Η περιοχή του Νοτίου Πηλίου αποτέλεσε σημείο αναφοράς σε κάθε χρονική περίοδο της Ιστορίας. Άλλωστε σε ολόκληρη την Μαγνησία υπάρχει έντονη οικονομική και πολιτιστική δραστηριότητα από τη νεολιθική εποχή, όπως μαρτυρούν τα αρχαιολογικά ευρήματα του Διμηνίου και του Σέσκλου.

Στην ευρύτερη περιοχή που σήμερα αναπτύσσεται ο Δήμος Αργαλαστής υπήρξαν αρκετές συγκροτημένες κοινότητες κατά το παρελθόν όπως η Ολιζώνα, η Σηπιάδα και τα Σπάλαθρα, που παρουσίασαν σημαντική ανάπτυξη κατά τους ομηρικούς, κλασσικούς και ελληνιστικούς χρόνους. Συγκεκριμένα τα αρχαία Σπάλαθρα, που η τοποθεσία τους εντοπίζεται στην παραλιακή ζώνη μεταξύ μεταξύ Χόρτου και Μηλίνας, αποτελούσαν διακομιστικό σταθμό της περιοχής για την μεταφορά προϊόντων από τα λιμάνια του Παγασητικού στο εσωτερικό της Μαγνησίας. Υπάρχουν πολλές ιστορικές αναφορές από γεωγράφους και ιστορικούς όπως ο Σκύλαξ, ο Πλίνιος και μεταγενέστερα ο Στράβων και ο Στέφανος Βυζάντιος. Εξάλλου πλήθος αρχαιολογικών ευρημάτων όπως αγγεία, νομίσματα, αγάλματα μαρτυρούν την οικονομική ανάπτυξη των αρχαίων Σπαλάθρων, ιδιαίτερα κατά τον 6ο αιώνα π.Χ. Η ανάπτυξη της περιοχής επηρεάστηκε άμεσα από την ιστορική πορεία ολόκληρου του Ελλαδικού χώρου και έτσι μετά την ακμή των κλασσικών χρόνων ακολούθησε η Ρωμαϊκή κυριαρχία, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία και στη συνέχεια η Τουρκοκρατία.

Ήδη από τα τέλη του 17ου αιώνα το κέντρο οικονομικής δραστηριότητας είναι η Αργαλαστή. Η πρώτη αναφορά που υπάρχει, είναι σε ένα τουρκικό φιρμάνι του 1653. Οι κάτοικοί της είναι κυρίως γεωργοί και κτηνοτρόφοι και πολλοί από αυτούς προέρχονται από την Ήπειρο, τη Στερεά Ελλάδα και την υπόλοιπη Θεσσαλία. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η Αργαλαστή αποτελούσε την πρωτεύουσα των βακουφίων (χωριά χαρισμένα σε τουρκικές εκκλησίες), με το όνομα “Αργαλάστ-Μουκαντισί ” δηλαδή “Υποδιοίκηση αστυνομίας του Αργαλάστ”, μέχρι το 1697, όταν μεταφέρθηκε στη Μακρυνίτσα. Ο 18ος αιώνας βρίσκει την Αργαλαστή να αποτελεί ένα ανεπτυγμένο κεφαλοχώρι του Πηλίου, με μεγάλη παραγωγή σε πολλά αγροτικά προϊόντα και με έντονη δραστηριότητα στον τομέα της σηροτροφίας. Επίσης είναι μέλος του ιστορικού Συνεταιρισμού των Αμπελακίων. Κατά τη διάρκεια της Επαναστάσεως ολόκληρη η περιοχή υφίσταται τα δεινά της αγριότητας των Τούρκων, με αποτέλεσμα να ανακοπεί το ρεύμα οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης. Πρόδρομος του σημερινού Δήμου ήταν ο Δήμος Σπαλάθρων, ο οποίος σχηματίστηκε με το Βασιλικό Διάταγμα της 31ης Μαρτίου 1883 (ΦΕΚ 126) “Περί της εις δήμου διαιρέσεως της εν τω νομώ Λαρίσης επαρχίας Βόλου”. Ο συνολικός πληθυσμός του Δήμου ήταν 3731 κάτοικοι και συμμετείχαν η Αργαλαστή, η Ξινόβρυση, η Συκή, η Καλλιθέα και το Μετόχι.

