Το Ναύπλιο ή Ανάπλι είναι πόλη της Πελοποννήσου, πρωτεύουσα του Νομού Αργολίδας και ο κυριότερος λιμένας της ανατολικής Πελοποννήσου. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είχε 14.203 κατοίκους. Είναι μια απ’ τις πιο γραφικές πόλεις της χώρας, και υπήρξε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους κατά την περίοδο 1828 – 1833. Έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός.

Το Ναύπλιο είναι γνωστό για το Μπούρτζι, μικρό φρούριο χτισμένο σε νησίδα μέσα στο λιμάνι, για το Παλαμήδι, ενετικό φρούριο που δεσπόζει στην πόλη, για την Ακροναυπλία (τουρκ. Ιτς-Καλέ), έτερο φρούριο ενετικό, επί της ομώνυμης χερσονησίδας, καθώς και ως τόπος δολοφονίας του Ιωάννη Καποδίστρια.

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία στην τοποθεσία της σημερινής πόλης ίδρυσε ο Ναύπλιος τη Ναυπλία, η οποία οχυρώθηκε με κυκλώπεια τείχη. Αρχαιολογικά ευρήματα αποδεικνύουν την ύπαρξη της πόλης από τα μυκηναϊκά κιόλας χρόνια.

Το Ναύπλιο αποτελεί δημοφιλή προορισμό των κατοίκων της Αττικής και της Πελοποννήσου καθώς απέχει λίγο και από τις δυο περιοχές. Στα ομορφότερα κτήρια της πόλης είναι το μέγαρο Άρμανσμπεργκ (κατοικία του αντιβασιλέα της Ελλάδος Άρμανσπεργκ) καθώς και το αρχαιολογικό μουσείο στην πλατεία Συντάγματος. Στην πόλη λειτουργεί επίσης παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης

 Το ιστορικό κέντρο του Ναυπλίου βρίσκεται σε μια μικρή χερσόνησο στον Αργολικό κόλπο, βόρεια του υψώματος της Ακροναυπλίας, η οποία αποτελεί τον αρχικό πυρήνα της πόλης. Στους πρόποδες της Ακροναυπλίας και πάνω από την οδό Σταϊκόπουλου βρίσκεται ο Ψαρομαχαλάς, η παλαιότερη σωζόμενη συνοικία του Ναυπλίου. Χρονολογείται από τον 13ο αιώνα και πήρε το όνομά της από τους ψαράδες. Κατά τη δεύτερη περίοδο τουρκοκρατίας πιθανώς ήταν η μόνη περιοχή του Ναυπλίου όπου κατοικούσαν Έλληνες. Εκεί βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Σοφίας, πιθανώς του 13ου αιώνα, η οποία ήταν η μόνη εκκλησία που επιτρεπόταν να λειτουργεί στην πόλη από το 1715 μέχρι το 1779-1780. Χαρακτηριστικές είναι οι δρομόσκαλές του. Στην πλατεία του μαχαλά λειτουργούσε στρατιωτικό νοσοκομείο από το 1394 μέχρι το 1940 και τελικά γκρεμίστηκε το 1970. Το μόνο τμήμα του που σώζεται είναι το εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων Κατά τον επανασχεδιασμό της πόλης μετά την Ελληνική Επανάσταση ο Ψαρομαχαλάς έμεινε ως είχε.

Άποψη του Ψαρομαχαλά και του Ναυπλίου από τη πύλη Σαγκρέδο.

