Το βουνό Ίταμος με το μεγαλύτερο υψόμετρο 811μ. Καλύπτει όλη τη χερσόνησο της Σιθωνίας και είναι πραγματικά μαγευτικό σε όποια εποχή την επισκεφθείτε. Νυχτερινό το χειμώνα, δίνει τη θέση του στη μυρωδιά των λουλουδιών της άνοιξης και της δροσιάς του καλοκαιριού αργότερα και στη συνέχεια σας συλλαμβάνει μέσα στα χίλια χρώματα του φθινοπώρου. Οι δασώδεις λόφοι με ξύλα από χαλέπιο και μαύρο πεύκο καθώς και βελανιδιές και κωνοφόρα δέντρα, βρώμικα στρέμματα arbutus, υγιεινή, ρίγανη, μυρτιά και κλπ. Συνθέτουν ένα μοναδικό γεμάτο χρώματα και αρώματα τοπίο που πρέπει να δείτε.
Ο ορεινός βιότοπος μεγάλης σημασίας φιλοξενεί την πλούσια δασική του πανίδα, τα σπάνια θηλαστικά της Χαλκιδικής, όπως τα ελάφια και τα ελάφια, οι λύκοι και τα τσακάλια αλλά και οι αλεπούδες, τα κουνέλια και οι άγριοι χοίροι ενώ είναι μια σημαντική περιοχή για αρπακτικά πουλιά χρυσό αετό και πιθανώς άλλα είδη αετών μαζί με 92 άλλα είδη πουλιών.
Νέοι προσβάσιμοι δρόμοι που ανοίχτηκαν πρόσφατα στο βουνό μαζί με τα παλιά καθώς και τα σημαδεμένα μονοπάτια σας οδηγούν σε οποιοδήποτε σημείο του βουνού και σας δίνουν την ευκαιρία για ασφαλή πεζοπορία στο δάσος.
Ο Ιτάμος, ένα δέντρο ηλικίας 2000 χρόνων, που σήμερα χαρακτηρίζεται ως διατηρητέο μνημείο της φύσης, έδωσε το προελληνικό του όνομα στο ορεινό μέρος της Σιθωνίας. Ένα δέντρο που ανήκει στην οικογένεια των κωνοφόρων και είναι ο παλαιότερος εκπρόσωπος της οικογένειάς του στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Ένα είδος που βρίσκεται κυρίως στις χώρες της Κεντρικής Αμερικής, γνωστό στους Ινδούς, αλλά και στην ελληνική μας θεά Άρτεμις, που χρησιμοποίησε το δηλητήριό της, ώστε τα βέλη τους να είναι πιο θανατηφόρα στο κυνήγι, καθώς το μόνο δηλητηριώδες μέρος του φυτού είναι το περικάρπιο.
Περιοχή του Αγίου Παύλου
8χλμ μετά τη Νικήτη προς Νέος Μαρμαράς θα στρίψουμε αριστερά και θα πάρουμε έναν στενό δρόμο που θα μας οδηγήσει στην περιοχή του Αγίου Παύλου 2χλμ. Πάνω. Εκεί σε μια από τις ομορφότερες περιοχές της Σιθωνίας, στο δάσος με θέα στη θάλασσα και τις παραλίες της Νικήτης, θα συναντήσουμε την εκκλησία του Αγίου Παύλου με το όνομα της στην περιοχή. Το τοπίο διαθέτει άγρια πλατάνια γύρω από την εκκλησία και το άφθονο πόσιμο νερό που ξεσπάει μια κοπή στο βράχο δίπλα στην εκκλησία. Υπάρχει ένα εντυπωσιακό αιώνιο πλατάνιο που εκτιμάται ότι είναι περίπου 500 ετών και σύμφωνα με την παράδοση δημιουργήθηκε ένα Κρητικό φυτό που έζησε εδώ και χρόνια ως μοναχός εδώ και χρόνια. Υπάρχουν πολλοί επισκέπτες, ντόπιοι και τουρίστες που έχουν τα γεύματά τους κάτω από τη σκιά του.
Η εκκλησία χτίστηκε το 1903 με τη θέση ενός άλλου ναού, πιθανότατα παλιάς χριστιανικής βασιλικής. Παρόλο που στον Αποστόλο λειτουργεί και σε άλλο εκκλησιαστικό βιβλίο δεν υπάρχει αναφορά του κηρύγματος του Απόστολου Παύλου στη Χαλκιδική, η παράδοση λέει ότι ο ναός χτίστηκε προς τιμήν του Αγίου Παύλου που περιόδευσε στην περιοχή και όταν έφτασε εκεί έσπασε το βράχο με το σπαθί του από το οποίο βγαίνει μέχρι σήμερα το νερό της πηγής. Εάν ρωτήσετε κάποιον από τη Νικήτη θα σας δείξει περισσότερα σημάδια της διαδρομής του Απόστολου Παύλου από τη Νικήτη στην περιοχή. Την ημέρα του εορτασμού της στις 29 Ιουνίου υπήρξε και εξακολουθεί να υπάρχει ένα από τα καλύτερα φεστιβάλ της περιοχής.
