Η Καρδίτσα είναι νεότερη από τις υπόλοιπες τρεις θεσσαλικές πρωτεύουσες, παρόλο που ο νομός κατοικήθηκε από την αρχή της παλαιολιθικής εποχής. Το μεγαλύτερο μέρος του νομού καταλαμβάνει η αρχαία Θεσσαλιώτις στον κάμπο και η αρχαία Αθαμανία και Δολοπία στα Άγραφα. Η πρώτη αναφορά για τον οικισμό γίνεται στην τουρκική απογραφή των ετών 1454-1455, όπου αναφέρεται σαν ένα μικρό χωρίο της επαρχίας Φαναρίου με 160 κατοίκους.Ο Άγγλος περιηγητής Leake επισκέφθηκε την πόλη το 1810. Κατά την επανάσταση του 1821, στην ευρύτερη περιοχή έδρασαν σπουδαίοι αγωνιστές, όπως ο μεγάλος αρχιστράτηγος Γεώργιος Καραϊσκάκης και ο οπλαρχηγός Κώστας Βελής. Την περίοδο αυτή, η πόλη θα ερημώσει εξ αιτίας λοιμού, ενώ θα ξαναγεννηθεί και θα γίνει επίσημα δήμος το 1882, ένα χρόνο μετά την απελευθέρωσή της από τους Τούρκους (18 Αυγούστου 1881). Στις 28 Απριλίου του 1941 καταλαμβάνεται από τους Γερμανούς, ενώ σχεδόν έναν χρόνο μετά συντελείται ένα γεγονός που κατέστησε την πόλη ιστορική και γνωστή ανά το πανελλήνιο, αλλά και ολάκερη την ήπειρο της Ευρώπης: Στις 11 Μαρτίου 1943 η Καρδίτσα γίνεται η πρώτη ελεύθερη πόλη της Ευρώπης με τη βοήθεια των αγωνιστών του Ε.Λ.Α.Σ, ενώ κατά τη διάρκεια της αντίστασης στο οροπέδιο της σημερινής λίμνης Πλαστήρα λειτούργησε συμμαχικό αεροδρόμιο. Στις 10 Οκτωβρίου του 1943, ύστερα δηλαδή από 10 μήνες, η Καρδίτσα καταλαμβάνεται εκ νέου, αυτή τη φορά από τους Γερμανούς, οι οποίοι συνεχίζουν την κατοχή ως το Σεπτέμβριο του 1944. Η Αντίσταση συνεχίζει με μεγαλύτερη ένταση τον αγώνα. Η Κυβέρνηση του βουνού βρίσκεται στο Πετρίλο . Στη Νευρόπολη λειτουργεί το Αντάρτικο Αεροδρόμιο. Δίνονται πια μάχες εκ παρατάξεως στα βουνά, στον κάμπο, ακόμη και μέσα στην πόλη, στη Ριζάβα (Ριζοβούνι), στο Τσαούσι (Γεωργικό), στο Παλιόκαστρο (Μητρόπολη), στο σταθμό Φαναρίου, με αποκορύφωμα τη «μάχη της σοδειάς»(Εγχειρίδιο τοπικής Ιστορίας, 1997). Οι Γερμανοί δε νιώθουν πια ασφαλείς στην Καρδίτσα. Η ανασφάλεια τους εξαγριώνει και προβαίνουν σε σκληρά αντίποινα στον άμαχο πληθυσμό με ομαδικές εκτελέσεις πατριωτών, καταστροφές και εμπρησμούς. Τον Αύγουστο του 1944 αρχίζει για τους Γερμανούς η αντίστροφη μέτρηση. Τα συνεχή χτυπήματα των ανταρτών, η γεωγραφική θέση της Καρδίτσας (η πόλη βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τα Άγραφα), η κατάρρευση του Ανατολικού Μετώπου και προέλαση των Ρώσων (που δημιουργούν κίνδυνο αποκοπής των Γερμανών στα Βαλκάνια), όλα αυτά τους αναγκάζουν να εγκαταλείψουν την Καρδίτσα τις πρωινές ώρες της 2ας Σεπτεμβρίου 1944, οπότε και πάλι η πόλη, καθίσταται μία από τις πρώτες απελευθερωμένες πόλεις της χώρας από τους Γερμανούς. Η Καρδίτσα ελευθερώνεται από την ξένη κατοχή οριστικά (Εγχειρίδιο τοπικής Ιστορίας, 1997).

