσιάζοντας επιλεκτικά τους σπουδαιότερους σταθμούς από την πολεοδομική, οικιστική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη της Σπάρτης και με στοιχεία που θα προστίθενται μελλοντικά.

    Το μουσείο εμπλουτίζεται συνεχώς και παραμένει στη διακριτική ευχέρεια ιδιωτών, που κατέχουν αντικείμενα σχετικά με το σκοπό του Μουσείου της Νεότερης Σπάρτης, να τα διαθέσουν, είτε δανείζοντάς τα στο Μουσείο επί παρακαταθήκη, διατηρώντας την κυριότητά τους ,είτε να τα δωρίσουν.

  • Η Αναπτυξιακή Εταιρεία Πάρνωνα-Ταϋγέτου αλλά και ο Δήμος Σπάρτης δημιούργησαν ένα μικρό μουσείο στο χωριό της Αναβρυτής,. Το μουσείο στεγάζεται στις αίθουσες του παλιού δημοτικού σχολείου του χωριού. Περιλαμβάνει ενδιαφέρουσα συλλογή βοτανικής, η οποία αποτελείται από πίνακες με εποπτικό υλικό, σκίτσα και φωτογραφίες για τις ζώνες βλάστησης του Ταϋγέτου και για τα ενδημικά και σπάνια είδη φυτών που συναντάμε σ’ αυτον. Αποτελεί ένα σημαντικό χώρο ενημέρωσης για όσους θέλουν να γνωρίσουν ουσιαστικά την περιοχή.

  • Το Μουσείο Φωτογραφικών Μηχανών – Τάκη Αϊβαλή εγκαινιάστηκε το Μάρτιο του 2013. Αποτελεί το όνειρο μιας ζωής και το επιστέγασμα των προσπαθειών του Τάκη και της Αναστασίας Αϊβαλή. Αποτελεί τη μεγαλύτερη παγκοσμίως ιδιωτική συλλογή φωτογραφικών μηχανών.

    Στο χώρο αυτό παρουσιάζεται η συλλογή φωτογραφικών μηχανών του φωτογράφου Παναγιώτη Αϊβαλή. Ο συλλέκτης ξεκίνησε την συλλογή του στα μέσα της δεκαετίας του ’40, όταν ο πατέρας του έφερε από την Αμερική σαν δώρο, μια μικρή φωτογραφική μηχανή Kodak 1Α τύπου pocket του 1923, η οποία – ξεκινώντας σαν παιχνίδι μιας και δεν είχε φιλμ – έμελλε να γίνει το αντικείμενο με το οποίο ασχολήθηκε όλη του τη ζωή, – το «σαράκι» του όπως έλεγε.

Αξιοθέατα-Αρχαιολογικοί χώροι

  • Η αποκάλυψη των μνημείων του αρχαιολογικού χώρου έγινε με τις ανασκαφές της Αγγλικής Αρχαιολογικής Σχολής (1910 και εξής), οι οποίες ξανάρχισαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990, κυρίως στο χώρο του θεάτρου και των καταστημάτων.

    Τα σημαντικότερα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου είναι:

    • Οι θέσεις μάλλον παρά τα σωζόμενα λείψανα και μερικά ευρήματα από την ανασκαφή που οριοθετούν το χώρο του Ιερού της Χαλκιοίκου Αθηνάς, στην κορυφή (βορειοδυτικό άκρο) της Ακρόπολης. Ο ναός, έργο του αρχιτέκτονα Βαθυκλή από τη Μαγνησία, είχε εσωτερική διακόσμηση με χάλκινα φύλλα (6ος αιώνας π.Χ. και εξής) στην οποία και χρωστάει το όνομά του. Από την επιγραφή του Δαμόνονος (πριν από το 430 π.Χ.) φαίνεται ότι λεγόταν ναός της Αθηνάς Πολιούχου. Ο Παυσανίας προσθέτει ότι ο ναός είχε μείνει ανολοκλήρωτος ως τα χρόνια του Γιτιάδα, ενός ντόπιου τεχνίτη που έφτιαξε τόσο το άγαλμα της θεάς όσο και το ναό της. Ο ναός ήταν άσυλο, όπου κατέφυγαν ο Λυκούργος, ο Παυσανίας και ο Άγης Δ΄.
    • Το αρχαίο Θέατρο της Σπάρτης στη νότια πλευρά της Ακρόπολης, έργο των πρώιμων αυτοκρατορικών χρόνων. Διασώζεται η ορχήστρα, τα αναλήμματα με επιγραφές των αρχόντων της Σπάρτης στους ρωμαϊκούς χρόνους και τμήμα του κοίλου του μεγάλου θεάτρου. Χρησίμευε κυρίως για δημόσιες συγκεντρώσεις και γιορτές. Το θέατρο δεν είχε μόνιμη σκηνή. Για τις θεατρικές παραστάσεις υπήρχε ξύλινη, κινητή σκηνή, που ήταν εφοδιασμένη με τροχούς για την εύκολη μετακίνησή της. Όλα σχεδόν τα λείψανα του αρχαίου θεάτρου που αποκάλυψαν οι ανασκαφές της αγγλικής σχολής ανήκουν στους ρωμαϊκούς χρόνους. Το κοίλον του σκάφτηκε στο λόφο της ακρόπολης κάτω από το νοτιοδυτικό άκρο του. Τα αναλήμματα του κοίλου έχουν μαρμάρινη επένδυση, η οποία στην ανατολική πάροδο χρησιμοποιήθηκε το 2ο αιώνα μ.Χ. για τη χάραξη πολλών επιγραφών.
    • Το λεγόμενο κυκλικό οικοδόμημα, αγνώστου προορισμού. Κυκλικό κτήριο κτισμένο με πελεκητούς δόμους αλλά και μικρότερες πέτρες. Στη μορφή που σώζεται, αποτελεί ίσως επισκευή των ρωμαϊκών χρόνων, αρχαίου κτηρίου σημαντικού για τη ζωή της Σπάρτης (η Σκιάς;).
    • Λείψανα καταστημάτων, παραπλεύρως του αρχαίου Θεάτρου, αποκαλύφθηκαν σε παλαιές και πρόσφατες ανασκαφές της Αγγλικής Αρχαιολογικής Σχολής. ~Eργο των Ρωμαϊκών αυτοκρατορικών χρόνων, κτισμένο κυρίως από τούβλα και διακοσμημένο εσωτερικά πάνω σε κονίαμα, εξυπηρετούσε τους θεατές των παραστάσεων και άλλων εκδηλώσεων στο Αρχαίο Θέατρο.
    • Λείψανα μεγάλης Βασιλικής των μέσων βυζαντινών χρόνων, που είχε ταυτισθεί με τη Βασιλική του Οσίου Νίκωνος (10ος αιώνας μ.Χ.).