Τοπωνύμια

Η σημαντική ανάπτυξη της περιοχής του Νοτίου Πηλίου, ιδιαίτερα κατά τον 18ο αιώνα, προσέλκυσε το ενδιαφέρον πολλών ιστορικών και μελετητών της εποχής εκείνης. Παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον η ιστορία των τοπωνυμίων τόσο της Αργαλαστής, όσο και των άλλων κοινοτήτων και οικισμών, αφού τις περισσότερες φορές αποτελούν πηγή γνώσης για την δημιουργία και την εξέλιξή τους μέσα στο χρόνο.

Αργαλαστή: 
Η πρώτη εκδοχή αφορά τις λέξεις “Αργώ” και “ελαύνω” αφού κατά την παράδοση, η περιοχή αποτέλεσε το πέρασμα των Αργοναυτών στο Αιγαίο Πέλαγος ώστε να ξεκινήσουν την εκστρατεία. Η άλλη εκδοχή αναφέρει ότι το όνομα είναι τουρκικό και προέρχεται από την παράφραση της λέξης “ραστ” που στα τουρκικά σημαίνει συγχώρεση. Καλλιθέα : παλιά ονομαζόταν Μπιρ (πιθανότατα από το όνομα κάποιου Ιμίρ Μπέη). Οφείλει το όνομά της στην πολύ καλή τοποθεσία στην οποία είναι κτισμένη και προσφέρει εξαίρετη θέα.

Κάλαμος: 
Η πρώτη ονομασία ήταν Κάναλος, από ένα μικρό ποτάμι που οδηγούσε στην θάλασσα και με το πέρασμα του χρόνου μετατράπηκε στη σημερινή ονομασία.

Πάου: 
Κυριότερη εκδοχή είναι ότι προέρχεται από το σλαβικό “μπάουμ” που σημαίνει κήπος δέντρων.

Πάλτση: 
Από το τουρκικό “μπάλτσι” δηλαδή ο τόπος μελισσοτροφίας.

Αύρα:
Η παλαιότερη ονομασία ήταν Ζάσταινη και είναι πιθανόν σλαβικής προέλευσης. Το σημερινό όνομα οφείλεται στη θαλάσσια αύρα, που είναι έντονη, ιδιαίτερα το καλοκαίρι.

Μυριοβρύτη: 
Ονομασία που δόθηκε επειδή η περιοχή διαθέτει πολλά καλά (μύρια – βρίθω). Κατά τους κατοίκους το όνομα οφείλεται στα πολλά νερά.

Λεφόκαστρο: 
Υπάρχουν πολλές εκδοχές για το συγκεκριμένο τοπωνύμιο. Η πρώτη αποδίδει το όνομα σε κάποιον οικιστή που λεγόταν Λέφας ή Λεφές. Μια δεύτερη εκδοχή αναφέρεται στη σύνθεση των λέξεων “κάστρο” και “γλείφω” αφού ο οικισμός είναι πολύ κοντά στην θάλασσα. Τέλος δεν αποκλείεται να ήταν κάστρο χτισμένο από ένα σλαβικό φύλο του Λεχούς (ίδια ετυμολογική αρχή με τα Λεχώνια).

Χόρτο: 
Οφείλει την ονομασία του στην πλούσια χλωρίδα της περιοχής.

Μετόχι: 
Πολύ παλιά το μέρος αυτό ήταν “μετόχι” δηλαδή περιοχή εξαρτημένη από κάποιο μεγάλο μοναστήρι.

Ξινόβρυση: 
Η παλιά ονομασία της ήταν Μπεστινίκα (επειδή ήταν χτισμένη μέσα σε στένωμα). Τη σημερινή της ονομασία την οφείλει στο υπόξινο νερό μιας πηγής κοντά στη θάλασσα.

Η ονομασία δόθηκε επειδή στον οικισμό υπάρχουν πολλές καλλιεργούμενες εκτάσεις που αρδεύονται.