Η μάχη της Καρδίτσας
Το Δεκέμβριο του 1948 στην Καρδίτσα συνέβη μια από τις μάχες του εμφυλίου πολέμου. Συγκεκριμένα, συγκεντρώθηκαν τη νύχτα της 11ης προς 12η Δεκεμβρίου σε ορεινή περιοχή δυτικά της Καρδίτσας η 1η και 2η μεραρχία του ΔΣΕ καθώς και μια ταξιαρχία ιππικού υπό τον Κώστα Καραγιώργη και κινήθηκαν προς την Καρδίτσα. Για αυτόν τον λόγο είχε διατεθεί δύναμη 600 ανδρών με πυροβολικό, καθώς και περίπου 90 οπλίτες χωροφύλακες που ήταν κατανεμημένοι σε εξωτερικά φυλάκια και σε ορισμένα κέντρα αντίστασης μέσα στην πόλη.

Η δύναμη του ΔΣΕ, αφού απέκοψε προηγουμένως με διάφορα αποσπάσματα τη συγκοινωνία προς την Καρδίτσα ανατινάζοντας γέφυρες και απομονώνοντας τα φυλάκια του Ελληνικού Στρατού, προκειμένου έτσι να δυσχεράνουν οποιαδήποτε ενίσχυση, επιτέθηκε κατά των εξωτερικών φυλακίων, όπου και πέτυχε λόγω της υπεροχής της να τα καταλάβουν. Σε ένα από τα φυλάκια μάλιστα φονεύθηκε όλη η δύναμη οπλιτών αυτού μαζί με τον αξιωματικό τους.

Όταν μέσω ασυρμάτου ειδοποιήθηκε το Β’ Σώμα Στρατού, στάλθηκε ισχυρή δύναμη με άρματα μάχης, τα οποία και έφθασαν το απόγευμα της ίδιας ημέρας, δηλαδή της 12ης Δεκεμβρίου. Επακολούθησαν οδομαχίες μέσα στην πόλη που κράτησαν μέχρι το απόγευμα της 13ης Δεκεμβρίου, οπότε και οι αντάρτες καταδιωκόμενοι εγκατέλειψαν την πόλη.

Κατά τη μάχη μεγάλη υπήρξε η υπηρεσία που πρόσφεραν οι πρόσκοποι της Καρδίτσας υπέρ του Εθνικού Στρατού και ενάντια στους αντάρτες. Στη μάχη της Καρδίτσας καταμετρήθηκαν περίπου 50 νεκροί από τον άμαχο πληθυσμό, ενώ απήχθηκαν ως όμηροι περίπου 500. Από τις δυνάμεις του Εθνικού Στρατού υπήρξαν 19 νεκροί και 85 τραυματίες.

Διοικητικά η Καρδίτσα συστάθηκε ως δήμος με έδρα τον ομώνυμο οικισμό το 1912, ενώ έως το 1944 υπαγόταν στον Νομό Τρικάλων, ως πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας, πριν δηλαδή από τη διοικητική αυτονόμηση του Νομού Καρδίτσας.

Η πόλη της Καρδίτσας ανακηρύχτηκε το 1882 δήμος, στον οποίο υπάγονταν δεκαεπτά χωριά που αποσπάστηκαν το 1912 και συγκρότησαν αυτόνομες κοινότητες. Πρόκειται για τους οικισμούς: Καρδιτσομαγούλα, Μυρίνη, Πρόδρομος, Άγιοι Θεόδωροι, Σταυρός, Μέλισσα, Αγιοπηγή, Ρούσσο, Κρύα Βρύση, Ξυνονέρι, Μητρόπολη, Φράγκο, Παλαιοκκλήσι, Σαρακίνα, Αρτεσιανό, Γεωργικό και Καμινάδες. Το 1971 προσαρτήθηκε στον δήμο ο οικισμός Άγιοι Απόστολοι, ενώ το 1997 υπήχθησαν στον διευρυμένο πλέον καποδιστριακό Δήμο Καρδίτσας οι έως τότε κοινότητες Αρτεσιανού, Παλαιοκκλησίου, Καρδιτσομαγούλας, Αγιοπηγής και Ρούσσου. Σύμφωνα με την αναδιάταξη των δήμων με το σχέδιο «Καλλικράτης» (2010), ο (νέος) Δήμος Καρδίτσας με έδρα την Καρδίτσα θα αποτελείται από τους δήμους Καρδίτσας, Κάμπου, Ιτάμου, Μητρόπολης και Καλλιφωνίου, οι οποίοι καταργούνται.