    Πηγή Κειμένων: Ιδιομορφη

  • Αρχαίο ερειπωμένο κτίσμα, το οποίο ονομάζουν «τάφο του Λεωνίδα». Η αρχαία παράδοση τοποθετεί τον τάφο του Λεωνίδα στη Σπάρτη, απέναντι από το θέατρο, πολλοί όμως το αμφισβητούν. Το κτίσμα είναι ένας ναϊσκόμορφος σηκός με δύο χώρους. Εντύπωση προκαλούν οι καλοδουλεμένοι, ορθογώνιοι ογκόλιθοι, που σχεδόν όλοι έχουν ασυνήθεις διαστάσεις.

    Πηγή Κειμένων: Ιδιομορφη

  • To ιερό της Oρθίας Αρτέμιδος, κτισμένο κοντά στις όχθες του Ευρώτα, στην περιοχή της αρχαίας κώμης των Λιμνών, αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα ιερά της σπαρτιατικής λατρείας σε όλη τη διάρκεια της μακρόχρονης λειτουργίας του και σχετίστηκε από νωρίς με το θεσμό της αγωγής των νέων Σπαρτιατών.

    Στα πρώτα χρόνια η λατρευόμενη θεότητα αναφέρεται ως Oρθία και πρέπει να θεωρηθεί ως θεά της σωτηρίας και της γονιμότητας και προστάτιδα της βλάστησης. Αργότερα, η λατρεία της συνδέθηκε με εκείνη της Αρτέμιδος και το ιερό έγινε το θρησκευτικό κέντρο της εκπαίδευσης των νέων για να καταλήξει, κατά τα αυτοκρατορικά χρόνια, χώρος αιματηρών θεαμάτων σύμφωνα με τα ήθη της εποχής.

    Το ιερό ανασκάφθηκε από την Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή των Αθηνών (1906-1910). Μπορούμε σήμερα να διακρίνουμε τρία διαφορετικά μέρη του: Το μεγάλο ρωμαϊκό οικοδόμημα (στα αυτοκρατορικά χρόνια το τέμενος της Ορθίας είχα πάρει  τη μορφή κυκλικού αμφιθεάτρου, όπου ο ναός κατείχε τη θέση της σκηνής), τα λείψανα ενός βωμού στο κέντρο του χώρου και ένα μέρος του ναού δυτικό. Ο ναός είναι κτίσμα του 6ου αιώνα π.Χ. κατασκευασμένος με αδούλευτες πέτρες.

    Κάτω από αυτόν βρίσκεται μικρότερος, παλαιότερος ναός, πιθανόν του 9ου αιώνα π.Χ. Η παρουσία του επιβλητικού αμφιθεάτρου φανερώνει πως πολύς κόσμος συνέρρεε εκεί για να παρακολουθήσει τις ιδιότυπες ιεροπραξίες προς τιμή της Ορθίας Άρτεμης.

    Από το πλήθος των επιγραφών που βρέθηκαν στο χώρο του ναού φαίνεται πως η θεά Ορθία συνδεόταν με την αγωγή των παιδιών της Σπάρτης, ηλικίας μικρότερης των 13 ετών.

    Πηγή Κειμένων: Ιδιομορφη

  • Στο λόφο του προφήτη Ηλία λίγα χιλιόμετρα ανατολικά από τη Σπάρτη και απέναντι από τον Ευρώτα συναντούμε ένα από τα πιο σπουδαία ιερά της Σπάρτης, ένα χώρο με πολύτιμα μυκηναϊκά λείψανα. Η Θεράπνη είναι η δεύτερη μετά τις Αμύκλες προϊστορική θέση που κατοικούνταν από την πρώιμη εποχή του χαλκού. Το όνομα Θεράπνη πήρε από την κόρη του Λέλεγα.

