Σ
Α
Ν
T
Ο
Ρ
Ι
Ν
Η
Σαντορίνη ή Θήρα
-
Η αρχαία Θήρα βρίσκεται στο Μέσα Βουνό, σε υψόμετρο 396 μ. Ιδρύθηκε τον 9ο αιώνα π.Χ. από Δωριείς αποίκους, με αρχηγό τον Θήρα και κατοικήθηκε μέχρι τους πρώιμους βυζαντινούς χρόνους.
Εχει αποκαλυφθεί κυρίως η ελληνιστική και η ρωμαϊκή φάση της πόλης.
Τα μνημεία
ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΡΤΕΜΙΔΩΡΟΥ: Το ιερό ίδρυσε ο Αρτεμίδωρος από την Πέργη, ναύαρχος του Πτολεμαϊκού στόλου. Στους βράχους υπάρχουν χαραγμένα επιγράμματα, επιγραφές και τα σύμβολα των θεών που λατρεύονταν. Ανήκει στα τέλη 4ου-αρχές 3ου αιώνα π.Χ.
ΑΓΟΡΑ: Βρίσκεται σχεδόν στην καρδιά της πόλης. Το νότιο τμήμα της ήταν το εμπορικό κέντρο και το μεσαίο το διοικητικό. Στο βόρειο τμήμα, που δημιουργήθηκε στη ρωμαϊκή εποχή, υπάρχει στοά, μνημεία και ναόσχημα κτίρια.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΤΟΑ: Είναι της εποχής του Αυγούστου (1ος αιώνας μ.Χ.) και βρίσκεται στο ΝΔ άκρο της αγοράς. Στο βόρειο τμήμα υπήρχαν αγάλματα της οικογένειας του Καίσαρα. Στον δυτικό τοίχο είναι εντοιχισμένες δύο ενεπίγραφες πλάκες που αναφέρουν πως τη στοά επισκεύασε ο πλούσιος Θηραίος Κλειτοσθένης, το 149 μ.Χ.
ΝΑΟΣ ΔΙΟΝΥΣΟΥ: Μικρός ελληνιστικός ναός δωρικού ρυθμού, αφιερωμένος στο Διόνυσο. Βρίσκεται στα βόρεια της Αγοράς. Ανήκει στον 3ο αιώνα π.Χ.
ΠΕΡΙΟΧΗ ΙΕΡΩΝ: Στο νοτιοανατολικό άκρο της πόλης υπάρχουν μόνο ιερά (του Καρνείου Απόλλωνος, του Ερμή και του Ηρακλή, του Πτολεμαίου του 3ου κ.α.). Εδώ βρίσκεται και η πλατεία όπου τελούνταν γιορτές προς τιμήν του Απόλλωνος Καρνείου. Στους βράχους είναι χαραγμένες πολυάριθμες επιγραφές.
ΙΕΡΟ ΑΠΟΛΛΩΝΟΣ ΚΑΡΝΕΙΟΥ: Χρονολογείται στον 6ο αιώνα π.Χ. και είναι εν μέρει λαξευμένο στο βράχο και εν μέρει κτισμένο επάνω σε τεχνητό ανάλημμα. Περιλαμβάνει: το ναό, τετράγωνη αυλή με υπόγεια δεξαμενή και μικρό κτίριο (πιθανώς σκευοφυλάκιο).
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΦΗΒΩΝ: Βρίσκεται στο νότιο άκρο της πόλης και χρονολογείται στον 2ο αιώνα μ.Χ.
ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΑ: Στις πλαγιές της Σελλάδας και εκατέρωθεν των οδών που οδηγούσαν στο βόρειο και νότιο επίνειο της αρχαίας πόλης (σημερινό Καμάρι και Περίσσα αντίστοιχα), ήταν τα νεκροταφεία της αρχαίας Θήρας. Εχουν αποκαλυφθεί ταφές από τη γεωμετρική μέχρι τη ρωμαϊκή εποχή.
ΘΕΑΤΡΟ: Είναι στα ΝΑ της Αγοράς και κτίστηκε την εποχή των Πτολεμαίων (3ος αιώνας π.Χ.). Τον 1ο αιώνα μ.Χ. έγιναν μετατροπές. -
«H Σαντορίνη είναι από τους λίγους ελληνικούς τόπους που από πολύ νωρίς εκκίνησαν το ενδιαφέρον της επιστήμης. Στην Καλντέρα της είναι καταγεγραμμένη η ιστορία του πλανήτη μας, που αντιπροσωπεύει πολλές εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. Και αυτό το μοναδικό γεωλογικό βιβλίο παραμένει μονίμως ανοιχτό και προσιτό σε οποιονδήποτε θελήσει να μελετήσει το κομμάτι αυτό της ιστορίας. Από την άλλη μεριά, το ενεργό ηφαίστειο της Σαντορίνης με τις κατά καιρούς μικρές ή μεγάλες εκρήξεις του αποτελεί επίσης μόνιμο πόλο έλξης για τους γεωλόγους και τους ηφαιστειολόγους. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που η επιστημονική έρευνα όχι μόνο έχει πολύ βαθιές ρίζες στο νησί, αλλά και που το επιστημονικό ενδιαφέρον παραμένει άσβεστο μέχρι σήμερα, ξαφνιάζοντάς μας συνεχώς με τις καινούργιες ανακαλύψεις της έρευνας. Γιατί δεν είναι λίγο να εντοπίζεται στη Σαντορίνη ένα από τα μεγαλύτερα γεωλογικά γεγονότα που γνώρισε η ανθρωπότητα τα τελευταία 10.000 χρόνια, η έκρηξη δηλαδή του ηφαιστείου περίπου λίγο πριν τα μέσα της 2ης χιλιετίας π.Χ….».
Το απόσπασμα ανήκει στο κείμενο του Ομότιμου Καθηγητή Αρχαιολογίας Χρ. Γ. Ντούμα, με το οποίο προλογίζει το βιβλίο του Αντώνη Ν. Κονταράτου «Σαντορίνη: Πορεία στο χρόνο» (Εκδόσεις Ηλιότοπος).Οπως γράφει ο Καθηγητής Πανεπιστημίου κ. Αντώνης Κονταράτος, συνοψίζοντας την ουσία του ηφαιστειακού αυτού τόπου: «…Οι Κυκλάδες έχουν επανειλλημένα υποστεί την καταστρεπτική μανία του ανθρώπου και της φύσης στο πέρασμα πολλών χιλετηρίδων από την αρχή της ιστορίας τους. Η Σαντορίνη είναι αναμφισβήτητα το εξωτικότερο, το επιβλητικότερο, το ωραιότερο, αλλά και το τραγικότερο νησί του Αιγαίου. Με το πρώτο χάραμα της αυγής η μισοφωτισμένη Καλντέρα με τς σκούρα γκρεμνά της ορθώνεται σαν απειλητικό κάστρο μέσα από μια μουντή θάλασσα που σύμφωνα με την ομηρική περιγραφή του Αιγαίου, μοιάζει με μαύρο κρασί…».