Πρώτος αιρετός δήμαρχος της απελευθερωμένης Καρδίτσας, μετά τον Καχριμάν Βέη, ήταν ο Γεωργούλας Σταμούλης από το Μοσχολούρι, η θητεία του οποίου διήρκεσε από τις εκλογές της 29ης Μαΐου 1883 έως το 1887. Επί της δημαρχίας του καταρτίστηκε το πρώτο ρυμοτομικό σχέδιο της πόλης και ιδρύθηκαν τα δύο πρώτα δημοτικά σχολεία. Αργότερα, επί δημαρχίας του Χρήστου Λάππα (1887-1891) και του γιου του, Στέργιου Λάππα (δημάρχου κατά περιόδους από το 1891 έως το 1907), ιδρύθηκαν και ανεγέρθηκαν με δαπάνες του δήμου και άλλα σχολεία, δημοτικά και γυμνάσια, καθώς και το υδραγωγείο, η δημοτική αγορά και το Παυσίλυπο, στην ιστορία του οποίου θα επανέλθουμε εκτενέστερα.

Ας σημειωθεί πως κατά τη δεκαετία των πολέμων και των διχασμών (1912-1922), πρώτος δήμαρχος -ο οποίος εξελέγη μετά τον διαχωρισμό των γύρω χωριών από την Καρδίτσα– ήταν ο Στέφανος Μπαϊρακτάρης. Η εκλογή του το 1914 έγινε για πρώτη φορά με ψηφοδέλτια και όχι με σφαιρίδια. Όταν όμως τα γαλλικά στρατεύματα υπό τον στρατηγό Σαράιγ κατέλαβαν την πόλη, καταλύοντας τις αρχές, ως υποτιθέμενοι αυτόκλητοι φορείς της «λύτρωσης» από το μοναρχικό κράτος των Αθηνών και υποστηρικτές της επαναστατικής κυβέρνησης Βενιζέλου και του στρατού της Εθνικής Άμυνας, στην ουσία επέβαλαν μια ημιαποικιοκρατικού είδους κατοχή ελληνικών εδαφών. Τότε, στην Καρδίτσα ο Στέφανος Μπαϊρακτάρης κηρύχτηκε έκπτωτος του αξιώματος του δημάρχου και αντικαταστάθηκε από τον Μάνθο Χριστούλα έως τις βουλευτικές εκλογές του 1920, όταν ηττήθηκε η βενιζελική παράταξη, μεσούσης της μικρασιατικής εκστρατείας.

Στις αρχές, λοιπόν, του 20ού αιώνα η Καρδίτσα ήταν μια πόλη αναπτυσσόμενη, και μάλιστα πολύπλευρα, με τους επαγγελματίες, τους νέους επιστήμονες και παράλληλα τους ανθρώπους του μόχθου και της υπαίθρου να έχουν αποδυθεί σε σκληρούς αγώνες για τη δρομολόγηση νέας πορείας στην οικονομική, κοινωνική και πνευματική ζωή της πόλης. Έπειτα και από τη λύση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της γης (απαλλοτρίωση τσιφλικιών), ο τόπος μπήκε σε πορεία οριστικής και αδιάλειπτης ανάπτυξης.

Μετά το 1881, δειλά στην αρχή, με εντονότερο ρυθμό στη συνέχεια, παράλληλα με τις οικονομικές δραστηριότητες εμφανίστηκε ο τοπικός Τύπος, καθώς και οι άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών.

Το 1882 κυκλοφόρησε η πρώτη τοπική εφημερίδα, με τίτλο Καρδίτσα, από τον Γεώργιο Μαρινόπουλο, ο οποίος διατηρούσε, μαζί με τον αδελφό του Δημήτριο, τυπογραφείο στη Λαμία υπό την επωνυμία «Ευνομία». Οι δύο αδελφοί μετέφεραν τον εξοπλισμό τους «κάτωθεν της οικίας Ακριβοπούλου, αντικρύ της πρώην οικίας του δικηγόρου κ. Βελίνη και επί της οδού, εν η μέχρι τούδε ευρίσκετο, ανακαινισθέν δε και πλουτισθέν δέχεται την εκτέλεσιν πάσης εργασίας, υποσχόμενον ταχύτητα περί την εκτύπωσιν και εντέλειαν ως προς την εργασίαν», όπως μας πληροφορεί το πρώτο της φύλλο (8/10/1882). Λίγο αργότερα, το τυπογραφείο αποκτά και δεύτερο πιεστήριο, αγγλικής κατασκευής, ενώ εμπλουτίζει και τον εξοπλισμό του σε τυπογραφικά στοιχεία. Το 1896 από το ίδιο τυπογραφείο εκδίδεται παράλληλα και η εφημερίδα Άγραφα, ενώ λόγω φόρτου εργασίας η έκδοση της Καρδίτσας γίνεται από εβδομαδιαία δεκαπενθήμερη.