    Σε μικρή απόσταση δυτικά της μυκηναϊκής εγκατάστασης της Θεράπνης κατασκευάστηκε στα ιστορικά χρόνια το επιβλητικό ιερό στο οποίο λατρεύονταν ως Θεοί ο Μενέλαος και η Ελένη. Η ανασκαφή που έκανε η Αγγλική Σχολή έφερε στο φως ένα πραγματικά περίεργο οικοδόμημα. Πρόκειται για ένα μεγάλο πυραμιδοειδές βάθρο που υψώνεται στην κορυφή του λόφου και σχηματίζει ένα είδος βάσης για το ναό, κατασκευασμένο με μεγάλες πέτρες, καλά δουλεμένες. Σώζεται ακόμη το βάθρο αυτό, χωρίς να ξέρουμε ως σήμερα τη σημασία του.

    Το ιερό αυτό είχε διαδεχθεί ένα πολύ παλαιότερο. Στα χρόνια του Παυσανία πίστευαν πως μέσα σε αυτό ήταν θαμμένος ο Μενέλαος και η Ελένη, που θεωρούνταν θεοί και τιμόνταν στη Θεράπνη με θυσίες.

    Πηγή Κειμένων: Ιδιομορφη

  • Στη θέση του χωριού Βαφειό περί τα 300 μ. βόρεια από το ύψωμα Παλιοπυργί, όπου υπήρχε κατά τον Χ. Τσούντα η αρχαία πόλη Φάρις, βρέθηκε το 1888 μυκηναϊκός θολωτός τάφος που περιείχε εκτός των άλλων κτερισμάτων και τα δύο χρυσά κύπελλα με τις ανάγλυφες παραστάσεις κυνηγιού αγρίων ταύρων, τα οποία βρίσκονται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Η αρχαία πόλη Φάρις αναφέρεται από τον Όμηρο και ήταν μία από τις έξι πόλεις που αποτελούσαν την αρχαϊκή εξάπολη της Λακωνικής.

    Πηγή Κειμένων: Ιδιομορφη

  • Στις Αμύκλες, στο λόφο της Αγίας Κυριακής βρίσκεται το φημισμένο Ιερό του Αμυκλαίου Απόλλωνα, πολιτικό και θρησκευτικό κέντρο της αρχαίας Σπάρτης από τους πρώιμους ιστορικούς χρόνους μέχρι και τα μυκηναϊκά χρόνια. Στο χώρο που τελούνταν κάθε χρόνο η σημαντικότερη ίσως εορτή των Σπαρτιατών, τα Υακίνθια, προς τιμή του Υάκινθου, φίλου του Απόλλωνα. Ο Υάκινθος ήταν ένας προελληνικός θεός της βλάστησης, πάνω στον τάφο του οποίου είχε στηθεί το 13 περίπου μέτρων ξόανο του Απόλλωνα, γνωστό από τις μαρτυρίες των πηγών. Γύρω στα μέσα του 2ου αιώνα μ.Χ. ο Παυσανίας είχε μείνει εκστατικός από τον θρόνο που το περιέβαλε και από τον εντυπωσιακό αριθμό των μυθολογικών παραστάσεων που τον διακοσμούσαν. Για την κατασκευή του λαμπρού όσο και αινιγματικού αυτού μνημείου προς το τέλος του 6ου αιώνα π.Χ. οι Σπαρτιάτες είχαν μετακαλέσει από τη Μαγνησία της Μικρασίας ένα διάσημο τότε αρχιτέκτονα, τον Βαθυκλή.

    Πηγή Κειμένων: Ιδιομορφη

  • Τα σημαντικότερα Μνημεία του Αρχαιολογικού Χώρου είναι:

    Νεκροταφείο θολωτών λαξευτών τάφων της μυκηναϊκής περιόδου, στη θέση “Σπηλιές”. Ο μεγαλύτερος κατασκευάστηκε στα πρώιμα μυκηναϊκά χρόνια (1500 π.Χ. περίπου).
    Η ακρόπολη της Πελάνας, στην οποία διακρίνονται λείψανα τείχους των ελληνιστικών χρόνων και κατάλοιπα των χρόνων της Φραγκοκρατίας.
    Στο λόφο “Παλαιόκαστρο”, οι πρόσφατες ανασκαφές έφεραν στο φως λείψανα κατοίκησης των πρωτοελλαδικών χρόνων (2500 π.Χ. περίπου), στην κορυφή της ακρόπολης (ίσως κάποιο ανακτορικό κτίσμα).
    Πηγή Κειμένων: Ιδιομορφη

  • Το «ελληνικό» γεφύρι της Ρασίνας, αποτελεί ένα σημαντικό αρχαιολογικό μνημείο του Ξηροκαμπίου. Λέγεται πως είναι το αρχαιότερο σε λειτουργία γεφύρι της Ευρώπης. Έχει κτιστεί από τους Σπαρτιάτες, την εποχή που ο Αύγουστος (τέλη 1ου π.χ. αιώνα) τους παραχώρησε την Καρδαμύλη ως επίνειο. Ονομάστηκε από τους χριστιανούς «Ελληνικό», έργο δηλαδή των αρχαίων ελλήνων και από τους κατοίκους της γύρω περιοχής «Καμάρα». Ο λαός το συνδύασε με την φυγή προς την Τροία της ωραίας Ελένης και την εμφάνιση τη νύχτα του φαντάσματος της γυναίκας του πρωτομάστορα, η οποία θυσιάστηκε για να θεμελιωθεί το γεφύρι…