Το Πήλιο κατά την μυθολογία είναι το βουνό των κενταύρων αλλά και το βουνό που διάλεξαν οι 12 Θεοί του Ολύμπου για θερινή κατοικία τους, είναι από τα πιο όμορφα μέρη στην Ελλάδα με πανέμορφα δάση και κατάφυτες πλαγιές. 

Το βουνό συνδέεται επίσης με το μύθο του Ηρακλή, του Αχιλλέα και του Ιάσονα, καθώς επίσης και του Πάρη ο οποίος έδωσε στην πιο όμορφη το μήλο της έριδος, που έγινε η αιτία για τον Τρωικό πόλεμο.
 Η αρχαία Ολιζών που συγκαταλέγεται στις πολύ σημαντικές αρχαίες πόλεις της Μαγνησίας, καταγράφεται στα ομηρικά έπη και συμμετείχε στον Τρωικό πόλεμο.

Τα ίχνη της αρχαίας πόλης εντοπίζονται συγκεκριμένα τρία χιλιόμετρα από την Μηλίνα στην θέση που είναι σήμερα γνωστή με το τοπώνυμο Παλαιόκαστρο και εκτείνονται από τον Παγασητικό κόλπο και τον όρμο Βαλτούδι έως και το Αιγαίο πέλαγος στην παραλία χονδρής Άμμου.

Βασιλιάς της αρχαίας Oλιζώνας ήταν ο Φιλοκτήτης, ο ήρωας της ομώνυμης τραγωδίας του Σοφοκλή που πήρε μέρος στον Τρωικό πόλεμο.

Στο βουνό Τισαίον στο άκρο του πρώην δήμου Σηπιάδος προς το Τρίκερι σύμφωνα με τον ιστορικό Πολύβιο άναβαν συνθηματικές φωτιές στην κορυφή του με τις οποίες πληροφορούσαν το βασιλιά Φίλιππο Γ’ που διέμενε στη Δημητριάδα για τα γεγονότα που συνέβαιναν στις Σποράδες και την Εύβοια. 

0 Δήμος Αφετών με έδρα το Νεοχώρι, γεωγραφικά βρίσκεται στην αρχή της χερσονήσου του Νοτίου Πηλίου. Βόρεια, συνορεύει με τον Δήμο Μηλεών και τον Δήμο Μουρεσίου, νότια με τον Δήμο Αργαλαστής και ανατολικά και δυτικά βρέχεται από το Αιγαίο και Παγασητικό Κόλπο αντίστοιχα.

Αποτελείται από τα εξής δημοτικά διαμερίσματα: Νεοχωρίου, Αφετών, Συκής, Λαμπινούς και Καλαμακίου με συνολικά 2000 περίπου κατοίκους.

Συνδέεται οδικά με τα λεωφορεία του ΚΤΕΛ Βόλου.

0 τουρισμός σε συνάρτηση με την αγροτική παραγωγή (ελιά-λάδι, κά­στανα, μήλα, αχλάδια, τσίπουρο, τοπικό κρασί και λαχανικά), την εξ­όρυξη της πέτρας και της πλάκας του Πηλίου, είναι οι βασικώτεροι τομείς της τοπικής οικονομίας. Το Νεοχώρι είναι χο χωριό με πάρα πολλές Βιοκαλλιέργειες.

Σε όλα τα χωριά του Δήμου Αφε­τών ο επισκέπτης μπορεί να συνα­ντήσει φυσικά και ιστορικά μνη­μεία όπως εκκλησίες, το μοναστήρι του Αγ. Γιάννη Συκής, πανέμορφες

πλατείες, πέτρινα καλντερίμια σε πολλά μονοπάτια που συνδέουν πολλά χωριά μεταξύ τους, τοξωτά γεφύρια και καταπληκτικές παραλίες τόσο στο Αιγαίο όσο και στον Παγα­σητικό Κόλπο.

0 Δήμος Νεοχωρίου προσφέρεραι για θερινό, χειμερινό, φυσιολατρικό και θρησκευτικό τουρισμό. Υπάρ­χουν πολλά καταλύματα που λει­τουργούν όλο το χρόνο όπως εστια­τόρια ταβέρνες, ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Σημαντικό τουριστικό κέντρο είναι η Αφησος με πολλές αξιόλογες τουριστικές επιχειρήσεις που προσφέρουν εναλ­λακτικές τουριστικές δραστηριότη­τες τόσο στη θάλασσα, όσο και στο βουνό.