Το 1886 κυκλοφορεί η δεύτερη τοπική εφημερίδα, με τίτλο Θεσσαλιώτις, από τον Απόστολο Γ. Σαμαρόπουλο, ο οποίος στα πρώτα φύλλα χρησιμοποίησε τα πιεστήρια του Μαρινόπουλου. Προφανώς επειδή ήταν κατ’ουσίαν ανταγωνιστές, η κυκλοφορία διακόπηκε επί πέντε μήνες, μέχρι ο Σαμαρόπουλος να καταφέρει να συγκροτήσει ιδιόκτητη εκτυπωτική μονάδα (1887) και να συνεχίσει την κυκλοφορία της Θεσσαλιώτιδος, τουλάχιστον μέχρι το 1898, όπως βεβαιώνουν οι σχετικές αναφορές. Ο Απόστολος Γ. Σαμαρόπουλος καταγόταν από τον Μέγα Παλαμά της Καρδίτσας και εργαζόταν αρχικά στις φυλακές της πόλης, απ’ όπου απολύθηκε ως αντιμοναρχικός. Εκτός από τη Θεσσαλιώτιδα, εξέδωσε και την εφημερίδα Καυτήριον.

Στο πλαίσιο των πνευματικών αναζητήσεων του Μεσοπολέμου εντάσσεται και η σύσταση του Συλλόγου Λαϊκής Βιβλιοθήκης της Καρδίτσας «Η Αθηνά», στις 30 Αυγούστου 1927. Ιδρυτικά μέλη υπήρξαν οι Κύριλλος Ψυχογιός, Βασίλης Λιόλιος, Απόστολος Βογιατζής, Ιωάννης Θεολόγης και Δημήτριος Χατζηγώγος. Η απήχηση του Συλλόγου ήταν μεγάλη, πλην όμως η συντηρητική μερίδα της πόλης αντέδρασε, με πρώτη αφορμή τη συμμετοχή αγοριών και κοριτσιών στα Ανθεστήρια που διοργάνωσε το 1931 ο Τουριστικός Όμιλος, ως τμήμα του Συλλόγου της Λαϊκής Βιβλιοθήκης. Τον Οκτώβριο του 1932 η Εισαγγελία της Καρδίτσας προχώρησε σε κατάσχεση «ανατρεπτικών» βιβλίων στη βιβλιοθήκη του Συλλόγου, ενώ κατά το κατηγορητήριο η δράση του έπρεπε να υπαχθεί στις διατάξεις του Ν. 4229/1929 «Περί ιδιωνύμου» (δίωξη λόγω φρονημάτων, τα οποία χαρακτηρίζονται ανατρεπτικά για το ισχύον καθεστώς). Η πολύκροτη δίκη που ακολούθησε, τον Νοέμβριο του 1932, στο Πλημμελειοδικείο Καρδίτσας πυροδότησε έντονες αντιπαραθέσεις και η υπόθεση χαρακτηρίστηκε ως «τα νέα Αθεϊκά της Καρδίτσας», μετά τα Αθεϊκά του Βόλου, που συγκλόνισαν το πανελλήνιο το 1911. Κατηγορούμενοι ήταν οι Α. Βογιατζής, Ο. Γούλας, Χ. Μακρής, Κ. Μαλαμούλης, Κ. Ζήσης, Π. Αβδελίδης και ο Σ. Ευαγγελόπουλος. Τους υπεράσπισαν οι δικηγόροι Δ. Χατζηγιάννης, Στ. Αλλαμανής, Ν. Ευαγγελόπουλος και Β. Κατσαρός η απόφαση ήταν αθωωτική. Αργότερα, το 1933 τα πρακτικά της δίκης εκδόθηκαν σε ξεχωριστό βιβλίο υπό τον τίτλο Για την πρόοδο και τον πολιτισμό – Η δίκη της Λαϊκής Βιβλιοθήκης Καρδίτσης.

Πιο κοντά στις μέρες μας, οι δημοσιογράφοι Απόστολος Σαμαρόπουλος και Ιωάννης Μαρινόπουλος, οι λογοτέχνες δικηγόροι Γιάννης και Ξενοφών Ζογλοπίτης, ο ιστορικός και εκπαιδευτικός Χρήστος Καλοκαιρινός, ο ζωγράφος Γιώργος Βαλταδώρος, ο Λάμπρος Καταφυγιώτης, ο Δημήτριος Μπούσδρος και ο Πάνος Κουκορίκος αποτελούν σημαντικές πνευματικές προσωπικότητες της Καρδίτσας.