  • Η Κουμαντάρειος Πινακοθήκη Σπάρτης στεγάζεται σε ένα αξιόλογο νεοκλασικό αρχοντικό των αρχών του εικοστού αιώνα. Αποτελεί δωρεά της Ντόλλυ Γουλανδρή και του αδελφού της Γεωργίου Κουμάνταρου προς τιμήν του φιλότεχνου πατέρα τους, Ιωάννη Κουμάνταρου, ο οποίος ονειρευόταν να ιδρύσει Πινακοθήκη στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Η Κουμαντάρειος Πινακοθήκη εγκαινιάστηκε το 1982 και λειτουργεί ως παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης.

    Η Πινακοθήκη περιλαμβάνει μόνιμη έκθεση – δεκατέσσερις ελαιογραφίες δυτικοευρωπαίων ζωγράφων από τις τελευταίες δεκαετίες του δέκατου έκτου έως τις αρχές του εικοστού αιώνα – δωρεά του Ιωάννη Κουμάνταρου. Ο αριθμός των έργων της συλλογής είναι μικρός, ωστόσο προϊδεάζει για την πλούσια εξέλιξη της προσωπογραφίας, της τοπιογραφίας, της ηθογραφίας και της νεκρής φύσης.

    Περιοδικές εκθέσεις με έργα από τις συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης. Στόχος των εκθέσεων αυτών είναι η γνωριμία του κοινού με τη νεοελληνική ζωγραφική.

    Φιλοξενία εκθέσεων που έχουν ιδιαίτερη σημασία για την τοπική κοινωνία.

    Προτεραιότητα δίδεται στον εκπαιδευτικό ρόλο της Πινακοθήκης. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα, απευθύνονται στους μαθητές/μαθήτριες όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης και σε ειδικές ομάδες κοινού. Τα παιδιά εργάζονται με φυλλάδια και προτεινόμενες δραστηριότητες που λαμβάνουν υπόψη τους το αναλυτικό σχολικό πρόγραμμα. Η σκοποθεσία των εκπαιδευτικών προγραμμάτων ορίζεται κάθε φορά από την ηλικία, τα ενδιαφέροντα και τις δυνατότητες της ομάδας. Γενικά τα προγράμματα αποσκοπούν στη γλωσσική, νοητική, συναισθηματική, ηθική και κυρίως αισθητική καλλιέργεια των μελών της ομάδας. Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες εκτείνονται και εκτός των φυσικών ορίων της Πινακοθήκης.  Ιδιαίτερη σημασία έχει ο εκπαιδευτικός διάλογος που έχει αναπτυχθεί ανάμεσα στην Πινακοθήκη και σε άλλα ιδρύματα του εξωτερικού, όπως τα προγράμματα που πραγματοποιούνται σε συνεργασία με το Τμήμα της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon των Ηνωμένων Πολιτειών καθώς και με πανεπιστήμιο του Ισραήλ. Πολλά από τα προγράμματα έχουν δημοσιευθεί σε έντυπα της Ελλάδας και του εξωτερικού και έχουν ανακοινωθεί σε εθνικά και διεθνή συνέδρια.

  • Το Σαϊνοπούλειο Αμφιθέατρο βρίσκεται στο 5ο χλμ. της Εθνικής Οδού Σπάρτης-Καλαμάτας εντός του ομώνυμου πάρκου. Κάθε καλοκαίρι λαμβάνει χώρα το “Πολιτιστικό Καλοκαίρι”, μια σειρά πολιτιστικού ενδιαφέροντος εκδηλώσεων που περιλαμβάνει θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες και άλλα ανάλογα δρώμενα.

    Το Πολιτιστικό Καλοκαίρι ξεκίνησε το 1988, όπου έγιναν και τα ανεπίσημα εγκαίνια του θεσμού και του Αμφιθεάτρου με την παιδική χορωδία της Βιέννης. Το 1990 έγιναν τα επίσημα εγκαίνια με μελοποιημένα ποιήματα του κατ’ εξοχήν Λάκωνα ποιητή και ακαδημαϊκού Νικηφόρου Βρεττάκου.

    Έτσι, έκτοτε και μέχρι σήμερα στο Σαϊνοπούλειο διοργανώνεται κάθε καλοκαίρι κύκλος πολιτιστικών εκδηλώσεων με την επωνυμία «ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ». Για το σκοπό αυτό έχει οριστεί με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου Καλλιτεχνική Επιτροπή για την επιλογή και επιμέλεια των εκδηλώσεων. Από την ορχήστρα του θεάτρου έχουν περάσει οι μεγαλύτεροι καλλιτεχνικοί οργανισμοί της χώρας μας και σημαντικοί του εξωτερικού,  καθώς και τα μεγαλύτερα ονόματα του θεάτρου και της μουσικής.
    Ενδεικτικά αναφέρονται το Εθνικό Θέατρο, η Εθνική Λυρική Σκηνή, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου, η Καμεράτα Φίλων Μουσικής του Μεγάρου Αθηνών με σολίστ τον Λεωνίδα Καβάκο, το Κρατικό Μπαλέτο της Όπερας της Οδησσού, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, η Ορχήστρα Χρωμάτων, η Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ κ.ά. Επίσης, η Άννα Συνοδινού, η Λυδία Κονιόρδου, ο Μάριος Φραγκούλης, η Άλκηστις Πρωτοψάλτη και πολλοί άλλοι.