Οπως παρατηρεί ο κ. Κονταράτος, η Θήρα δεν είναι εξ ολοκλήρου ηφαιστειακό νησί και δεν είχε πάντα το σημερινό της μέγεθος. Προτού αρχίσει η ηφαιστειακή δραστηριότητα στην περιοχή, δύο βραχώδεις άξονες από ημικρυσταλλοσχιστώδη πετρώματα, ορατοί και σήμερα, αποτελούσαν την αρχική Σαντορίνη.
Ο ένας άξονας ξεκινάει ΝΑ από το Μέσα Βουνό και καταλήγει ΒΔ στον Αθηνιό, μέσω των σχηματισμών του Προφήτη Ηλία και του Πύργου. Ο άλλος άξονας είναι παρακλάδι του πρώτου προς τα ΝΔ και καταλήγει στον Γαβρήλο, στο Ακρωτήρι, που έχει 160 μ. ύψος, φτάνει ως τη θάλασσα και καταλήγει στη Βλυχάδα.Η αρχική αυτή Σαντορίνη μεγάλωσε σταδιακά και επεκτάθηκε κυρίως προς τα βόρεια, τα βορειοδυτικά και τα δυτικά με την εναπόθεση λάβας από διάφορους κρατήρες, όταν εκεί πριν από πολλές εκατοντάδες χιλιετίες πρωτοξεκίνησε η ηφαιστειακή δράση. Στην πορεία του χρόνου η Σαντορίνη πήρε κάποτε ένα περίπου στρογγυλό σχήμα το οποίο αντιστοιχεί κάπως με τη σημερινή εξωτερική γραμμή της Θήρας, της Θηρασίας και του Ασπρονησιού.
Η Θηρασιά είναι ένα εξ ολοκλήρου ηφαιστειογενές νησί χωρίς κανένα της στερεό υπόβαθρο να φτάνει μέχρι την επιφάνεια της θάλασσας.
Το Ασπρονήσι, δυτικά της Θήρας και νότια της Θηρασιάς, είναι ένα μικρό ερημονήσι, με απότομες πλαγιές. Πήρε το ονομά του από το παχύ στρώμα λευκής ελαφρόπετρας που το καλύπτει.
Οι πλευρές και των τριων νησιών από την μεριά του κόλπου είναι γκρεμνώδεις. Οσο απότομα και ψηλά είναι τα γκρεμνά πάνω από τη θάλασσα, άλλο τόσο είναι και κάτω από την επιφάνειά της. Το μέγιστο ύψος των γκρεμών που αντικρίζει κάποιος μπαίνοντας στον κόλπο της Σαντορίνης είναι στο Ημεροβίγλι (330 μ. περίπου).
Το μέτωπο της Καλντέρας αγκαλιάζει σε μήκος και τα τρια νησιά και αποτελεί ανυπέρβλητο δείγμα ζωγραφικής δεινότητας της φύσης. Ασπρες, μαύρες και κόκκινες ραβδώσεις πανοραμικών διαστάσεων ελίσσονται και μπερδεύονται σε μύριους συνδυασμούς αναπάντεχων σχεδίων και άγριων αποχρώσεων που συνεπαίρνουν το νου.
Μέσα στον θαλάσσιο κόλπο που περικλείνουν οι απόκρημνες πλαγιές της Θήρας, της Θηρασίας και του Ασπρονησιού και λίγο νοτιότερα από το κέντρο του στιβάζονται άτακτα σε δυο ακατοίκητες νησίδες, την Παλαιά Καμένη και τη Νέα Καμένη, τα αλλεπάλληλα στρώματα της λάβας που συσσώρευε εδώ και δυο χιλιετίες η περιοδική ηφαιστειακή δράση. Κάτω από τα μαύρα βράχια, τα οποία περιβρέχει το πέλαγος, βρίσκεται το σημερινό ηφαίστειο. Σαν ένα μισοσβησμένο καμίνι περιμένει τη σπίθα που κάθε τόσο του δίνει νέα ζωή και δύναμη.- Τα ηφαίστεια της Σαντορίνης παρακολουθούνται από επίγεια και δορυφορικά συστήματα που καταγράφουν και την παραμικρή μεταβολή της κατάστασής τους για άμεση επισήμανση τυχόν επαναδραστηριοποίησης.
- Το ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης περιλαμβάνει τα δυο υπερθαλάσσια ηφαίστεια της Παλαιάς και της Νέας Καμένης και ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο, τον Κουλούμπο, 3,5 ν.μ. ΒΑ του νησιού με κρατήρα βάθους 500 μ. περίπου.
-
Η περίφημη αναφορά της αρχαίας Ατλαντίδας, η οποία καταβυθίστηκε πριν περίπου 9.500 χρόνια, στα έργα του Πλάτωνα «Τίμαιος» και «Κριτίας», έχει γίνει έναυσμα για την διεξαγωγή εκτεταμένης έρευνας σε όλο τον κόσμο, αλλά και τη διατύπωση πάμπολλων θεωριών για τον γεωγραφικό χώρο της μυθικής αυτοκρατορίας.
Εχουν προταθεί ως πιθανές τοποθεσίες η περιοχή της οροσειράς του Ατλαντα στην έρημο Σαχάρα, η περιοχή Σους-Μασά-Ντράα στο νότιο Μαρόκο, η περιοχή της Μερόης στο βόρειο Σουδάν, η περιοχή του κοιλάδας του Ινδού ποταμού, η Ανταρκτική, η Λέσβος (ανοιχτά από το Πλωμάρι), η νήσος Σέρμπρο στα ανοιχτά της Σιέρα Λεόνε, κ.ά.
Συνολικά πάνω από 200 τοποθεσίες σε όλη τη Γη διεκδικούν την «πατρότητα» της μυθικής πολιτείας. Η Σαντορίνη όμως, λόγω της έκρηξης του ηφαιστείου και τον καταποντισμό μεγάλου τμήματος του αρχικού νησιού, συγκεντρώνει πολλές προτιμήσεις ως πιθανή Ατλαντίδα.
Σύμφωνα με τον καθηγητή κ. Αντώνη Κονταράτο, το 1966 επιστημονική ομάδα υπό τον καθηγητή Α. Γαλανόπουλο και τον ωκεανογράφο-μηχανικό J. Mavor, επισκέφθηκε τη Σαντορίνη για να συγκεντρώσει στοιχεία που επιβεβαίωναν τη θεωρία του πρώτου ότι η Χαμένη Ατλαντίδα ήταν στη Σαντορίνη. Χρησιμοποιήθηκε ωκεανογραφικό πλοίο και καταγράφηκαν δυο μορφολογικές τομές του πυθμένα μέσα στην Καλντέρα, διαπιστώνοντας ότι στην ευθεία Θήρας-Νέας Καμένης-Θηρασιάς υπάρχει τεκτονική τάφρος. Τα πορίσματα δόθηκαν τότε στη δημοσιότητα και είχαν μεγάλη απήχηση. Συσχέτιζαν τη Σαντορίνη με τη μυθική Ατλαντίδα με βάση γεωλογικά και μυθολογικά στοιχεία, καθώς και βιβλιογραφικές αναφορές (αιγυπτιακά κείμενα, Παλαιά Διαθήκη).