Από τις πλέον αναπτυσσόμενες επαρχιακές πόλεις μεταπολεμικά, η Καρδίτσα αποτελεί αναμφισβήτητα το διοικητικό, πολιτιστικό και οικονομικό κέντρο του νομού. Η πόλη βέβαια δοκιμάστηκε τόσο από τα πολεμικά γεγονότα της δεκαετίας του 1940 όσο και από σεισμούς όπως εκείνον της 30ής Απριλίου 1954, ο οποίος οδήγησε στον θάνατο 25 κατοίκους της Σήμερα είναι μια πόλη με ανθρώπινες διαστάσεις, καθώς η έκταση που καταλαμβάνει είναι σχετικά μικρή, καθιστώντας μάλιστα το κέντρο της εύκολα προσβάσιμο στους πεζούς.

Η ραγδαία, όμως, αύξηση του αριθμού των αυτοκινήτων τα τελευταία χρόνια, ουσιαστικά από τη δεκαετία του 1980, άλλαξε τα κυκλοφοριακά δεδομένα, κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν του κυκλοφοριακού αδιεξόδου της πρωτεύουσας και των άλλων μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας. Αντιμέτωπος με τη νέα κατάσταση, ο Δήμος Καρδίτσας προχώρησε τα τελευταία χρόνια σε ένα ευρύ φάσμα έργων, παρεμβάσεων και πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση των κυκλοφοριακών ζητημάτων, κατόπιν ολοκληρωμένης κυκλοφοριακής μελέτης από επιστημονική ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Πιο συγκεκριμένα, το 2004 η δημοτική αρχή, με δήμαρχο τον Χρήστο Τέγο, εγκαινίασε την κατασκευή ενός δικτύου ποδηλατοδρόμων που κατά το μεγαλύτερο μέρος του ολοκληρώθηκε, με σκοπό να αποσυμφορηθεί το κέντρο από τα αυτοκίνητα και να δοθεί ένα επιπλέον κίνητρο στους κατοίκους να χρησιμοποιούν το ποδήλατο για τις μετακινήσεις τους. Βασική αρχή της πολιτικής για την κυκλοφορία ήταν ο έλεγχος της κίνησης των αυτοκινήτων στο κέντρο της πόλης, με τη χρήση ήπιων μέσων μεταφοράς, και κυρίως του ποδηλάτου.

Σήμερα πλέον, η Καρδίτσα διαθέτει ένα δίκτυο τεσσάρων χιλιομέτρων αστικού και δέκα χιλιομέτρων περιαστικού ποδηλατοδρόμου και αποτελεί πανελλήνιο παράδειγμα για την προώθηση του ποδηλάτου και της βιώσιμης κινητικότητας• μάλιστα, υπάρχει ειδική σχετική αναφορά σε σχολικό βιβλίο της Ε’ Δημοτικού. Η σχέση των κατοίκων της Καρδίτσας με το ποδήλατο ήταν ανέκαθεν και εξακολουθεί να είναι ουσιαστική•αντίστοιχη σχέση παρατηρείται στα Τρίκαλα, μολονότι οι εκεί δημοτικές αρχές δεν προχώρησαν σε ολοκληρωμένες λύσεις και παρεμβάσεις, όπως στην Καρδίτσα. Ταυτόχρονα, στο κέντρο και στις γειτονιές της πόλης, αλλά και στα δημοτικά διαμερίσματα, πραγματοποιήθηκαν μεγάλες και μικρότερες παρεμβάσεις για τη βελτίωση της κυκλοφορίας και της ποιότητας ζωής.

Εκτός από τους κατόχους ποδηλάτων που κυκλοφορούν καθημερινά στην πόλη, ο Δήμος Καρδίτσας παρείχε σε κάθε επισκέπτη για τις δουλειές του στο κέντρο της ένα δημοτικό ποδήλατο, με την προϋπόθεση ότι θα άφηνε το αυτοκίνητο του σε έναν από τους δημοτικούς υπαίθριους χώρους στάθμευσης. Εφόσον στάθμευε το αυτοκίνητο, μπορούσε να δανειστεί ένα από τα ποδήλατα που είχε φροντίσει ο Δήμος Καρδίτσας να υπάρχουν στον χώρο στάθμευσης, προκειμένου να εξυπηρετηθεί και στη συνέχεια να το επιστρέψει, χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση. Την καινοτομία αυτή, που από τον Σεπτέμβριο του 2000 εφάρμοσε ο Δήμος Καρδίτσας, τη μιμήθηκαν πολλές πόλεις στην Ελλάδα, πιστεύοντας ότι αυτό είναι ένα μέτρο που μπορεί να αποδώσει μακροπρόθεσμα και να συμβάλει στην ευαισθητοποίηση του δημότη και στην αλλαγή της νοοτροπίας του σε ό,τι αφορά τη χρήση του αυτοκινήτου. Δυστυχώς, επτά χρόνια αργότερα, έως και σήμερα, το μέτρο αυτό έχει σταματήσει να εφαρμόζεται.