    Από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του θεάτρου ο τέως Δήμος Σπάρτης ενστερνιζόμενος την μεγάλη προσφορά του Σαϊνοπουλείου στον πολιτισμό, ήταν ο βασικός συνδιοργανωτής.   Συνδιοργανωτές ήταν επίσης η ΤΕΔΚ (Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων), ο ΟΠΑΝΑΛ και ο τέως Δήμος Μυστρά. Στην οργάνωση μετέχει και η Πνευματική Εστία Σπάρτης.

    Οι παραγωγές αυτές επιχορηγούνται από τους συνδιοργανωτές και από το ίδιο το Σαϊνοπούλειο Ίδρυμα καθώς μεγάλο μέρος των εξόδων του Φεστιβάλ καλύπτονται από τα έσοδα της ακίνητης περιουσίας του Ιδρύματος.

    Πέραν των βασικών εκδηλώσεων που φιλοξενούνται στο θέατρο, το Σαϊνοπούλειο διοργανώνει σειρά παράλληλων εκδηλώσεων (κλασικής μουσικής, οικολογίας, θεατρικό παιχνίδι,  εκθέσεις) τόσο στο Σαϊνοπούλειο Θέατρο όσο και στο άλσος.

    Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το Σαϊνοπούλειο δίνει την ευκαιρία σε τοπικούς φορείς και συλλόγους όχι μόνο της πόλης μας αλλά και όλης της Λακωνίας να παρουσιάσουν το έργο τους στο Αμφιθέατρο.

    Αρκετά επίσης σχολεία της πόλης μας (νηπιαγωγεία, δημοτικά) φιλοξενούνται στο Σαϊνοπούλειο Αμφιθέατρο για να χαρούν οι μικροί μαθητές –ίσως και αυριανοί καλλιτέχνες- την ορχήστρα του θεάτρου και να παρουσιάσουν το έργο τους.

  • Το αμφιθέατρο Ξηροκαμπίου βρίσκεται στο τέλος του χωριού, στο δρόμο για τον Ταΰγετο, δίπλα στο «Ελληνικό Γεφύρι». Κατασκευάστηκε το 2000–2002 από τοπική πέτρα και έχει γίνει συνειδητή – και μάλλον επιτυχημένη – προσπάθεια να ενταχθεί ομαλά στο περιβάλλον. Χωράει περίπου 800 άτομα και σαν σκηνή χρησιμοποιείται η οροφή της παλαιάς δεξαμενής ύδρευσης του χωριού. Έχει καταπληκτική θέα και αξίζει να το επισκεφτεί κανείς και εκτός εκδηλώσεων.

    Κάθε καλοκαίρι, από το 2006 και μετά, το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουλίου, στο αμφιθέατρο Ξηροκαμπίου. αλλά και σε άλλους χώρους του χωριού, γίνεται “Κάλεσμα στον Ταΰγετο”’. Συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, σεμινάρια, εκθέσεις, θεατρικό παιχνίδι, πεζοπορείες και διάφορα άλλα δρώμενα από ερασιτέχνες και επαγγελματίες καλλιτέχνες αλλά και κατοίκους του χωριού και επισκέπτες.

  • Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης ιδρύθηκε το 1972 μετά τη δωρέα Π. Πουλίτσα και την παραχώρηση από το Δήμο Σπαρτιατών των βιβλίων της Δημοτικής Βιβλιοθήκης.  Το 1989 μεταστεγάστηκε σε ιδιόκτητο κτίριο γεγονός που επέτρεψε τον καλύτερο σχεδιασμό και την αρτιότερη οργάνωση των τμημάτων της.

  • Ο Ταΰγετος είναι ένα από τα μεγαλύτερα βουνά της Ελλάδας, με ύψος 2.404 μέτρα. Τα όμορφα δάση της μέσης ορεινής ζώνης του, οι θάμνοι και τα αρωματικά φρύγανα στα χαμηλότερα μέρη του βουνού, οι ρεματιές με τα πλατάνια, τα φαράγγια και οι χαράδρες του είναι τα στοιχεία του τοπίου που θα γοητεύσουν τον επισκέπτη. Ψηλότερη κορυφή του βουνού, αλλά και της Πελοποννήσου, είναι ο Προφήτης Ηλίας, με το ομώνυμο εκκλησάκι που κάθε χρόνο στις 20 Ιουλίου συγκεντρώνει πολλούς προσκυνητές.