 Πιο βόρεια, μέχρι τη λεωφόρο Αμαλίας (η οποία κατασκευάστηκε στη θέση των θαλάσσιων τειχών του Ναυπλίου το 1868-70), η περιοχή διέθετε πριν την επανάσταση σημαντικά κτίρια (εκκλησίες, τζαμιά, δημόσια κτίρια). Η περιοχή επανασχεδιάστηκε σε μεγάλο βαθμό μετά την επανάσταση του 1821. Το κέντρο αυτή της περιοχής είναι η πλατεία Συντάγματος, στο παρελθόν πλατεία Στρατώνα και πλατεία Πλατάνου. Σε αυτήν την πλατεία πρέπει να κατασκευάστηκε το 1540 το σαράι (παλάτι) του πασά της Πελοποννήσου, ενώ στο κέντρο έστεκε πλάτανος, ο οποίος και έδωσε το όνομά του στην πλατεία. Σε ένα έρανο που έλαβε εκεί χώρα το 1826 για την ενίσχυση των πολιορκημένων στο Μεσολόγγι έδωσε όλα τα υπάρχοντά η Ψωροκώσταινα, η φτωχότερη γυναίκα της πόλης, και από τότε έμεινε η φράση. Σήμερα στην πλατεία Συντάγματος βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο, στεγαζόμενο στο κτίριο της ενετικής αποθήκης του στόλου, το οποίο είχε χρησιμοποιηθεί και ως στρατώνας, το βουλευτικό, το οποίο στεγάζεται στο κτίριο του τζαμιού ή τεκέ του Αγά Πασά, και το τζαμί Τριανόν, το οποίο λειτούργησε ως αλληλοδιδακτικό σχολείο. Εκεί επίσης βρίσκεται το κτίριο της Εθνικής τράπεζας, το οποίο φέρει επιρροές από τον μυκηναϊκό πολιτισμό. Πίσω από το τζαμί του Αγά Πάσα βρίσκεται μεντρεσές, ο οποίος λειτούργησε για λίγο ως φυλακή μετά την κατάργηση των φυλακών του Παλαμηδίου το 1926 και έτσι είναι γνωστό ως φυλακές Λεονάρδου. Σήμερα στεγάζει εργαστήρια του αρχαιολογικού μουσείου. Κοντά του βρίσκεται δυόροφο κτίριο το όποιο φαίνεται να στέγασε τα ενετικά διοικητήρια και το Εκτελεστικό (το 1824-25), ενώ ήταν οικία του Αγά-πασά. Δυτικά της πλατείας βρίσκεται ο ναός της Παναγίας, αφιερωμένος στο γενέσιο της Θεοτόκου. Ο ναός απέκτησε τη σημερινή του μορφή (τρίκλιτη βασιλική) στα χρόνια της δεύτερης ενετοκρατίας. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο, ο αρχιεπισκοπικός θρόνος και ο άμβωνας είναι επτανησιακής τεχνοτροπίας. Το καμπαναριό προστέθηκε το 1907.

 Η πλατεία Τριών Ναυάρχων.

 Προς τα ανατολικά της πλατείας Συντάγματος ξεκινάει η οδός Βασιλέως Κωνσταντινού, γνωστή και ως Μεγάλος Δρόμος. Αποτελεί τμήμα της χάραξης του μετεπαναστατικού Ναυπλίου, ώστε να ενώνει την πλατεία Συντάγματος με την Πλατεία των Τριών Ναυάρχων, όπου βρισκόταν το Κυβερνείο, και ήταν ο σημαντικότερος δρόμος της πόλης κατά τον 19ο αιώνα. Για την κατασκευή του γκρεμίστηκε ο ναός του Αγίου Νικήτα.^[ Η πλατεία των Τριών Ναυάρχων δημιουργήθηκε από την διάνοιξη της μικρής ενετικής πλατείας του Αγίου Γεωργίου. Στο κέντρο της πλατείας βρίσκεται το ταφικό μνημείο του Δημήτριου Υψηλάντη, ο οποίος πέθανε στο Ναύπλιο το 1832. Σε αυτό το μνημείο βρίσκονται από το 1843 τα οστά του. Στην πλατεία βρίσκεται το δημαρχείο, ενώ στο παρελθόν βρισκόταν και το Κυβερνείο του Καποδίστρια, το οποίο έγινε στη συνέχεια και οικία του Όθωνα, γνωστό ως Παλατάκι. Το κτίριο καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1929 και σήμερα στη θέση του βρίσκεται αδριάντας του Όθωνα.^[10] Στην πλατεία βρίσκεται επίσης ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Γεωργίου, ο οποίος θεωρείται ότι κτίστηκε στις αρχές του 16ου αιώνα. Στη συνέχεια μετατράπηκε σε τζαμί και μετά πάλι σε εκκλησία. Στο εσωτερικό του βρίσκονται τοιχογραφίες του 18ου αιώνα, ενώ μία από αυτές είναι αντίγραφο του Μυστικού Δείπνου του Ντα Βίντσι. Νότια του ναού βρίσκεται κτίριο σχήματος γ, και αυτό της πρώτης ενετικής περιόδου. Το 1824 στέγασε το υπουργείο παιδείας και το 1830 το Ελληνικό Σχολείο. Κοντά στην πλατεία βρίσκεται η οικία Άρμανσμπεργκ (αρχοντικό της οθωμανικής περιόδου, πήρε το όνομά του από τον αντιβασιλέα Άρμανσμπεργκ) και απέναντι η οικία του Μάουερ.

