Το Ιστορικό Μουσείο «Διέξοδος» στεγάζεται και λειτουργεί σε ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα προεπαναστατικά σπίτια του Μεσολογγίου. Στο δεύτερο συνθετικό του ονόματός του φέρει την λέξη «Έξοδος». Δεν πρόκειται βέβαια για σύμπτωση, αφού το Μουσείο, όχι μόνο στεγάζεται στο πατρικό σπίτι του Αρχηγού της Φρουράς των Μεσολογγιτών κατά την ηρωική Έξοδο του 1826, Θανάση Ραζή-Κότσικα, αλλά στεγάζει και το όραμα μιας αληθινής δι-εξόδου προς την ελευθερία της σύγχρονης δημιουργικής και πολιτιστικής έκφρασης των κατοίκων του Μεσολογγίου και της ευρύτερης Δυτικής Ελλάδας. Το διώροφο πατρογονικό του Θανάση Ραζή-Κότσικα, χτισμένο στα τέλη του 18ου αιώνα, στέγασε ως το 1900 τα μέλη της οικογένειας, ενώ αργότερα λειτούργησε ως ξενοδοχείο, οιναποθήκη, εστιατόριο, καφενείο, γαλατάδικο και στραγαλάδικο. Από την δεκαετία του 1980 και μετά, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των ιδιοκτητών του, το κτίριο κατέστη ετοιμόρροπο και η Πολιτεία αδιαφορούσε πλήρως για την τύχη του. Προ αυτής της καταστάσεως το 1998, η τελευταία αναγγελία πώλησής του, βρήκε τον δικηγόρο Νίκο Κορδόση αποφασισμένο να αναλάβει τη διαχείριση της σημαντικής ιστορίας του κτιρίου. Έτσι αφού το αγόρασε, το μετέτρεψε με δικές του δαπάνες σε μια εστία πολιτισμού, σε ένα ζωντανό Ιστορικό Μουσείο στην καρδιά του τόπου που ενέπνευσε τον «Ύμνο Εις την Ελευθερία» του Διονυσίου Σολωμού και το παρέδωσε στην κοινωνία του Μεσολογγίου και της ευρύτερης περιοχής με την επωνυμία «Διέξοδος». Έκτοτε η «Διέξοδος» λειτουργεί ως ένας δυναμικός κοινωφελής πολιτιστικός οργανισμός, στους χώρους του οποίου ο επισκέπτης εισέρχεται, και κυρίως οι νέοι, όχι σαν παθητικός θεατής αλλά σαν συμμέτοχος μιας ολόκληρης καλλιτεχνικής διεργασίας. Ένας χώρος πολιτισμού, όπου οι άνθρωποι που δεν αρκούνται στη καθημερινότητα βρίσκουν πραγματική διέξοδο, οι καλλιτέχνες τον ιδανικό χώρο για να εκθέτουν τα έργα τους, να χαρίζουν την απόλαυση της μουσικής τους και οι άνθρωποι του πνεύματος για να εκφράζουν τις ιδέες, τις γνώσεις και το απόσταγμα των σκέψεών τους. Στις συλλογές του Μουσείου περιλαμβάνεται ο,τιδήποτε σχετίζεται με το Μεσολόγγι, από την αρχαιότητα έως σήμερα. Αρχαία αντικείμενα του 4ου, 3ου και 2ου π.Χ αιώνα, νομίσματα των ελληνιστικών χρόνων, παλαιοχριστιανικά επιστήλια ναών, καθώς και εικόνες, ευαγγέλια και εκκλησιαστικά αντικείμενα του 17ου, 18ου και 19ου αιώνα. Σε ξεχωριστή θεματική ενότητα βρίσκονται ιστορικά κειμήλια της Επανάστασης του 1821, όπως προσωπικά αντικείμενα του Αρχηγού της Εξόδου Θανάση Ραζη-Κότσικα, η σπάθα του πρώτου Φρουράρχου της Πόλης το 1829 Λάμπρου Κουτσονίκα, το κουστέκι του οπλαρχηγού Ναστούλη Δαγκλή, αλληλογραφία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου και άλλων πρωταγωνιστών του Αγώνος, ο σφραγιδόλιθος του Παλαιών Πατρών Γερμανού, άρματα, κοσμήματα και ενδυμασίες του 19ου αιώνα, εφημερίδες της εποχής, φιλελληνικά αντικείμενα, καθώς και χαρακτικά του Λόρδου Βύρωνα. Εκτίθενται επίσης γαλλικά έγγραφα υπογεγραμμένα από τον Μέγα Ναπολέοντα, έγγραφα των πρωθυπουργών Χαρίλαου Τρικούπη και Επαμεινώνδα Δεληγιώργη, προσωπικά αντικείμενα και σπάνια χειρόγραφα των Μεσολογγιτών ποιητών Κωστή Παλαμά, Μίλτου Μαλακάση και Γεώργιου Δροσίνη ενώ στην Πινακοθήκη του Κέντρου εκτίθενται εικαστικά έργα ανθρωποκεντρικού χαρακτήρα Ελλήνων και ξένων δημιουργών από το 1865 έως σήμερα. Το Μουσείο λειτουργεί σε καθημερινή βάση και η είσοδος είναι ελεύθερη (πληροφορίες 26310 51260).