    Άλλες κορυφές του βουνού είναι το Σιδηρόκαστρο (2.340 μ.), το Σπανακάκι (2.024 μ.), η Νεραϊδοβούνα (2.020 μ.), τα Γούπατα (2.031 μ.), το Κουφοβούνι (1.850 μ.), το Χαλασμένο Βουνό (2.204 μ.) κ.ά.

    Οι ανατολικές πλαγιές του βουνού σχηματίζουν πολλές χαράδρες, οι οποίες τροφοδοτούν με νερό τον Ευρώτα.

    Η περιοχή έχει ενταχθεί στο δίκτυο βιοτόπων Natura 2000 και έχουν γίνει σημαντικά έργα υποδομής, για την ανάπτυξη τουρισμού ήπιας μορφής (οικοτουρισμού). Επίσης, η περιοχή υπάγεται στις σημαντικές για τα πουλιά περιοχές της χώρας μας (Important Bird Areas). Η περιοχή του κεντρικού Ταΰγετου έχει προταθεί να ενταχθεί στα Εθνικά Πάρκα της Ελλάδας, ως προστατευόμενη περιοχή, με σπάνια είδη ζώων και φυτών και με τοπία και οικοσυστήματα που παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον.
    Στην περιοχή του Ταΰγετου διακρίνουμε πέντε ζώνες βλάστησης:

    Οι μεσογειακοί θαμνώνες συγκροτούνται κυρίως από πουρνάρια (Quercus coccifera), αγριελιές (Olea europaea ssp. Oleaster), κουμαριές (Arbutus unedo), σχίνα (Pistacia lentiscus), ρείκια (Erica manipuliflora, Erica arborea) και άλλα είδη θάμνων και μικρών δέντρων.
    Ορεινή ζώνη – δάση Κωνοφόρων που σχηματίζονται βασικά από δύο είδη Κωνοφόρων: το Ελληνικό έλατο (Abies cephalonica) και τη Μαύρη πεύκη (Pinus nigra).
    Υποαλπική ζώνη: Τελειώνοντας τα δάση, σε ύψος πάνω από 1600-1700 μ., αρχίζουν τα γυμνά λιβάδια και οι βραχώδεις σχηματισμοί, όπου δεν φυτρώνουν δέντρα ή μεγάλοι θάμνοι, παρά μόνο μικρά φυτά, συνήθως πολυετή.
    Αλπική ζώνη: Αρχίζει περίπου στα 2000 μ. και φτάνει ως τις ψηλότερες κορφές του βουνού. Στη ζώνη αυτή δεν αναπτύχθηκαν ποτέ δέντρα.
    Αζωνική βλάστηση των ρεματιών: Στις ρεματιές και στα φαράγγια, που το κλίμα είναι πιο δροσερό, αναπτύσσεται μια ιδιόμορφη βλάστηση που δεν επηρεάζεται τόσο από τη διαφορά υψομέτρου. Κυρίαρχο είδος είναι το Πλατάνι (Platanus orientalis), η Μυρτιά (Myrtus communis), ο Κισσός (Hedera helix) και η Λυγαριά (Vitex agnus – castus).
    Η χλωρίδα του Ταΰγετου είναι εξαιρετικά πλούσια και περιλαμβάνει περισσότερα από 1.000 είδη φυτών. Aπό αυτά, 33 είναι ενδημικά της περιοχής. Ξεχωρίζουν η Ακουιλέγια του Ταΰγετου (Aquilegia ottonis ssp. Taygeta), o Αστράγαλος του Ταΰγετου (Astragalus Taygeteus), η Γιουρινέα του Ταΰγετου (Jurinea Taygetea), η Καμπανούλα (Campanula topoliana ssp. Cordifolia) και το Υπερικό του Ταΰγετου (Hypericum Taygeteum). Υπάρχουν επίσης πολλά ορχεοειδή, κρόκοι και καμπανούλες.

    Σήμερα το βουνό φιλοξενεί 19 είδη θηλαστικών, όπως η Αλεπού, ο Λαγός, ο Σκαντζόχοιρος, το Κουνάβι, η Νυφίτσα και ο Ασβός, και ίσως το Τσακάλι.

    Από τα 87 είδη πτηνών που έχουν καταγραφεί, ξεχωρίζουν αρπακτικά, όπως ο Φιδαετός, η Γερακίνα, ο Χρυσαετός, ο Σπιζαετός, αλλά και πλήθος άλλων πτηνών, όπως κίσσες, κοτσύφια, δρυοκολάπτες, φάσες κ.ά.

    Στον Ταΰγετο έχουν, τέλος, καταγραφεί 100 είδη πεταλούδας, με ένα ενδημικό (Polyommatus menelaos).

    Μια χαράδρα με ασβεστολιθικές πλαγιές, που σχηματίζει βαθιά τομή στον Ταΰγετο, καταλήγει κοντά στο χωριό Τρύπη.

    Εδώ βρίσκεται το αναρριχητικό πάρκο του ΕΟΣ Σπάρτης, καθώς οι απότομες πλαγιές της Λαγκάδας προσφέρονται ιδιαίτερα για τους τολμηρούς αναρριχητές. Καλύτερη εποχή για αναρρίχηση θεωρείται το διάστημα από τα μέσα Μαΐου ως τα μέσα Οκτωβρίου. Ο προσανατολισμός των πεδίων και το υψόμετρο (800 μ. περίπου) δημιουργούν ευχάριστες συνθήκες αναρρίχησης ακόμη και το καλοκαίρι.