Το 2003 το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), με ιδιωτική χορηγία, πραγματοποίησε έρευνες στα δυτικά της Σαντορίνης, με στόχο να εντοπίσει πιθανά ίχνη της αρχαίας Ατλαντίδας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ακόμα και αν υπάρχει ιστορική αλήθεια στη συσχέτιση Σαντορίνης-Ατλαντίδας, είναι δύσκολο να βρεθούν στοιχεία στον βυθό λόγω του μεγάλου πάχους των ηφαιστειακών προσχώσεων. Η έρευνα κάλυψε περιοχή 25 τ. χλμ. Σε κάποια σημεία που ελέγχθηκαν ηχοβολιστικά, εμφανίστηκαν γεωμετρικά χαρακτηριστικά σε ευθεία διάταξη, σε μέσο βάθος 115 μέτρων και σε επίπεδη επιφάνεια 4,5 τ.χλμ.
Πάντως, ούτε ο Όμηρος, ούτε ο Ησίοδος, ούτε ο Ηρόδοτος, ούτε ο Θουκυδίδης, ούτε ο Αριστοτέλης κάνουν την παραμικρή αναφορά στην Ατλαντίδα. Μόνο ο Πλάτων την αναφέρει.- Είναι γνωστό ότι ο μύθος της χαμένης ιδανικής πολιτείας επηρέασε καθοριστικά το έργο άλλων, κατοπινών στοχαστών. Για παράδειγμα, στην περίπτωση της «Νέας Ατλαντίδας» του Φράνσις Μπέικον και της «Ουτοπίας» του Τόμας Μορ.
- Ο Ιταλός ερευνητής Λ. Μόντε ταυτίζει την Ατλαντίδα με τον Μινωικό πολιτισμό και υποστηρίζει ότι στην πραγματικότητα ο Πλάτων παραθέτει την ιστορία του πολέμου ανάμεσα σε Αθήνα και Κρήτη την εποχή του Χαλκού.
-
Η Θηρασία (ή Θηρασιά) αποτελεί μια μικρογραφία της Θήρας όπως ήταν αρκετά χρόνια πριν. Οι όμορφοι οικισμοί της διατηρούν την αύρα του παρελθόντος και περιμένουν να τους εξερευνήσετε.
Η Θηρασιά απέχει λιγότερο από ένα μίλι από το λιμανάκι Αμμούδι της Οίας. Πολύ εύκολα μπορείτε να περάσετε απέναντι από εκεί σε 20΄με καραβάκι ή δικό σας σκάφος. Επίσης, μπορείτε να έρθετε με καραβάκι από τον Αθηνιό.
Η Θηρασιά αποτελεί ένα μικρό τμήμα της δυτικής ακτής της προϊστορικής Στρογγύλης που αποκόπηκε μετά από τη μεγάλη ηφαιστειακή έκρηξη που έγινε γύρω στο 1600 π.Χ. Εχει ίδια μορφολογία με τη Θήρα και παρόμοια αρχιτεκτονική στα σπίτια και στις εκκλησίες της.
Σύμφωνα με τη μυθολογία το νησί πήρε το όνομά του από τη μικρότερη κόρη του βασιλιά Θήρα, τη Θηρασία, στην οποία το είχε παραχωρήσει για να κτίσει ένα μεγαλοπρεπές ανάκτορο, στην περιοχή Κάβου-Κόρφου. Θεωρείται πως δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της μεγάλης έκρηξης του 1600 π.Χ. Ο ιστορικός Πλίνιος αναφέρει ότι το 237 π.Χ. είχε αποσχισθεί από τη Θήρα μετά από σεισμό. Ο Πτολεμαίος αναφέρει ότι η Θηρασιά ήταν μια πόλη όπου βρέθηκαν σημαντικά προϊστορικά λείψανα του κυκλαδικού πολιτισμού και ότι σε όλες τις ιστορικές εποχές ακολούθησε την τύχη της Θήρας της οποίας ήταν «εξάρτημα». Το 1397 ο Δούκας της Νάξου Φραγκίσκος Α΄Κρίσπας, θεωρείται ότι την εκχώρησε στον γιο του Μάρκο Α΄μαζί με το νησί της Ιου.
Ο Προϊστορικός οικισμός
Το 1866 τα ορυχεία στη Θηρασιά και στη Θήρα βρίσκονταν σε πλήρη εξέλιξη γιατί γινόταν εξαγωγή θηραϊκής γης στην Αίγυπτο, για την κατασκευή της διώρυγας του Σουέζ. Τυχαία, μερικοί εργάτες ανακάλυψαν ένα αρχαίο κτίριο στο ορυχείο των Ν. Νομικού-Σιγουρά Αλαφούζου και μαζί με αυτό διάφορα αγγεία κι έναν σκελετό.
Ο γιατρός και βουλευτής Νικόλαος Νομικός μαζί με τον Αλαφούζο φρόντισαν για την ανασκαφή του κτιρίου και σχετικά άρθρα δημοσιεύτηκαν σε περιοδικά και εφημερίδες.
Λόγω της δράσης του ηφαιστείου εκείνη την περίοδο, είχαν έρθει διάφοροι επιστήμονες από όλο τον κόσμο στην περιοχή, μεταξύ αυτών και ο Γάλλος ηφαιστειολόγος Fouque ο οποίος το 1867 έκανε ανασκαφές στη Θηρασιά και μελέτησε τα λείψανα των οικοδομημάτων και τα ευρήματα –καρπούς, λίθινα αγγεία (λεκάνες), σκεύη και εργαλεία, ένα βέλος από οψιδιανό.
Ο οικισμός στην Θηρασιά χρονολογήθηκε στην Υστερη εποχή του Χαλκού και τα ευρήματα αυτά έδωσαν το έναυσμα για τις ανασκαφές στο Ακρωτήρι και σε άλλα σημεία της Θήρας. Μάλιστα, το 1867 ο ίδιος ο Fouque άρχισε ανασκαφές και στην περιφέρεια του Ακρωτηρίου για να ανακαλύψει κομμάτια αγγείων παρόμοια με αυτά της Θηρασιάς, μαχαίρια, βέλη και δυο χρυσούς κρίκους από περιδέραιο.- Οι 855 κάτοικοι που είχε η Θηρασιά το 1895, στην απογραφή του 2001 ήταν μόλις 268. Μεσολάβησε ο σεισμός του 1956 που ανάγκασε τους ανθρώπους να μετοικήσουν σε άλλα μέρη της Ελλάδας.
- Στο νησί κυριαρχεί η χαμηλή βλάστηση και το άσπρο ηφαιστειακό χώμα.
- Πεντανόστιμα είναι στη Θηρασιά, όπως και στη Θήρα, τα χαρακτηριστικά τοπικά προϊόντα –η φάβα, το ντοματάκι, η άγρια κάπαρη, τα κατσούνια (ξυλάγγουρα)– που φύονται στο ηφαιστειογενές έδαφος. Το χλωρό τυρί που παράγεται εδώ προέρχεται από το γάλα των κατσικιών που βόσκουν ελεύθερα στις πλαγιές.
- Θα είστε τυχεροί εαν μπείτε σε ένα από τα σπίτια του νησιού και σας φιλέψουν «συκαμινόγλυκο», φτιαγμένο από μαύρα μούρα.