Ως προς την οικιστική και πολεοδομική ζωντανή και λειτουργική μνήμη -αλλά και συνέχεια- στην πόλη της Καρδίτσας, αναφέρουμε το -μεγάλο και λειτουργικά πρωτεύον- πάρκο του Παυσίλυπου.

Ως προς τους μνημονικούς-μνημειακούς τόπους του Δήμου Καρδίτσας, ξεχωρίζει ο μητροπολιτικός ναός των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης του 19ου αιώνα, που φιλοξενεί τοιχογραφίες του γνωστού Καρδιτσιώτη ζωγράφου Δημήτρη Γιολδάση. Στο Δημοτικό Λαογραφικό Μουσείο Λάμπρου και Ναυσικάς Σακελλαρίου φυλάσσονται βιβλία και αρχειακό υλικό λαογραφικού περιεχομένου, στολές, εξαρτήματα και αντικείμενα του Καρδιτσιώτη στρατηγού και πρωθυπουργού Ν. Πλαστήρα, καθώς και συλλογή έργων του Γιώργου Βαλταδώρου, ενώ συχνά πραγματοποιούνται εκθέσεις Ελλήνων δημιουργών.

Σημαίνον είναι και το δημοτικό κτήριο της νέας αγοράς, το οποίο αποπερατώθηκε στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα.

Εξαιρετικής αξίας είναι επίσης τα νεοκλασικά κτήρια του πρώην κινηματογράφου «Παλλάς» και του ξενοδοχείου «Άρνη». Το «Παλλάς» χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και αρχικά λειτουργούσε ως ξενοδοχείο. Εδώ φιλοξενήθηκε ο Ελευθέριος Βενιζέλος όταν επισκέφτηκε την πόλη το 1911 .Το ξενοδοχείο «Άρνη» χτίστηκε το 1920 από Γάλλο αρχιτέκτονα και αρχικά διέθετε θολωτό τρούλο, ο οποίος κατέρρευσε στον σεισμό του 1954. Η τεχνοτροπία του θυμίζει αντίστοιχα κτίσματα στο Παρίσι, όπως το πολυκατάστημα Samaritaine, το οποίο χτίστηκε κατά την περίοδο 1905-1910.

Ένα ακόμη σημείο αναφοράς του Δήμου Καρδίτσας είναι το δάσος της Παπαράντζας ή Χίλια Δένδρα, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση μόλις 3 χιλιομέτρων από το κέντρο της πόλης.

Πηγές:

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας, Καρδίτσα 2007
Όψεις της Ιστορίας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Νομού Καρδίτσας, Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Καρδίτσας
Τουριστικός Οδηγός νομού Καρδίτσας, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας, Καρδίτσα 2010