Η Ακροναυπλία και η ανακατασκευασμένη Πύλη της Ξηράς

 Προς τα ανατολικά βρίσκεται το Πάρκο Σταϊκόπουλου, όπου έχει ανακατασκευαστεί η ενετική Πύλη της Ξηράς και το 1966 τοποθετήθηκε ανδριάντας του Στάικου Σταϊκόπολου. Βόρεια του πάρκου βρίσκεται το Δικαστικό Μέγαρο, κτισμένο το 1911 σε νεοκλασσικό ρυθμό. Κοσμείται από τους ανδριάντες του Αναστάσιου Πολυζωίδη και του Γεώργιου Τερτσέτη. Στο νότιο τμήμα της πλατείας βρίσκεται το μνημείο του Νικηταρά, το οποίο ανεγέρθη το 1926. Βόρεια του Δικαστικού Μεγάρου βρίσκεται η πλατεία Καποδιστρίου, με αδριάντα του Καποδίστρια, έργο του Μιχαήλ Τόμπρου. Ανατολικά βρίσκεται το πάρκο Κολοκοτρώνη, με έφιππο ανδριάντα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, και το Πάρκο του ΟΣΕ, όπου λειτουργούσε ο παλιός σιδηροδρομικός σταθμός του Ναυπλίου. Στο σταθμό σήμερα στεγάζεται το Δημοτικό Ωδείο «Κωνσταντίνος Νόνης».

Βόρεια της λεωφόρου Αμαλίας και μέχρι την ακτή βρίσκεται η συνοικία του Γυαλού, εκτός των ενετικών τειχών. Τα κτίριά της κτίστηκαν κυρίως την περίοδο 1860-1920. Στο δυτικό άκρο, στη θέση του προμαχώνα της Τερέζας, βρίσκεται η Πλατεία Φιλελλήνων. Στην πλατεία ανεγέρθηκε το 1903 το μνημείο των Φιλελλήνων και εκεί, στο σπίτι της οικογένειας Ιατρού, στεγαζόταν μέχρι το 1972 το δημαρχείο Ναυπλίου. Στην συνοικία βρίσκεται ο ναός του Αγίου Νικολάου, με το σημερινό ναό να εγκαινιάστηκε μάλλον το 1836. Στην παραλιακή οδό της πόλης βρίσκεται το τελωνείο, έργο του αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθη.

 Βορειοανατολικά του Παλαμηδιού και ανατολικά της Παλαιάς Πόλης βρίσκεται το προάστιο της Πρόνοιας, το οποίο δημιουργήθηκε το 1828 για να στεγάσει τους πρόσφυγες που είχαν φτάσει στο Ναύπλιο κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821. Το πολεοδομικό του σχέδιο είναι βασισμένο στο Ιπποδάμειο σύστημα και είχε μικρά, μονόχωρα, με μονοκλινή στέγη σπίτια, πολλά από τα οποία σώζονται μέχρι σήμερα. Στην κεντρική πλατεία βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Τριάδας και στον ομώνυμο λόφο η εκκλησία της Ευαγγελιστρίας. Σε φυσικό βράχο βρίσκεται το εκκλησάκι των Αγίων Πάντων, το οποίο ήταν το μόνο στο οποίο οι Οθωμανοί επέτρεπαν τον εκκλησιασμό των Χριστιανών μέχρι το 1780. Γύρω του βρίσκεται το παλιό νεκροταφείο της Πόλης, όπου είναι θαμμένοι μεταξύ άλλων ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, ο Νικηταράς και ο Στάικος Σταϊκόπουλος. Το σημερινό νεκροταφείο του Ναυπλίου ανεγέρθηκε το 1852. Ανάμεσα στο παλαιό και στο νέο νεκροταφείο βρίσκεται ο Λέων των Βαυαρών, γλυπτό που απεικονίζει ένα κοιμισμένο λιοντάρι σε μνημειακές διαστάσεις που φιλοτεχνήθηκε το 1840-41 από τον Γερμανό Κρίστιαν Ζίγκελ. Ανεγέρθηκε στη μνήμη των στρατιωτών της ακολουθίας του Όθωνα οι οποίοι πέθαναν σε επιδημία τύφου στο Ναύπλιο.