Βασικώτερα πανηγύρια είναι στο Νεοχώρι της Αναλήψεως, στην Άφησο στις 17 Ιουλίου, στη Συκή στις 28-29 Αυγούστου και πολλά άλλα σε όλα τα χωριά του Δήμου. 0 Δήμος Αφετών σας προσκαλεί να τον επισκευθείτε όλες τις εποχές του χρό­νου

Τοπικές Κοινότητες Αφετών :

• Αφέτες
• Νεοχώρι
• Συκή
• Καλαμάκι
• Λαμπινού

Ο Δήμος  Μηλεών, τόπος  φιλόξενος με μοναδική ιστορία και παράδοση, είναι απλωμένος στο κεντρικό Πήλιο και στην έκτασή του περιλαμβάνει τόσο ορεινές όσο και παραθαλάσσιες εκτάσεις στις ακτές του Παγασητικού. Ο Καποδιστριακός Δήμος Μηλεών προήλθε από την συνένωση των Κοινοτήτων Μηλεών, Αγ. Γεωργίου Νηλείας, Πινακατών, Βυζίτσας και Καλών Νερών. Το πιο μεγάλο μέρος της έκτασής του είναι κυριολεκτικά πλημμυρισμένο από ελαιώνες και καλλιεργήσιμες εκτάσεις με μηλιές και καστανιές. Πλούσια η δασώδης  έκταση που καλύπτει τους ορεινούς όγκους πάνω από τα βορινά χωριά του Δήμου και περιλαμβάνει ένα τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Τα παράλια είναι αξιοποιημένα και πλήρως οργα­νωμένα τουριστικά, διατηρώντας παράλληλα τη γραφικότητα και φυσική ομορφιά τους.

Το ευρύτερο οικιστικό περιβάλλον κυριαρχείται από τα στοιχεία της  παραδοσιακής Πηλιο­ρείτικα αρχιτεκτονικής, με κυριότερα χαρακτηριστικά του τα ντόπια φυσικά υλικά, της  πέτρας και της πλάκας Πηλίου.

Ταξιδεύοντες στο χρόνο

Πρωταγωνιστικός  ο ρόλος που διαδραμάτισαν οι κάτοικοι του Δήμου κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα κατά των Τούρκων. Παρά τα προνόμια που είχαν αποσπάσει από τους  Τούρκους, την ώρα του κοινού αγώνα δεν συμβιβάστηκαν και έτσι στις 7 Μαΐου του 1821, ο φλογερός  Μηλιώτης  λόγιος  και αρχιμανδρίτης Άνθιμος  Γαζής, σηκώνει στις Μηλιές το μπαϊράκι της  Πηλιορείτικης επανάστασης. Το Μάιο του 1823 οι Πηλιορείτες επαναστατες  δίνουν τη μεγάλη και νικηφόρα μάχη της  Γατζέας ενάντια στους  Τουρκαλβανούς  του Αλιο· Πασά.

Ονομαστή στο πανελλήνιο η «Σχολή των Μηλεών», που ιδρύθηκε από τους  τρεις σπουδαίους  ιερωμένους, λόγιους, δασκάλους του Γένους, Άνθιμο Γαζή, Γρηγόριο Κωνσταντά και  Δανιήλ Φιλιππίδη. Αποτέλεσμα του διαφωτιστικού έργου της ξακουστής  τότε Σχολής  των Μηλεών υπήρξε η  ίδρυση της  βιβλιοθήκης «Ψυχής Άκος» (= θεραπεία ψυχής) που λει­τουργεί και σήμερα ως Μουσείο, με περισσότερους από 3.500 κώδικες και ιστορικά κειμήλια.

Στη βάση του βράχου που βρίσκεται σκαρφαλωμένο το εξωκλήσι του Ταξιάρχη στις Μιλιές υπάρχει μία σπηλιά που εικάζεται πως ήταν το άντρο του Κένταυρου Χείρωνα.