Η Βυρωνική Εταιρεία Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου Ιδρύθηκε το 1991, και έχει αναπτύξει αξιόλογες δραστηριότητες εντός και εκτός Ελλάδος, όπως διεθνή Βυρωνικά συνέδρια, διαλέξεις για την ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά του Μεσολογγίου και της Ελλάδος γενικότερα, αφιερώματα σε ποιητές με συνοδεία μουσικών παραστάσεων, εκθέσεις, πολιτιστικές εκδρομές, ανταλλαγές αποστολών με το εξωτερικό, καθώς και αδελφοποίηση σχολείων του Μεσολογγίου με αντίστοιχα του Nottingham της Μεγάλης Βρετανίας, όπου βρίσκεται ο προγονικός πύργος του Λόρδου Βύρωνα το Newstead Abbey. Είναι Εταιρεία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και μέλος της Διεθνούς Βυρωνικής Εταιρείας που εδρεύει στο Λονδίνο, μαζί με σαράντα άλλες Βυρωνικές Εταιρείες από πολλά μέρη του κόσμου. Έχει δημιουργήσει το μοναδικό στην Ελλάδα «Διεθνές Κέντρο Έρευνας και Μελέτης για τον Λόρδο Βύρωνα και τον Φιλελληνισμό», με μία εμπεριστατωμένη πρότυπη λογοτεχνική και ιστορική βιβλιοθήκη 3.000 βιβλίων στα Αγγλικά και Ελληνικά, γύρω από το Ρομαντισμό και το Φιλελληνικό κίνημα του 19ου αιώνα, αλλά και άλλων σύγχρονων συγγραφέων και ποιητών.Επίσης σε συνεργασία με την Ελληνική Εθνολογική Εταιρεία εκθέτει μονίμως Φιλελληνικά Χαρακτικά του 19ου Αιώνα (αναπαραγωγές), από τη συλλογή του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου με θέμα: «Ελληνική Επανάσταση και Ευρωπαϊκός Φιλελληνισμός», προσφέροντας παράλληλα σε μαθητές σχολείων δωρεάν εκπαιδευτικά προγράμματα σε αυτό το πνεύμα .Το Βυρωνικό Κέντρο είναι το μοναδικό Φιλελληνικό Κέντρο στην Ελλάδα και αποκτά ιδιαίτερη σημασία διότι εδρεύει στην ενδοξότερη πόλη του ελληνικού αγώνα το Ιερό Μεσολόγγι όπου άφησε την τελευταία πνοή του ο Λόρδος Βύρων και πολλοί άλλοι φιλέλληνες. Ήδη λόγω της διεθνούς αποδοχής του, Έλληνες και ξένοι φοιτητές από πολλά πανεπιστήμια του εξωτερικού μαζί με τους καθηγητές τους έρχονται στο Μεσολόγγι και συμμετέχουν στα ετήσια Διεθνή Φοιτητικά Συνέδρια που διοργανώνει.
The Messolonghi Byron Society is a non-profit organization founded in 1991 in Messolonghi, Greece. We are devoted to promoting scholarly and general understanding of Lord Byron’s life and poetry as well as cultivating appreciation for other historical figures in the 19th-century international Philhellenic movement, idealists who, like Byron, gave their fortunes, talents, and lives for the cause of Greek Independence.The International Research Center for Lord Byron and Philhellenism is a library dedicated to the scholarship of Lord Byron, other Romantic Era poets and the Philhellenic Movement. The center has a growing library of thousands books in English and Greek, devoted to critical theory, letters, poetry, history, and many other textual sources. Scholars, students, and enthusiasts are encouraged to use the extensive resources of the library while visiting the historical places of Lord Byron’s last days. This facility is frequently used as venue of International Scholarly Conferences.