Η Σαντορίνη (ή Θήρα) βρίσκεται στο νοτιότερο σημείο των Κυκλάδων και είναι στην ουσία ένα σύμπλεγμα νησιών που αποτελείται από τα νησιά της Θήρας, της Θηρασιάς (ή Θηρασίας), του Ασπρονησίου, της Παλαιάς και της Νέας Καμένης.
Γνωρίζατε ότι το σύμπλεγμα των νησιών της Σαντορίνης αποτελεί μέχρι και σήμερα μαζί με τη Μήλο, τα Μέθανα και τη Νίσυρο ενεργό ηφαίστειο; Και πιθανόν το μοναδικό ηφαίστειο στον κόσμο του οποίου ο κρατήρας βρίσκεται μέσα στη θάλασσα; Το νησιώτικο αυτό σύμπλεγμα δημιουργήθηκε λοιπόν ακριβώς λόγω της έντονης αυτής ηφαιστειακής δραστηριότητας και θα λέγαμε ότι πραγματικά ξεπρόβαλλε από τα σπλάχνα της γης! Δώδεκα τεράστιες εκρήξεις, μία κάθε 20.000 χρόνια περίπου, συνέβαλαν στη δημιουργία βυθίσματος (καλδέρας) γκρεμίζοντας το μεγαλύτερο τμήμα του ηφαιστείου, που επιμένει όμως να οικοδομείται ξανά και ξανά.
Η Σαντορίνη θεωρείται ο κατεξοχήν ρομαντικός προορισμός στην Ελλάδα. Δεν συναντάει άλλωστε συχνά κανείς κάτασπρες μεγαλοπρεπείς πολιτείες χτισμένες στο χείλος του γκρεμού, με γραφικά χωριουδάκια, πλακόστρωτα σοκάκια και εντυπωσιακές εκκλησίες που λούζονται στο φως…Ερωτευμένα ζευγάρια συρρέουν κάθε χρόνο στο ηφαιστειακό νησί αναζητώντας να απολαύσουν αγκαλιασμένοι σε κάποιο μπαλκονάκι της Καλντέρας το διάσημο σε όλους ηλιοβασίλεμα της Σαντορίνης. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια το νησί έχει καθιερωθεί ως προορισμός που επιλέγουν ζευγάρια για να πραγματοποιήσουν τη γαμήλια τελετή τους ή το ταξίδι του μέλιτος.
Οικισμοί της Σαντορίνης
-
Eίναι από τα πιο όμορφα μεσόγεια χωριά, κτισμένο πολύ κοντά στην Οία. Βρίσκεται στη ΒΔ πλευρά του νησιού, με θέα στους Μπαξέδες και την παραλία τους, την Ιο και άλλα νησιά.
Τη Φοινικιά περιβάλλουν πλαγιές γεμάτες αμπελιές και πέτρινα αλώνια. Είχε την τύχη να μην πληγεί και τόσο από τον σεισμό του 1956 και ξεχωρίζει για την αρχιτεκτονική των σπιτιών της που είναι, κατά την ποιήτρια και συγγραφέα Καδιώ Κολύμβα «φτιαγμένα με μια άλλη σοφή αναλογία, αφού δεν χρειάζεται να ισορροπούν στους βράχους. Τα σπίτια της Οίας συνομιλούν με τη θάλασσα, τα σπίτια της Φοινικιάς συνομιλούν με τη γη. Η εξαιρετική διάθρωση των προσόψεων και το αρμονικό τους ταίριασμα με τα επιμέρους στοιχεία, σκάλες, αυλές, φούρνοι, καμινάδες απαντούν στο ερώτημα για την αναλογία και το μέτρο».Η βόλτα στον οικισμό είναι εμπειρία: το άσπρο χρώμα συνδυάζεται με άλλα, έντονα, γήινα ή πιο ψυχρά: σομόν, μπλε, κόκκινα. Στα σοκάκια κρύβονται φραγκοσυκιές και υπάρχουν μαντρότοιχοι φτιαγμένοι με μαυρόπετρα. Οι σκάλες που οδηγούν στις ταράτσες όπου έλιαζαν τα σύκα και τα σταφύλια είναι αληθινά κομψοτεχνήματα. Και όταν ξεκλειδώνουν οι παλιές αυλόθυρες μπορείς να κρυφοκοιτάξεις απίθανους μυστικούς κήπους και αυλές. Οι εικόνες που χαρίζουν οι κάναβες, πλάι στα σπιτάκια που έκτιζαν για να γίνεται η καταγραφή των εργασιών και η καταμέτρηση των σταφυλιών, των ζώων και των μεροκάματων, είναι μοναδική.
Το κέντρο του χωριού ήταν η άλλοτε λεγόμενη «λότζα», όπου λειτουργούσε ο φούρνος και ένα μπακάλικο. Ενα από τα ωραιότερα σημεία του είναι το προαύλιο της Αγίας Ματρόνας με τον χαρακτηριστικό φοίνικα και την υπέροχη θέα. Η εκκλησία κτίστηκε το 1859 από τον Φ. Πλατή, καραβοκύρη της Οίας. Γιορτάζει στις 20 Οκτωβρίου με πανηγύρι στη διάρκεια του οποίου γίνεται διαγωνισμός κρασιού και γευσιγνωσίας.
Τα μονοπάτια της Φοινικιάς τα λένε «Ποταμούς» και το χειμώνα εξακολουθούν να οδηγούν τα νερά προς τον κάμπο.
Μουσεία
-
Στη Σαντορίνη υπάρχουν τουλάχιστον 600 εκκλησίες και ξωκλήσια, πολλά από αυτά κτισμένα μετά τον σεισμό του 1956. Τα 50 είναι αφιερωμένα στην Παναγία. Τα περισσότερα από αυτά χαρακτηρίζονται από λαϊκή αρχιτεκτονική μοναδικού στιλ. Μεγάλες λευκές επιφάνειες με τη μορφή κύβων, παραλληλογράμματα, οκταγωνικά πρίσματα, σφαίρες και κυλίνδρους κυριαρχούν. Δεν υπάρχουν αρχιτεκτονικά στολίδια, ενώ τα ανοίγματα είναι λίγα και μικρά. Ωστόσο, υπάρχουν και πολλές μεγάλες εκκλησίες που χτίστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η Παναγία της Μπελλώνιας στα Φηρά και ο Άγιος Γεώργιος στην Οία πριν από τον σεισμό. Βασίζονται σε βυζαντινά και κλασσικά ελληνικά αρχιτεκτονικά πρότυπα.