Λειβαδιά- παρεκκλήσι του Αγίου Χριστοφόρου
Αφήνουμε την περιοχή του Αγίου Παύλου να ακολουθεί το δρόμο αριστερά μας. Το τοπίο αλλάζει εντυπωσιακά από τα πρώτα λίγα μέτρα. Η διαδρομή στο δάσος είναι μαγευτική. Η μυρωδιά των πεύκων καθώς περπατάμε κάτω από αυτά είναι μεθυστική και θα σας συνοδεύσει μέχρι το τέλος της διαδρομής καθώς η ποικιλία των χρωμάτων και η εναλλαγή του τοπίου θα σας γεμίσει με αξέχαστες εικόνες.
Συνεχίζοντας στο δρόμο φτάνουμε στη διασταύρωση για Λιβάδια. Ακολουθούμε τον δρόμο στα δεξιά μας, που σήμερα είναι παράλληλος με τον κεντρικό δρόμο, είναι μέρος του μοναδικού αυτοκινητόδρομου που μέχρι το 1954 συνέδεσε τη Νικήτη με τον Παρθενώνα και τη Σικιά. Η διαδρομή μέχρι το άνοιγμα που θα συναντήσουμε μπροστά μας παραμένει μοναδική, με πεύκα και θάμνους που σας γοητεύουν με τα χρώματα ανάλογα με την εποχή που επισκεπτόμαστε την περιοχή. Και εκεί στο άνοιγμα στη θέση Λιβάδια τοποθετείται η εκκλησία του Αγίου Τσιότοφου.
Μια εκκλησία που χτίστηκε το 1978 δίπλα στο αλουμινόχαρτο του Αγίου Νικήτα που σώζεται σήμερα και δημιουργήθηκε το 1950, ξεχωρίζει ο ΑΓΙΟΣ Χιστόφορος. Είναι το μοναδικό παρεκκλήσι που διατηρεί τζάκι και κρεβάτια που εξυπηρετούν τους μελισσοκόμους, τους κυνηγούς και τους βοσκούς της περιοχής όταν ο καιρός είναι κακός.
Λίγα χιλιόμετρα πιο κάτω, περνώντας από ειδικές τοποθεσίες όπως οι αμπελώνες Ακονόλακκας και Ρούσας, φθάνουμε στην περιοχή της Ασμαμίας. Η ιδιαίτερη χλωρίδα της διαδρομής όχι μόνο με πεύκα και κωνοφόρα δέντρα αλλά και με λεύκες και πλατάνια στα ρέματα που συναντάμε, ανάμεσα στην κατώτερη φτέρη και τα άλλα φυτά, είναι μοναδική.
Δασική περιοχή της Ψαρίας
Στη διασταύρωση που θα συναντήσουμε ακολουθούμε το σημάδι προς την Ψαριά στα αριστερά μας. Ο δρόμος προς τα δεξιά οδηγεί στον Παρθενώνα.
Λίγο ψηλά το δάσος των πεύκων γίνεται περίεργα. Είναι η θέση της παλαιάς φυτείας δασών και αυτά τα πεύκα που δημιουργούν σήμερα ένα τόσο ξεχωριστό τοπίο είναι τα τελευταία που παρέμειναν εκεί μη διαθέσιμα. Στη σκιά τους κάτω από την υπόφυση του ερείπιου φυτού που ευδοκιμεί στην περιοχή, βρίσκετε τα μανιτάρια ερείκη (sousourites στα ελληνικά) που είναι τα αγαπημένα μανιτάρια των ντόπιων.
Υψηλότερα από τις δασικές εκτάσεις της Ψαριάς που συναντάμε στον δρόμο μας καταγράφει τη θέα του κάθε επισκέπτη και μας κρατά εκεί. Τα μαύρα πεύκα που κυριαρχούν εδώ στη θέση Ιτάμου που διοργανώνεται από τους δασοφύλακες με ξύλινα παγκάκια και τραπέζια γύρω από την πέτρινη σχάρα, ανάμεσα στη βρύση και τη ξύλινη γέφυρα που ταιριάζει απόλυτα στον τόπο, κάνουν το τοπίο ακόμα καλύτερο.
Η διαδρομή μας μέχρι την Ψαριά συνοδεύεται από την έντονη παρουσία της κορυφής του Άθω στα αριστερά μας, πέρα από τον Σιγγίτικο κόλπο, στην άκρη της χερσονήσου του Αγίου Όρους. Όταν υπάρχει μια ξεκάθαρη ατμόσφαιρα, μπορούμε να διακρίνουμε τα σχήματα των μοναστηριών του μοναδικού σε ολόκληρη την παγκόσμια μοναστική πόλη της Παναγίας.