Η Δημοτική Ενότητα Ιτάμου (έκταση 234.384 στρέμματα) βρίσκεται στο νότιο τμήμα του Νομού Καρδίτσας και έχει έδρα το χωριό Καλλίθηρο. Το Καλλίθηρο, ως πρώην αυτόνομη κοινότητα, ήταν η γνωστή παλιά Σέκλιζα (υπαγόταν το 1912 στον Νομό Τρικάλων), πριν από τη μετονομασία της το 1957. Πρόκειται για ιστορικό τόπο από τα χρόνια της Οθωμανοκρατίας έως τους κλυδωνισμούς της δεκαετίας του 1940, από την εποχή δηλαδή που η ορεινή Ελλάδα κατείχε σημαντικό μέρος της συλλογικής ειμαρμένης. Είναι μια αμιγώς ορεινή ενότητα, βρίσκεται στη νότια πλευρά της Πίνδου και συνορεύει με τον Νομό Ευρυτανίας. Προήλθε από τη συνένωση των παρακάτω οκτώ κοινοτήτων με τους αντίστοιχους οικισμούς: Αμάραντος (και ο οικισμός Κούτσουρο), Αμπελικό, Καλλίθηρο, Καροπλέσι (και οι οικισμοί Αγία Αγάθη, Ανθηρό, Γιαννουσέικα, Κουκέικα), Καστανιά (και ο οικισμός Μούχα), Καταφύγι, Νεράιδα (και οι οικισμοί Μεγαλάκος, Σαραντάπορο) και Ραχούλα (με τους οικισμούς Παλιοζωγλόπι, Ίταμο, Ζωγρί). Η Δημοτική Ενότητα Ιτάμου είναι η μεγαλύτερη ορεινή, κτηνοτροφική και δασική ενότητα σε επίπεδο νομού. Καλύπτει τη νοτιοανατολική πλευρά της Λίμνης Πλαστήρα (φράγμα) και διαθέτει στο σύνολό του σημαντικούς ποταμούς, όπως οι Μέγδοβας, Άσπρος, Σαρανταπορίτης και Καλέντζης με τους παραποτάμους στο Καταφύγιο, στη Ραχούλα και στον Αμάραντο. Στη Δημοτική Ενότητα Ιτάμου υπάρχουν αρχαιολογικοί και θρησκευτικοί χώροι με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ενώ το όνομά του συνδέεται με θρύλους και ιστορικά γεγονότα από την αρχαιότητα, με έμφαση στην περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας, αλλά και -πιο πρόσφατα- της Εθνικής Αντίστασης και του Εμφυλίου (1941-1949).
Η κυρίως καλλιεργήσιμη έκταση του χωριού περιορίζεται στον Ξηρόκαμπο και στην Ξηροκαμάρα, περιοχές που υδρεύονται με γεωτρήσεις και στις οποίες καλλιεργούνται τελευταία βαμβάκι και καλαμπόκι. Η Καρούτα, η Καραβίδα και τα Παλιοκάλυβα είναι οι αμπελότοποι του χωριού, από τους οποίους παράγεται εξαιρετικής ποιότητας κρασί. Στον Κρεμαστόμυλο, στη Λούτσα αλλά και στο Παλιοζωγλόπι καλλιεργούνται κήποι, οι οποίοι εφοδιάζουν την αγορά της Καρδίτσας με κάθε είδους λαχανικά και πατάτες. Στο Παλιοζωγλόπι υπάρχουν ιδιόκτητες καρυδιές που παράγουν εξαιρετικής ποιότητας καρύδια, ενώ στην υψομετρική ζώνη 700-900 μέτρων υπάρχουν 3.000 περίπου στρέμματα ιδιόκτητων καστανεώνων. Οι βόρειες πλαγιές του Ιτάμου, σε υψόμετρο 800-1.540 μέτρων, είναι κατάφυτες από πυκνό ελατοδάσος, το οποίο ανήκει στο Δημοτικό Διαμέρισμα Ραχούλας, που ενεργεί περιοδικές υλοτομίες. Το εισόδημα των κατοίκων συμπληρώνεται με περιορισμένης έκτασης μελισσοκομία και κτηνοτροφία, και βεβαίως με τον τουρισμό.
Ιστορικά, ο Ιταμός, με την ορεινή του μορφολογία και τα πυκνά δάση, ήταν ιδανικό καταφύγιο κλεφτών, με δεδομένα τα απαραίτητα περάσματα προς τους ορεινούς όγκους των Αγράφων, τα οποία γνώριζαν και χρησιμοποιούσαν οι καταδιωκόμενοι κλέφτες. Πηγές αναφέρουν πως η τροφοδοσία των κλεφτών γινόταν από τα γύρω χωριά -και τις γύρω στάνες των κτηνοτρόφων- στην Καστανιά, στη Μούχα, στα Γιαννουσέικα, στο Καροπλέσι, στη Σπινάσα, στο Μαστρογιάννη, στον Σαραντάπορο και, κυρίως, στο Ζωγλόπι, όπου και διαχείμαζαν συχνά τα άτακτα σώματα.