Οι βράχοι υπόγεια και χτισμένες είναι οι πιο συνηθισμένοι τύποι ναών. Το βράχο είναι ένα τέταρτο των εκκλησιών του νησιού και έχουν κτιστεί ως αντίστοιχα σπίτια. Είναι μικρά και απλά, οι χώροι τους είναι σπηλαιώδης και σκοτεινοί, δεν έχουν διακόσμηση, αλλά ενθουσιάζουν τον επισκέπτη ως έργα πίστης των φτωχών *. Οι κτισμένες εκκλησίες σε σύγκριση με τις Κυκλάδες έχουν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της πλήρους προσαρμογής στο ηφαιστειακό περιβάλλον από τους τεχνίτες που διατήρησαν την παράδοση χρησιμοποιώντας αυστηρά τοπικά υλικά. Ο απλούστερος αρχιτεκτονικός τύπος είναι η Βασιλική, μονόκλιτη, μαρμάρινη στέγη ή με θόλο, δύο σκαλισμένα (πιο σπάνια τύπου με την Αγία Ειρήνη της Περίσσας που χτίστηκε πριν από τον 12ο αιώνα ως χαρακτηριστικό παράδειγμα). Η τρίκλιτη Βασιλική είναι ο Άγιος Νικόλαος ο Κισσίρας στον Πύργο. Υπάρχουν επίσης καταγεγραμμένοι ναοί Crossdomed και Crosstyped.Μοναστήρια
Αξίζει να επισκεφθείτε το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία κοντά στον Πύργο και το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου στο Ημεροβίγλι.Εκκλησίες
Υπάρχουν εκκλησίες που θαυμάζονται στους οικισμούς καθώς και γύρω από αυτές ή στις πλαγιές των βουνών. Το πιο σημαντικό βυζαντινό μνημείο στη Σαντορίνη είναι ο ναός της Παναγίας της Επισκοπής στο χωριό Επισκοπή (ή Μέσα) Γωνιά.
Θα βρείτε πολλές αξιόλογες εκκλησίες στο Καστέλι του Πύργου, στον οικισμό και γύρω του. Ενδιαφέρουσες είναι επίσης οι ναοί του Μεγαλοχωρίου, της Γέννησης της Μαρίας, των Αγίων Αναργύρων και της Ζωοδόχου Πηγής.
Ένα πολύ εντυπωσιακό παρεκκλήσι που είναι χτισμένο σε ένα θαυμάσιο σημείο στο ηφαιστειακό βράχο είναι η Παναγία της Σεργκένας κοντά στον Βόθωνα.
Στο Καρτεράδο υπάρχει η εκκλησία της Ανάληψης του Χριστού. Μέσα στο κάστρο του Εμπορειού ανεβαίνει η παλιά εκκλησία του Ευαγγελισμού ή η Παναγία Μεσιανή.
Στα Φηρά θα θαυμάσετε τον ορθόδοξο καθεδρικό ναό, τον ναό του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, τον Άγιο Μηνά στα Κάτω Φηρά και τον Καθολικό Καθεδρικό Ναό.
Στο Ημεροβίγλι αξίζει να σημειώσετε τις εκκλησίες του Αναστάση (ανάσταση), τον Άγιο Γεώργιο, την Παναγία τη Μάλτεζα, τον Άγιο Ιωάννη Κατηφόρη στο δρόμο προς Σκάρο και τη δυτική πλευρά της Παναγίας της Θεσκαιπάστης.
Στο κέντρο της Οίας υπάρχει ο ναός της Παναγίας της Πλατανής και προς τον Γούλα θα βρείτε την εκκλησία της Γέννησης της Μαρίας και τον Άγιο Νικόλαο (Άγιος Νικόλαος). Στον οικισμό και στην ευρύτερη περιοχή της Οίας υπάρχουν πολύ περισσότερες μικρότερες και μεγαλύτερες εκκλησίες, μερικές από τις οποίες είναι ο παλιός ναός της Αγίας Ματρωνάς στη Φοινικιά και του Αϊ Λιά, ο Άγιος Ιωάννης Θαλασσινός (ναυτικός ) δίπλα στον φάρο, Κίρα-Παναγία.
Οι περισσότεροι έχουν κουκούλες indigo και περίτεχνα κεραμίδια. Στο εσωτερικό υπάρχουν εικόνες, ασημένιες προσφορές που κρέμονται από πολυελαίους, ρωσικά εκκλησιαστικά κειμήλια και περίτεχνα σκαλισμένα τείχη από ντόπιους τεχνίτες. Είναι όλα εξοπλισμένα με βοηθητικό οικοδόμημα περιέχει πάγκους και τραπέζια, ( «panigirospito»), το οποίο χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια μιας γιορτή και όταν μια γιορτή ( «πανηγύρι») παρατίθεται (κρέας με πατάτες, φασόλια, μπακαλιάρο με πατάτες κλπ)
εκείνων που αγαπούν την πεζοπορία θα συναντήσουν μερικές πολύ όμορφες εκκλησίες της χώρας. Στο μονοπάτι των Φηρών–Ημεροβίγλι–Οίας θα συναντήσετε τον Άγιο Αντώνιο, τον Προφήτη Ηλία πάνω από το Ημεροβίγλι, την μικρή εκκλησία του Σταυρού, στην κορυφή του Μαύρου Βουνού. Η Παναγία Κατεφαγιάν ξεχωρίζει στο μονοπάτι που οδηγεί από την αρχαία Θήρα στην Περίσσα.*, Ι. Κουμανούδης «Τα λαϊκά σπίτια και οι εκκλησίες της Σαντορίνης» από το βιβλίο «Σαντορίνη» του Μιχαήλ Δανέζη / 1971. Επεξεργασία του Emm. Α. Lignos.
Παραλίες
-
Η συνέχεια του Μονόλιθου προς τα νότια είναι η παραλία ΑΒΙΣ, ή Εξω Γωνιάς. Την προτιμούν οι wind surfers επειδή την πιάνει ο αέρας. Πήρε το όνομά της από το εργοστάσιο τοματοποιίας ABIΣ.
-
Πλησιάζοντας στη Βλυχάδα θα σας κάνουν εντύπωση τα ψηλά φουγάρα του εργοστασίου τοματοποιίας Νομικού. Οι μικρές αυτές βιομηχανίες, μαζί με άλλες (πλεκτήρια, οινοποιεία κ.α.) αναπτύχθηκαν στο νησί τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα και τις πρώτες του 20ου. Tο θέαμα που δημιουργούν τα ψηλά, λευκά ηφαιστειακά βράχια της παραλίας που μοιάζει απέραντη, είναι εντυπωσιακό. Είναι δημιουργήματα της φύσης και έχουν σμιλευτεί στη διάρκεια των αιώνων από τη βροχή και τον αέρα.
Η παραλία έχει λεπτή μαύρη άμμο και σκούρο βότσαλο, είναι οργανωμένη στην αρχή της. Πάνω από το λιμανάκι της Βλυχάδας, όπου δένουν ψαρόβαρκες και μικρά σκάφη αναψυχής, θα βρείτε ταβερνάκια για φαγητό.
-
Είναι μια από τις πιο διάσημες και κοσμοπολίτικες παραλίες των Κυκλάδων και κατακλύζεται κάθε χρόνο από επισκέπτες όλων των εθνικοτήτων. Εχει σκούρα άμμο και πεντακάθαρα νερά. Υπάρχουν ομπρέλες και ξαπλώστρες κατά μήκος της παραλίας.
Από πάνω της υψώνεται επιβλητικό το Μέσα Βουνό, στο οποίο είναι κτισμένη η αρχαία Θήρα.
Ο μεγάλος παραλιακός πεζόδρομος, που κλείνει για τα οχήματα όλο το καλοκαίρι, είναι γεμάτος καφέ, εστιατόρια, καταστήματα και στον οικισμό λειτουργούν πολλά ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Στους εσωτερικούς δρόμους θα βρείτε πολλά ακόμη καταστήματα, σούπερ μάρκετ, γραφεία ενοικίασης οχημάτων, ταξιδιωτικά γραφεία κ.α.