Τοπικές Κοινότητες :

Μηλιές
Καλά Νερά
Άγιος Γεώργιος Νηλείας
Βυζίτσα
Πινακάτες

Ο Δήμος Αργαλαστής γεωγραφικά βρίσκεται στο κεντρικότερο τμήμα του Νοτίου Πηλίου. Βόρεια, συνο­ρεύει με το Δήμο Αφετών, ενώ νό­τια, συνορεύει με τον Δήμο Σηπιάδος. Ανατολικά και Δυτικά βρέχεται από το Αιγαίο Πέλαγος και τον Παγα­σητικό Κόλπο αντίστοιχα.

Έδρα του Δήμου είναι η Αργαλαστή τηλ. 24230 54219, στην οποία εδ­ρεύουν πολλές κρατικές υπηρεσίες όπως ο ΟΤΕ, η ΔΕΗ, η αστυνομία, το ΕΣΥ το ειρηνοδικείο, το γυμνάσιο- λύκειο, το κέντρο τουριστικής πλη­ροφόρησης (info-center) κλπ, καθι­στώντας την έτσι το διοικητικό κέ­ντρο του Νοτίου Πηλίου. O πληθυ­σμός του Δήμου Αργαλαστής ανέρ­χεται στις 2.100 περίπου κατοίκους.

Παλαιότερος του σημερινού Δήμου ήταν ο Δήμος Σπαλάθρων.

Συγκεκριμένα τα αρχαία Σπάλαθρα εντοπίζονται στην παραλιακή ζώνη μεταξύ Χόρτου και Μηλίνας.

Αξιόλογα μνημεία της Αργαλαστής είναι το Κωδωνοστάσιο του ιερού Ναού των Αγίων Αποστόλων και πολλές διάσπαρτες εκκλησίες και εξωκλήσια καθώς και τοξωτά πέτρινα γεφύρια. Επίσης, το μοναστήρι της Πάου με το αξιόλογο συνεδρια­κό κέντρο του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Η φυσιογνωμία του τόπου :

Ο Δήμος Σηπιάδος είναι ένας τόπος γεμάτος μύθους, ιστορία και παραδόσεις, ένας τόπος  μοναδικός και φιλόξενος απλωμένος στη νότια πλευρά του Πηλίου. Η περιοχή χαρακτηρίζεται ως ιδιαιτέρου κάλλους τόσο αναφορικά με το φυσικό τοπίο όσο και με το δομημένο οικιστικό περιβάλλον.

Ο Δήμος Σηπιάδος  προήλθε από τη συνένωση των κοινοτήτων Λαύκου, Μηλίνας και Προμυρίου. Καταλαμβάνει έκταση 122,4 χλμ. και έχει έδρα τον Λαύκο, που απέχει 50 χλμ. από τον Βόλο. Ο Δήμος  Σηπιάδος  βρέχεται δυτικά από τον Παγασητικό κόλπο και ανατολικά από το Αιγαίο πέλαγος. Τα δύο νησάκια πλησίον της Μηλίνας, ο Αλατάς και η Πρασούδα, είναι ακατοίκητα, αλλά επισκέψιμα.

Το μεγαλύτερο τμήμα του Δήμου καλύπτεται από πλούσια δασώδη βλάστηση και εκτάσεις καλλιεργημένες με ελιές. Τα παράλια του Δήμου είναι αξιοποιημένα τουριστικά διατηρώντας τη φυσική και παρθένα ομορφιά τους. Οι όρμοι των παράλιων χωριών προσφέρονται για ελλιμενισμό μικρών σκαφών. Η μορφολογία, η γεωγραφία και το κλίμα συνθέτουν έναν τόπο μοναδικής  ομορφιάς, όπου δεσπόζει η αρμονία της φύσης  και του ανθρώπινου πολιτισμού. Το οικιστικό περιβάλλον χαρακτηρίζεται από τη χαμηλή δόμηση και την παραδοσιακή πηλιορείτικη αρχιτεκτονική. Η πέτρα και οι πλάκες είναι μερικά από τα φυσικά υλικά του τόπου που χρησιμοποιούνται για το σκοπό αυτό και εναρμονίζονται απόλυτα με το φυσικό περιβάλλον.