Και στη συνέχεια, από την κορυφή, ακριβώς στην πρώτη διασταύρωση στην αρχή της απότομης ανόδου, βρίσκετε την κορυφή του Itamos (811μ.) Και τον πυροσβεστικό σταθμό των δασοφύλακων. Πρόκειται για το πιο όμορφο μπαλκόνι της Σιθωνίας με μοναδική θέα. Το σχήμα της Χαλκιδικής σαν ένα χάρτη, είναι αποτυπωμένο ζωντανά μπροστά στα μάτια μας. Το τοπίο που ξεκινάει από τις τρεις χερσονήσους, σταματά στα πλάγια και φτάνει στις κορυφές του βουνού Χολομώντας στη βόρεια και κεντρική Χαλκιδική. Ανοίγει στο νότο, μέχρι τις ακτές του Θερμαϊκού και τις κορυφές του Όλυμπου, ενώ στα νοτιοανατολικά με μια καθαρή ατμόσφαιρα, το θέαμα φτάνει μέχρι τις Βόρειες Σποράδες
Ένα μεγάλο μέρος της Βόρειας Ελλάδας απλώνεται μαγικά μπροστά μας. Αφού λάβουμε πληροφορίες για τους δασοφύλακες, θα συναντηθούμε εκεί κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών για θέματα της περιοχής και για τη δικαιοδοσία τους, θα βγούμε πίσω. Εάν έχετε χρόνο, μείνετε στην περιοχή. Το 2000χρονο δέντρο Ίταμος δεν απέχει πολύ.
Στα μονοπάτια του Ιτάμου
Όλα τα μονοπάτια της Ίταμος είναι μάλλον μοναδικά. Ωστόσο, το μονοπάτι που αφήσαμε για τελευταία μας οδηγεί στον τόπο του αρχαίου δέντρου. Μια θέση τόσο ξεχωριστή ώστε ο βασιλιάς της χλωρίδας του βουνού αποφάσισε να διατηρήσει τη μοναδικότητά της.
Υψηλά, στρογγυλά κομμάτια γρανίτη στη μία πλευρά και εντυπωσιακά μεγάλα μαύρα πεύκα στην άλλη πλευρά που περιβάλλουν ένα μικρό άνοιγμα μας δίνουν την εντύπωση ενός καλά οχυρωμένου φυσικού κάστρου. Εκεί στο κάστρο της και σε απόσταση 80μ. Από το δρόμο βρίσκεται ο 2000 ετών παλαιός Ίταμος. Ένα θαυμάσιο και σεβαστό δέντρο που σώθηκε από την πυρκαγιά του 1945 που έκαψε όλο το βουνό. Πόσες φυσικές καταστροφές θα μπορούσε να έχει ξεπεραστεί σε αυτά τα 2000 χρόνια της ύπαρξής του που δεν γνωρίζουμε;
Ο ιταμός ως φυτό έχει πολύ αργό ρυθμό ανάπτυξης και όπως λέγεται, κάθε τμήμα του είναι δηλητηριώδες εκτός από το περικάρπιο. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι μόνο ο πυρήνας των καρπών του είναι δηλητηριώδης και το δηλητήριο του είναι το όργιο. Είναι βέβαιο ότι οι κατσίκες και τα βοοειδή δεν το αγγίζουν. Οι επισκέπτες το θαυμάζουν, αλλά μην το αγγίζετε, γεμίζετε την ψύχρα των αιώνων που πλησιάζετε και απολαμβάνετε το τοπίο που προσφέρει.
Η επιθυμία να αναρριχηθούν οι τεράστιοι βράχοι γρανίτη γίνεται μια πρόκληση όταν παρατηρούμε ότι το πεύκο και όχι μόνο τα άγρια λουλούδια απλώνουν τις μυρωδιές τους και μεγαλώνουν με αυτά, σαν να είναι άγνοια φύλακες του κάστρου. Και η κορυφή του Άθωνα απέναντι μας συγκινεί. Αλλά αν αποφασίσετε να κοιμηθείτε στη σκιά του τη νύχτα, στη συνέχεια κοντά στο σούρουπο ή λίγο πριν την αυγή, μπορεί να συναντήσετε ελάφια που ζουν στην περιοχή. Εάν είστε τυχεροί γεμίστε τα μάτια σας με την ομορφιά τους στο μικρό χρονικό διάστημα που σας προσφέρουν. Μόλις σας συνειδητοποιήσουν ότι θα φύγουν. Ο δρόμος προς Ίταμος βρίσκεται στα αριστερά σας στην πρώτη διασταύρωση μετά την Ψαριά. Είναι η ίδια διασταύρωση που συναντήσαμε προηγουμένως και πήγαμε δεξιά για τον πυροσβεστικό σταθμό.