-
O Μονόλιθος έχει ρηχά νερά, μαύρη άμμο, ομπρέλες και ξαπλώστρες. Είναι η πιο γνωστή οικογενειακή παραλία της Σαντορίνης. Υπάρχει ναυαγοσωστικός πύργος και ξύλινα παιχνίδια για τα παιδιά κοντά στη θάλασσα. Επίσης, γήπεδο μπάσκετ, beach volley κ.α. Λειτουργούν ταβέρνες, κάποια ξενοδοχεία, καφέ, μίνι μάρκετ κ.α. Αξιοθέατο στην παραλία είναι το παλιό εργοστάσιο τοματοποιίας Νομικού. Οσο για τον ίδιο το Μονόλιθο που έδωσε το όνομά του στην παραλία, θα τον δείτε ήδη φτάνοντας με το αεροπλάνο στο νησί, από τον διάδρομο προσγείωσης, ή οδηγώντας γύρω από το αεροδρόμιο
-
Η παραλία της Περίσσας ήταν ανέκαθεν τόπος παραθερισμού για τους κατοίκους του νησιού και αναπτύχθηκε μετά τους σεισμούς του 1956, οπότε άρχισε να πυκνοκατοικείται. Είχε από τα παλιά χρόνια ψαροταβέρνες.
Αποτελεί μια ενιαία παραλία μαζί με τον Περίβολο. Εχει ψιλή μαύρη άμμο και βρίσκεται στη σκιά του εντυπωσιακού Μέσα Βουνού που τη χωρίζει από το Καμάρι. Είναι οργανωμένη με ομπρέλες-ξαπλώστρες, διαθέτει water park και καταδυτικό κέντρο. Κατά μήκος της, όπως και στον Περίβολο, εκτός από beach bar και ταβέρνες υπάρχουν ξενοδοχεία, ή ενοικιαζόμενα δωμάτια κ.α.
Στην περιοχή δεσπόζει ο ναός του Τιμίου Σταυρού, η μεγαλύτερη εκκλησία της Θήρας, με πέντε τρούλλους και περίτεχνο καμπαναριό. Οι τρούλλοι ανοικοδομήθηκαν με πρωτοβουλία της Πανθηραϊκής Ενωσης, μετά την καταστροφή τους από τους σεισμούς του 1956.
Οσοι αγαπάτε το περπάτημα θα ανηφορίσετε στο μονοπάτι προς το Μέσα Βουνό και θα φτάσετε ως το εκκλησάκι του Χαμηλού Προφήτη Ηλία, όπως αποκαλείται: από εκεί θα απολαύσετε θέα που κόβει την ανάσα! Αλλος περίπατος είναι προς την Παναγία Κατεφιανή, την εκκλησία που είναι κτισμένη στο βράχο, μεταξύ της Περίσσας και του Μέσα Βουνού
-
Η μικρή παραλία με τα σκούρα βότσαλα βρίσκεται κοντά στην ανασκαφή του Ακρωτηρίου με πολλές ψαροταβέρνες και ένα μικρό ξενοδοχείο που έχει και καφέ.
-
Ησυχη παραλία με μαύρο βότσαλο, λίγες ομπρέλες, αρμυρίκια και «σύρματα» για τις βάρκες των ψαράδων (υπόσκαφα, μονόχωρα κτίσματα με χρωματιστές πόρτες που συναντάμε και σε άλλα νησιά των Κυκλάδων). Έχει λιμανάκι για τις βάρκες και ψαροταβέρνα.
-
Είναι αληθινό αξιοθέατο. Τα κόκκινα, κατακόρυφα, ηφαιστειογενή βράχια και το ψιλό, κοκκινωπό, βότσαλο, έρχονται σε αντίθεση με τις ομπρέλες και τις πολύχρωμες φιγούρες των ανθρώπων που φτάνουν ως εδώ για να θαυμάσουν το άγριο τοπίο και να κολυμπήσουν, ή να νοικιάσουν κανό και ποδήλατα θαλάσσης για να απολαύσουν το θέαμα από το νερό. Λειτουργούν αναψυκτήρια.
Μπορείτε να έρθετε με 10λεπτη πεζοπορία ή με κάποιο από τα καΐκια και τις βάρκες που θα βρείτε στο Ακρωτήρι, το Καμάρι, την Περίσσα.
-
Είναι η μεγάλη παραλία κοντά στην Οία με σκούρα άμμο και ηφαιστειακά βράχια. Καθώς τα νερά είναι σχετικά ρηχά, την προτιμούν και οικογένειες. Οδηγώντας στον κεντρικό δρόμο, που είναι παράλληλος με την ακτή, μπορείτε να διαλέξετε το σημείο όπου θα κατέβετε. Σ’ αυτό τον δρόμο, μάλιστα, θα δείτε αρκετούς να κάνουν τον πρωινό ή τον απογευματινό τους περίπατο, αφού προσφέρει όμορφη θέα προς τη θάλασσα, αλλά και προς τους Μπαξέδες. Στην περιοχή υπάρχουν ταβερνάκια και μικρά ξενοδοχεία.
-
Βρίσκεται κοντά στο Μεγαλοχώρι και είναι εξ ίσου απομονωμένη με την παραλία του Χριστού ή Θέρμη. Για να φτάσετε θα ακολουθήσετε ένα εντυπωσιακό, πολύ κατηφορικό, καλντερίμι, το οποίο στη συνέχεια γίνεται μονοπάτι. Η κατάβαση διαρκεί περίπου 20 λεπτά. Το μονοπάτι περνάει από το εκκλησάκι της Παναγιάς της Πλάκας και από τις εγκαταστάσεις των παλιών λουτρών που είναι κτισμένα μόλις λίγα μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.
-
Ερημική παραλία που θυμίζει υπαίθριο μουσείο γλυπτικής. Είναι σχετικά άγνωστη στους επισκέπτες, επειδή έχει πρόσβαση από βατό χωματόδρομο που ξεκινάει λίγο πριν από τον οικισμό του Ακρωτηρίου. Σχεδόν πάνω στο κύμα λειτουργεί ταβερνάκι.
-
Το μαύρο χρώμα κυριαρχεί και η πρόσβαση γίνεται με τα πόδια στην παράξενη αυτή παραλία όπου υπάρχουν μόνο λίγα υπόσκαφα. Τα σκουρόχρωμα βότσαλα συνδυάζονται αρμονικά με τα κόκκινα βράχια και η θέα προς την Καλντέρα είναι απίθανη. Για να πάτε στον Γιαλό θα οδηγήσετε προς τον φάρο του Ακρωτηρίου, θα προσπεράσετε την πινακίδα για τα Μέσα Πηγάδια και θα πάτε δεξιά στον πρώτο χωματόδρομο για να παρκάρετε εκεί που τελειώνει. Από αυτό το σημείο θα περπατήσετε περίπου για 10′.
-
Η παραλία του Κουλούμπου έχει ψιλό μαύρο και κόκκινο βότσαλο κι έναν εντυπωσιακό, τεράστιο βράχο που προσφέρει τη σκιά του το μεσημέρι. Την προτιμούσαν –και την προτιμούν ακόμη– οι γυμνιστές. Δεν είναι οργανωμένη, γι’ αυτό καλό είναι να πάρετε μαζί σας προμήθειες. Σπάνια θα τη βρείτε γεμάτη με κόσμο.