     

  •  Πάρνωνας ή Μαλεβός είναι χαμηλότερος από τον Ταΰγετο, αλλά εξίσου γοητευτικός, κατάφυτος από πεύκα και έλατα, με την ψηλότερη κορυφή του, τη Μεγάλη Τούρλα ή Κρόνιο, να φτάνει τα 1.934 μ. Πανέμορφα οροπέδια, φαράγγια άγριας ομορφιάς και βαθιές κοιλάδες συνθέτουν εδώ ένα τοπίο απαράμιλλης ομορφιάς.

    Το μήκος του ξεπερνά τα 100 χλμ., αρχίζοντας από το οροπέδιο της Τεγέας, βόρεια, και φτάνοντας έως τον κάβο Μαλιά.

    Ο ποταμός Οινούντας ή Κελεφίνα, στις δυτικές πλαγιές του, καταλήγει στον Ευρώτα, κοντά στη Σπάρτη.

    Τα δάση του Πάρνωνα σχηματίζονται από τρία είδη κωνοφόρων: το Έλατο (Abies cephalonica), το Μαυρόπευκο (Pinus nigra) και το σπάνιο Δενδρόκεδρο (Juniperus drupacea), καθώς και από βελανιδιές, πλατάνια και χαρουπιές.

    Στα σύνορα με την Αρκαδία γύρω από τη μονή της Μαλεβής υπάρχει δάσος από δενδρόκεδρα, το οποίο έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο της φύσης και έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000.
    Στον Πάρνωνα έχουν καταγραφεί σχεδόν 1.000 είδη, από τα οποία 15 είναι ενδημικά του βουνού, μοναδικά στον κόσμο, και 11 είναι σπάνια για τον ευρωπαϊκό χώρο (κυρίως ασιατικά είδη). Μερικά από αυτά είναι: Astragalus agraniotti, Centaurea athoa Sub sp., Parnona, Viola parnonia, Silene laconica, Centaurea laconica.

    Όσον αφορά τα πουλιά, έχουν καταγραφεί πάνω από 200 είδη, όπως ο Χουρχουριστής, το Ξεφτέρι, η Φάσα, το Κοτσύφι, η Ποντικογερακίνα, ο Δρυοκολάπτης, μικρά αρπακτικά κ.ά. Από αυτά άλλα μένουν όλο το χρόνο στο βουνό, άλλα έρχονται την άνοιξη από την Αφρική και άλλα κατεβαίνουν το χειμώνα από το βορρά ή απλώς διαβαίνουν κατά τις μεταναστεύσεις τους.

    Πηγή Κειμένου: Εκδόσεις “Ιδιομορφή”

  • O Eυρώτας έχει τις πηγές του στην περιοχή της Μαντινείας, στην Αρκαδία. Μετά από μια διαδρομή 82 χιλιομέτρων, κατά τη διάρκεια της οποίας δέχεται νερά από αρκετούς παραποτάμους, εκβάλλει στο μυχό του Λακωνικού κόλπου, σχηματίζοντας δέλτα.

    Tο Δέλτα του ποταμού Ευρώτα αποτελεί έναν από τους τελευταίους σημαντικούς υγροβιότοπους στη νότια Ελλάδα.

    Όλο το μήκος της παραλίας του Ευρώτα αποτελεί έναν από τους τελευταίους τόπους αναπαραγωγής της θαλάσσιας χελώνας Καρέττα καρέττα στη Μεσόγειο. Στη ζώνη των αμμόλοφων, τη μεγαλύτερη στη νότια Πελοπόννησο, συναντώνται σπάνια είδη φυτών, όπως το Linum phitosianum, είδος μοναδικό στον κόσμο.

    Ο Ευρώτας είναι βατός στον επισκέπτη σε πολλά σημεία. Το χειμώνα, όταν έχει αρκετό νερό, πολλοί φίλοι του ποταμίσιου κανό επιδίδονται στο προσφιλές τους σπορ από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο. Ξεκινούν από την περιοχή της Βορδόνιας, στρίβοντας δεξιά στον κεντρικό δρόμο μετά το 2ο μικρό γεφυράκι μετά τον Καραβά. Ακόμη, βατός είναι και στην περιοχή του Πυρί, στρίβοντας αριστερά, ένα χιλιόμετρο μετά το στρατόπεδο του ΚΕΕΜ, όπου δείχνει η πινακίδα προς Αερολιμένα, στο δρόμο Σπάρτης-Γυθείου.

    Στον υγροβιότοπο έχουν καταγραφεί 210 είδη, που περιλαμβάνουν υδρόβια αλλά και αρπακτικά πουλιά. Η περιοχή, παρά την εκτεταμένη ανθρώπινη παρέμβαση, έχει χαρακτηριστεί ως «Σημαντική για τα Πουλιά Περιοχή της Ελλάδας» από την Ελληνική Oρνιθολογική Εταιρεία, με την ευθύνη της οποίας λειτουργεί ο Περιβαλλοντολογικός σταθμός Ευρώτα ακριβώς νότια από τη Σκάλα, στο δρόμο του Λέημονα, Η πρόσβαση είναι εύκολη, από τον κύριο δρόμο Γυθείου-Νεάπολης. Για επισκέψεις, τηλ. +30 693 2888757, +30 210 8228704.