Τοπικές Κοινότητες Σηπιάδος :

Λαύκος
Προμύρι
Μηλίνα

Τρικέρι
 Πυκνοχτισμένο στην κορυφή του αρχαίου ακρωτηρίου Αιάντειον, δεξιά στην είσοδο του Παγασητικού, στέκεται άγρυπνος βιγλάτορας το ιστορικό θαλασσοχώρι Τρίκερι.

Στο λιμάνι του, την Αγία Κυριακή, ο επισκέπτης αντικρίζει ένα στόλο από κάθε λογής ψαροκάικα και τον καλωσορίζουν οι θαλασσοδαρμένοι καλοσυνάτοι Τρικεριώτες.

Η ιστορία του χωριού αρχίζει από τα μέσα του 1700. Οι Τρικεριώτες καραβοκύρηδες πήραν από τους πρώτους μέρος στην Επανάσταση του 1821. Δείγμα τρανό του ιστορικού μεγαλείου και της παλιάς αρχοντιάς είναι οι εκκλησίες με τα ξυλόγλυπτα τέμπλα, τα πυργόσπιτα των καπεταναίων, τα γραφικά έθιμα του γάμου, της Πασχαλιάς, της Πρωτομαγιάς και η βαρύτιμη χρυσοποίκιλτη γυναικεία φορεσιά.

Όλη την πασχαλινή εβδομάδα γίνεται τρικούβερτο πανηγύρι με καθαρά νησιώτικο χρώμα. Στην πλακοστρωμένη πλατεία του χωριού κάθε απόγευμα σέρνεται γενικός χορός – καλαματιανός με θαλασσινά τραγούδια της λαϊκής ορχήστρας. Την Παρασκευή του Πάσχα και την Κυριακή του Θωμά είναι το αποκορύφωμα του Πανηγυριού. Όλες οι λυγερόκορμες Τρικεριώτισσες με τις χρυσοκέντητες φορεσιές και τα κλειδωτάρια χορεύουν με χάρη, ενώ τα παλληκάρια του χωριού κρυφοδιαλέγουν το μελλοντικό τους ταίρι… Στο Τρίκερι οι κάτοικοι, από παράδοση ασχολούνται με την σπογγαλιεία. Οι σφουγγαράδες, σ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ξεκινούν για να τρυγήσουν στα βαθιά της θάλασσας τα πολύτιμα σφουγγάρια.

Κάθε Ιούνη οι Τρικεριώτες, στο λιμανάκι της Αγίας Κυριακής, διοργανώνουν ψαράδικη βραδιά επί τριήμερο και δίνουν όλο τον καημό και το μεράκι τους στο χορό και στο τραγούδι. Χάρμα απερίγραπτης ομορφιάς και μεγαλείου αυτός ο χορός.

Στο Τρίκερι ανήκουν και οι οικισμοί Κότες, ανατολικό επίνειο του χωριού Παλαιό Τρίκερι με τις γραφικές, δαντελωτές αμμουδερές ακρογιαλιές. Στο νησί βρίσκεται και το μεγάλο μοναστήρι της Παναγιάς, που γιορτάζει στις 9 και 10 Σεπτεμβρίου το γεγονός της εύρεσης της θαυματουργού εικόνας της Μεγαλόχαρης. Στο Τρίκερι επίσης ανήκουν οι νησίδες Αλατάς, Πρασούδα και Μικρά.

Στα ουζερί της παραλίας της Αγίας Κυριακής, του χωριού και του νησιού ο επισκέπτης γεύεται την τρικεριώτικη σπεσιαλιτέ, χταπόδι ροδοψημένο στη θράκα κι άλλους θαλασσινούς μεζέδες! Πεντακάθαροι ξενώνες στο χωριό, στην Αγία Κυριακή και στο νησί φιλοξενούν τους επισκέπτες.

Μπορεί να επισκεφθεί κάποιος το Τρίκερι οδικά με το Ι.Χ. αυτοκίνητο του ή με τα λεωφορεία του ΚΤΕΛ Μαγνησίας κι από τη θάλασσα με τα πλοία της γραμμής Βόλου – Β. Σποράδων, που προσεγγίζουν και στο νησί.

Ο επισκέπτης του Τρίκερι θα’ χει πολλά καλά κι όμορφα να θυμάται.