Σε μικρή απόσταση προς τα ανατολικά, βρίσκεται ο υποθαλάσσιος κρατήρας του Κουλούμπου που εξερράγη το 1650 για τελευταία φορά. Οι τολμηροί μπορούν να ξανοιχτούν στα βαθιά για εξερεύνηση: ο κρατήρας είναι στα 500 μ. βάθος από την επιφάνεια της θάλασσας, αλλά το ΝΔ άκρο του είναι μόλις στα 10 μ. βάθος.
-
Εχει μαύρο ψιλό βότσαλο, σκούρα μπλε νερά, αρμυρίκια. Το τοπίο με τα μεγάλα σμιλεμένα από τον αέρα και τη βροχή βράχια είναι εντυπωσιακό. Για να έρθετε, θα περάσετε τον οικισμό του Καρτεράδου και θα οδηγήσετε προς τη θάλασσα. Από εδώ μπορείτε να πάτε παραλιακά και στο Μονόλιθο.
-
Βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του νησιού, νοτιότερα από την παραλία Κουλούμπος. Μπορείτε να πάτε στρίβοντας αριστερά από τον κεντρικό ασφαλτόδρομο που διατρέχει τη βορειοανατολική πλευρά της Σαντορίνης. Το Πορί το προτιμούν οι ντόπιοι με τις οικογένειές τους. Λειτουργεί και ψαροταβέρνα
-
Λευκά πανύψηλα βράχια, ελαφρόπετρα, μαύρη άμμος και λευκό βότσαλο, πεντακάθαρα νερά. Η μικρή παραλία κάνει πλήρη αντίθεση με την γειτονική της Κόκκινη, έχει λίγες ομπρέλες-ξαπλώστρες και καντίνα σκαμμένη στο βράχο. Μπορείτε να έρθετε από μονοπάτι που ξεκινάει από τη διπλανή παραλία Καμπιά, ή με βάρκα από το Ακρωτήρι και την Κόκκινη παραλία.
-
Μαύρα βότσαλα, ελαφρόπετρα, κόκκινα ηφαιστειακά πετρώματα και οι γεωθερμικές πηγές με τα γκρεμισμένα λουτρά που άλλοτε αποτελούσαν ένα φυσικό SPA. Αν δείτε την παραλία κάνοντας με σκάφος το γύρο της Καλντέρας θα σας εντυπωσιάσει το εκκλησάκι του Χριστού τα Θέρμη, που είναι λαξευμένο στον βράχο. Δίπλα του διακρίνονται υπόσκαφα ερειπωμένα κτίσματα. Από την ξηρά, θα πάτε ακολουθώντας το καλντερίμι-μονοπάτι που ξεκινάει κάτω από την πιτσαρία «Τα Θέρμη», μετά το Μεγαλοχώρι.
-
Η παραλία αυτή έχει ψιλό, λευκό, βότσαλο και υπέροχα βράχια από θηραϊκή γη. Μοιάζει με τη Βλυχάδα. Διαθέτει ομπρέλες-ξαπλώστρες και ταβερνάκια. Πολύχρωμη πινελιά αποτελούν οι πόρτες από τα «σύρματα» (μικρά, υπόσκαφα κτίσματα για τις βάρκες των ψαράδων) που θα δείτε τριγύρω. Από τα Μέσα Πηγάδια, περνώντας μέσα από μια σπηλιά, θα πάτε ως την Ασπρη παραλία. Μπορείτε να έρθετε και με καϊκι.
-
Ο Περίβολος ακολούθησε σε ανάπτυξη την Περίσσα, που ήταν τόπος παραθερισμού και μπάνιου για τους ντόπιους, αιώνες πριν.
Σήμερα είναι μια δημοφιλής και πολυσύχναστη παραλία, την οποία προτιμούν και οι νέοι. Ουσιαστικά αποτελεί μια ενιαία μεγάλη παραλία μαζί με την γειτονική της Περίσσα. Είναι εκτεταμένη, έχει μαύρη άμμο, καθαρά νερά και μια σειρά από beach bars και εστιατόρια που διαθέτουν στην παραλία ομπρέλες-ξαπλώστρες και άλλες εγκαταστάσεις. Υπάρχει επίσης καλή υποδομή για θαλάσσια σπορ, γήπεδα beach volley, ταβέρνες και ουζερί, καφέ, μπαρ, ξενοδοχεία.
Χαρακτηριστικό της παραλίας είναι το κτίριο του παλιού εργοστασίου τοματοποιίας.
Σ’ εκείνη την πλευρά του Περίβολου υπάρχει η μικρή, ήσυχη παραλία του Αγίου Γεωργίου.
-
Ο Κάνθαρος βρίσκεται κοντά στο Αμμούδι. Από το σημείο που θα παρκάρετε το όχημά σας, θα ακολουθήσετε ένα σύντομο μονοπάτι για να φτάσετε στην όμορφη παραλία με τη γκρίζα άμμο και το ψιλό βότσαλο. Είναι χωρισμένη στη μέση από βράχια. Το τοπίο γίνεται ακόμη πιο ενδιαφέρον όταν το κοιτάζει κανείς από το νερό, αφού τα άσπρα και τα μαύρα ηφαιστειακά υλικά μοιάζουν σαν παίζουν παιχνίδι με τον ήλιο, ενώ το παλιό λοιμοκαθαρτήριο ξεπροβάλλει ανάμεσά τους σαν φάντασμα από το παρελθόν. Από τον Κάνθαρο έχετε θέα προς τη Θηρασιά.
-
Φάβα
Για τους ντόπιους, τα μπιζέλια είναι τόσο σημαντικά όσο το ψωμί. Χρησιμοποιούνται σήμερα, όπως και στο παρελθόν, σε πολλές συνταγές. Τα εξαιρετικά αλμυρά αρακά της Σαντορίνης, με την πλούσια και γλυκιά γεύση τους, προέρχονται από μια ποικιλία παλμών που ονομάζεται Lathyrus clymenous ή L. alatus. Σύμφωνα με αρχαιολόγους, αυτή η ποικιλία υπάρχει στο νησί από το 1500 π.Χ. Έχει αναγνωριστεί μεταξύ των καρπών που βρέθηκαν στον οικισμό που χρονολογείται από την Εποχή του Χαλκού στο Ακρωτήρι.
Στο παρελθόν, λόγω ενός μικρού αριθμού αγροτικών περιοχών, χρησιμοποιούσαν για να καλλιεργήσουν φάγα μαζί με τα αμπέλια για να κερδίσουν μεγαλύτερα κέρδη. Τα φασόλια Fava γίνονται καλαμιωμένα και σερβίρονται με κάπαρη ή “ζευγαρωμένα” με κρεμμύδια. Μπορείτε να το δοκιμάσετε σε διάφορες συνταγές στα εστιατόρια του νησιού.Παραδοσιακή καλλιέργεια: Για την καλλιέργεια φασολιών στην ηφαιστειακή γη του νησιού, ο γεωργός δεν έχει να κάνει με συγκεκριμένες προετοιμασίες. Φυτεύεται στις 21 Δεκεμβρίου (miss-Eleoussa’s). Η φύτευση είναι μια διαδικασία δύο τρόπων:
- Ο αγρότης σπείρει τον σπόρο.