    Πηγή Κειμένου: Εκδόσεις “Ιδιομορφή”

  • Σε μια καταπράσινη έκταση, δωρεά του Νικολάου Γουδέ, σε απόσταση αναπνοής από την πόλη της Σπάρτης, στο δρόμο προς Μυστρά, δεσπόζει πλέον αυτό το πρότυπο ψυχαγωγικό πάρκο υψηλής ποιότητας και ευρωπαϊκών προδιαγραφών. Το άλσος είναι προορισμένο να προσφέρει παιχνίδι, ξεκούραση και άθληση σε όλη την οικογένεια. Ο καλαίσθητος αυτός χώρος αποτελεί ένα ολοκληρωμένο σύνολο αναψυχής, με μεγάλης έκτασης νέες φυτεύσεις, ελαιώνα με αιωνόβιες ελιές, πλατεία, κυκλικό δρόμο/ποδηλατόδρομο, μήκους 865 μ. (ο οποίος διατρέχει κυκλικά το πάρκο), παιδική χαρά εφήβων, υπαίθριο γυμναστήριο ενηλίκων, παιδική χαρά μικρών παιδιών, υπαίθριο σκάκι σε μεγάλη μαρμάρινη σκακιέρα, πίστες skateboard κορυφαίων προδιαγραφών, υπαίθρια τραπέζια πινγκ πονγκ, ροδώνα, λιμνούλα και σιντριβάνια, καθώς και ένα μικρό αμφιθέατρο. Κάθε κατασκευή, υφίσταται με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον και ο χαρακτηριστικός σεβασμός πουδείχνουν οι ντόπιοι και οι επισκέπτες, στο χώρο, συνδυάζεται ιδανικά με την πρόθεση του Δήμου Σπάρτης να συμβάλλει στον καλύτερο δυνατό τρόπο κοινωνικής συναναστροφής και επικοινωνίας των πολιτών.

  • Δημαρχείο
    Τηλ: +30 27310 22226, +30 27310 81866
    Fax: +30 27310 22203

    Αστυνομία
    Τηλ: +30 27310 89580

    Νοσοκομείο
    Τηλ: +30 27310 28671, +30 27310 29100-9

    ΚΤΕΛ Λακωνίας
    Τηλ: +30 27310 26441

    Ορειβατικός Σύλλογος Σπάρτης
    Τηλ: +30 27310 22574

    Σαϊνοπούλειο Θέατρο
    Τηλ: +30 27310 28872

    Ράδιο TAXI Σπάρτης

    Λεωνίδας: +30 2731024100

    SpartaTaxi: +30 2731200200

Πηγή :Με την ευγενική παραχώρηση του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού www.visitgreece.gr,Δήμος Σπάρτης  –Ιδιομορφη
Βικιπαιδεια 
φωτο  -http://www.exploresparta.gr/tourism/

Κάτω από την αδρή σκιά του Ταϋγετου, του αρσενικού βουνού της Ελλάδας όπως τον ονομάτισε ο γνωστός λογοτέχνης Στρατής Μυριβήλης και στην ποδιά της “ελληνικής Πομπηϊας”, όπως αποκαλείται η ξακουστή βυζαντινή καστροπολιτεία του Μυστρά, στέκεται με υπερηφάνεια ο πολυτελής ξενώνας, Πύργος του Μυστρά.   …….περισσότερα ΕΔΩ

Σε ιδανικό σημείο στον κεντρικό Πάρνωνα, ο ξενώνας “Πρυτανείο” βρίσκεται στο μεταίχμιο μεταξύ ορεινής Λακωνίας, και Αρκαδίας, “κλέβοντας” από την ομορφιά και των δύο νομών. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1100μ, σε μια περιοχή κατάφυτη από έλατα και μαύρη πεύκη, με πολλές πηγές. Η πιο ενδεδειγμένη επιλογή, αν επιζητάτε χαλάρωση και ηρεμία. : ..…..περισσότερα εδώ

 Με αστικό ύφος και με τον αέρα μιας αλλοτινής εποχής, το Lakonia Hotel, ένα φιλόξενο και ζεστό ξενοδοχείο, σας καλωσορίζει στην καρδιά της Σπάρτης. Η κλασική αρχιτεκτονική και η διακόσμηση του ξενοδοχείου εναρμονίζονται με τον πιοόμορφο τρόπo με το περιβάλλον της πόλης, ενώ η καλαίσθητη πολυτέλειά . ..…..περισσότερα εδώ

 Με μεράκι, αγάπη, διαφορετικότητα, στόχο και όνειρο, η “ΚΑΠΑΡΗ” μας δίνει κάτι που σπάνια το βρίσκεις…Τη Μοναδικότητα του να μπορείς, να είσαι σε θέση να προσφέρεις αυτό που ξέρεις να κάνεις καλά σε τόσους συνανθρώπους σου…Να μοιράζεσαι αυτό που λατρεύεις..! Την αγάπη σου για το καλό φαγητό, την καλή μουσική σε ένα χώρο ,,  … ..…..περισσότερα εδώ