- Βάζει τους σπόρους μέσα σε μικρά κοιλώματα που φτιάχνονται με ένα πικάκα.
Το Fava αρχίζει να ανθίζει με το “louvi” (λουλούδι) τον Απρίλιο. Στη συνέχεια το “louvi” στεγνώνει και ο σπόρος αναδύεται. Οι εχθροί των φυτών κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου είναι ο καυτός ήλιος και η «βούβαλα», ένα έντομο που το τρώει. Χρειάζεται πότισμα και λίγο ηλιακό φως. Στις αρχές Μαΐου, η φάβα στο φυτό έχει στεγνώσει. Συλλέγεται στις μικρές ώρες της ημέρας, συγκεντρωμένο και στη συνέχεια παραδίδεται στους «γκαϊδουρούλαδες» που πληρώνονται με άχυρο. Η δουλειά του τελευταίου είναι να πάρει τα φασόλια στο πεδίο για το αλώνισμα. Μετά το αλώνισμα χωρίζει το άχυρο από τα φασόλια. Στη συνέχεια κερδίζει χρησιμοποιώντας το “dikali” (pickaxe). Ένα αεράκι είναι απαραίτητο για να βοηθήσει την κατάσταση. Η δουλειά του τελειώνει εδώ. Ο γεωργός έπειτα παίρνει τα φασόλια και τα βάζει σε βαρέλι με ναρκωτικά. Τους κρατά εκεί για περίπου ένα χρόνο. Όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή, λαμβάνει χώρα το ξεφλούδισμα. Βρέχουν τα φασόλια και αφήνουν τους κάτω από τον ήλιο.
Ακολουθεί το άλεσμα που γίνεται με δύο τρόπους:- Χρησιμοποιώντας το παλιό ελαιοτριβείο. Το προϊόν άλεσης τίθεται σε “doumbanistra” και στη συνέχεια καθαρίζεται.
- Χρησιμοποιώντας ηλεκτρική μηχανή κοπής. Στην κορυφή έχει μια χοάνη όπου ρίχνεται η φάβα. Τελικά καταλήγει να ξεφλουδιστεί και να κοπεί μέσω ενός σωλήνα.
Απόσπασμα από το παρελθόν της Σχολής Φιτρών στη Σαντορίνη. Υπεύθυνος Προϊσταμένου: Κρίστοφερ Μινδρινός.
Ξηρή ντομάτα κερασιούΗ οικονομία της Σαντορίνης βασιζόταν κάποτε σε αυτή την ντομάτα κεράσι που έχει λίγο πιο χοντρό δέρμα σε σύγκριση με τη συνηθισμένη ντομάτα και το μέγεθος ενός κερασιού. Είναι γνωστή ως “anydro” (χωρίς νερό) ντομάτα κεράσι. Εισήχθη στο νησί στα τέλη του 19ου αιώνα. Πριν από το σεισμό του 1956, στο νησί λειτουργούσαν 9 εργοστάσια επεξεργασίας και κονσερβοποίησης, μερικά από τα οποία βρίσκονται ακόμα σε περιοχές όπως ο Μονόλιθος, ο Περιβολός και η Βλυχάδα. Η μοναδική του γεύση οφείλεται στην ύδρευση μόνο μέσω της πρωινής υγρασίας.
Εκτός από τις σαλάτες αυτές οι ντομάτες χρησιμοποιούνται για την παρασκευή πάστας ντομάτας, κουταλιού και μπαχαρικών τομάτας (pseftokeftedes). Έχουν μια γλυκιά γεύση και οι σεφ τους λατρεύουν!ΚρόκοςΟ κρόκος σαφράνος (Crocus cartwrightianus της Σαντορίνης) έχει απεικονιστεί στην αγγειοπλαστική από τους Μεσομινωικούς χρόνους και η εικονογραφία εμπλουτίστηκε ακόμα περισσότερο στην Ύστερη Μινωική περίοδο. Το παρόν του είναι επίσης καλά συλληφθέν στη γραμμική γραφή Β. Στο Ακρωτήρι η παρουσία του είναι πανταχού παρούσα (αγγειοπλαστική και τοιχογραφίες). Η σημασία του κρόκου σαφράν στην οικονομική και κοινωνική ζωή της Ύστερης Εποχής του Χαλκού Therans εκδηλώνεται κατ ‘εξοχήν στην τοιχογραφία των “Συλλεκτών Σαφράν”.
Το φυτό εξακολουθεί να αναπτύσσεται σε δύο συγκεκριμένες περιοχές του νησιού: το λόφο των Ταξιαρχών στο Ακρωτήρι και το Γαβριήλ στο Εμπορειό. Το σαφράν ανθίζει από τα τέλη Νοεμβρίου μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου. Είναι ο άγριος τύπος κρόκου.
Στη Σαντορίνη, ο κρόκος εξακολουθεί να χρησιμοποιείται στα κουλουράκια και στα μελιτινια του Πάσχα, η λεγόμενη λαμπριάνα (το Λαμπρί σημαίνει Πάσχα στα Ελληνικά).
-
ΠΡΟΣΒΑΣΗ
Στη Σαντορίνη μπορείτε να έρθετε με πλοίο, ταχύπλοο, αεροπλάνο.- Λιμεναρχείο: +30 22860 22239
- Aναχωρήσεις-αφίξεις: +30 22860 28702
- Olympic Air: +30 22860 31525, www.olympicair.com
- Aegean Airlines: +30 22860 28500, www.aegeanair.gr
- Αερολιμένας Αθηνών (Ελ. Βενιζέλος): +30 210 3530000, www.aia.gr
- Αερολιμένας Σαντορίνης: +30 22860 28400
ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ- Δήμος Θήρας: +30 22863 60100
- Τελεφερίκ: +30 22860 22977 & 22978
- Λεωφορεία: +30 22860 25404 & 25462
- Ραδιοταξί (πιάτσα στα Φηρά): +30 22860 22555
- Αστυνομία (Φηρά): +30 22860 22649
- Ταχυδρομείο (Φηρά): +30 22860 22238. Υποκαταστήματα θα βρείτε στο Εμπορείο, στην Οία, στον Πύργο, στο Καμάρι και στην Περίσσα.
- Κέντρο Υγείας (Φηρά): +30 22863 60300
- Κεντρικό πολυϊατρείο Σαντορίνης (Φηρά): +30 22860 21728, www.santorinicentralclinic.gr
- Tράπεζες. Θα βρείτε στην περιοχή των Φηρών (κεντρική πλατεία, δρόμος Καρτεράδου, ευθεία Φηρών προς λιμάνι). Υποκατάστημα της Εθνικής τράπεζας λειτουργεί στο Καμάρι και της Alpha Bank στην Οία. Ωρες λειτουργίας: Δευτέρα –Πέμπτη 08:00-14:30, Παρασκευή 08:00-14:00. ΑΤΜ υπάρχουν σε όλες.
Με την ευγενική παραχώρηση του Δήμου Θήρας https://www.thira.gov.gr/el/