Ο ίδιος ο Καραϊσκάκης φέρεται να πέρασε από τον Ίταμο, εντάσσοντας δυναμικά την περιοχή στα όρια δράσης του καπετανάτου του. Έτσι, όπως αναφέρει ο Βλαχογιάννης, το σώμα του Καραϊσκάκη στο Ζωγλόπι αυξήθηκε σε ενενήντα κλέφτες. Δεδομένου ότι έφυγε από τη Γράλιστα με όχι περισσότερα από είκοσι παλικάρια, είναι φανερό ότι στην περιοχή του Ιτάμου στρατολόγησε εβδομήντα περίπου άνδρες, οι περισσότεροι από τους οποίους κατάγονταν από τα γύρω χωριά, αλλά και από το Ζωγλόπι. Παράλληλα, η προφορική παράδοση στο Ζωγλόπι διέσωσε ορισμένες πληροφορίες που ενισχύουν την άποψη του Αλεξανδρή ότι ο Καραϊσκάκης άρχισε τη σταδιοδρομία του ως καπετάνιος στο Ζωγλόπι.
Ο Ζωγλοπίτης Χρήστος Γρυμπογιάννης (1882-1982) διηγήθηκε την παρακάτω ιστορία, την οποία δημοσίευσε ο Λάμπρος Γριβέλλας:
«Ήμουν μικρό παιδάκι, γύρω στα 10χρονών, όταν η μανιά μου διηγούνταν πώς γνώρισε τον Καραϊσκάκη. Ήταν, λέει, στρατοπεδευμένος με τα παλικάρια του στα “Δένδρα”. Είχαν στήσει τα τσαντήρια κάτω από τις μεγάλες καστανιές, μερικές από τις οποίες σώζονται ακόμα. Εμείς, μικρά παιδιά, ακούγαμε τους μεγάλους να μιλούν ψιθυριστά για τους κλέφτες και κρυβόμασταν στα σπίτια. Σιγά-σιγά ξεθαρρέψαμε, πλησιάζαμε στα τσαντήρια και παρακολουθούσαμε με μεγάλη περιέργεια, κρυμμένα πίσω από τα δένδρα. -Πώς ήταν, μανιά, ο Καραϊσκάκης; -Να, πιδάκι μ’, ένας μαύρος, κιτρινιάρης, με ξέπλεκα μαλλιά και παχύ, στριφτό μουστάκι. Τα μάγουλα βαθουλωμένα, μα τα μάτια τ’αναμμένα κάρνα [κάρβουνα].»
Μετά την ήττα του ελληνικού στρατού και την υποχώρησή του νοτιότερα του Δομοκού, οι αρχές της Καρδίτσας κατέφυγαν στον Μεσενικόλα και ο τουρκικός στρατός κατέλαβε προσωρινά μερικά χωριά, μεταξύ των οποίων και τα χωριά του Ιτάμου και του Ζωγλοπίου, από τα οποία αργότερα αποχώρησε. Ο στρατός κατοχής παρέμεινε στη Θεσσαλία επί έναν χρόνο. Ενώ η συνθήκη αποχώρησης υπογράφηκε στις 22 Νοεμβρίου 1897, ο στρατός αποχώρησε τον Μάιο του 1898. Οι Τούρκοι είχαν ήδη αποχωρήσει από το Ζωγλόπι περί το τέλος του καλοκαιριού του 1897 και το χωριό ήταν ελεύθερο. Τα ελληνικά αποσπάσματα πηγαινοέρχονταν μεταξύ Απιδιάς, Ζωγλοπίου και Μεσενικόλα, περιοχές που θεωρούνταν ελεύθερη ζώνη. Κατά τη χάραξη όμως της ελεύθερης ζώνης, το Ζωγλόπι ξεχάστηκε και δεν αναφερόταν πού ανήκε. Το γεγονός αυτό εκμεταλλεύτηκε ο καϊμακάμης της Καρδίτσας τον Φεβρουάριο του 1898 και ζήτησε από τους Ζωγλοπίτες την πληρωμή φόρων. Εκείνοι κατέφυγαν στις ελληνικές αρχές του Μεσενικόλα, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Στο μεταξύ, ο καϊμακάμης τούς εκβίαζε, θυμίζοντάς τους τα παθήματα άλλων χωριών της περιοχής Μουζακίου, της Δρανίστας, του Παλαιοχωρίου κ.λπ., τα οποία αρνήθηκαν να πληρώσουν και λεηλατήθηκαν αγρίως από τουρκικά και αλβανικά στίφη. Έως την αποκατάσταση της ελληνικής διοίκησης, οι κάτοικοι της περιοχής, αδυνατώντας να πληρώσουν τους υπέρογκους εκείνους φόρους, διασκορπίστηκαν έντρομοι στους κοντινούς ορεινούς όγκους.
Σημαντικό βήμα ανάπτυξης και ανάδειξης του Δήμου Ιτάμου και ταυτόχρονα νέων μορφών τουρισμού αποτελεί το δασικό χωριό «Δρυάδες» στις νοτιανατολικές πλαγιές της Πίνδου, στο Καροπλέσι, σε έκταση 25 στρεμμάτων και σε υψόμετρο 950 μέτρων. Περιλαμβάνει είκοσι ξύλινα σπιτάκια των δύο δωματίων, με ογδόντα κρεβάτια, εστιατόριο, αίθουσα εκδηλώσεων και αθλητικούς χώρους. Το δασικό χωριό, η κατασκευή του οποίου ολοκληρώθηκε σε δύο χρόνια (1998-2000), αποτελεί ένα πρωτόγνωρο έργο αναψυχής και τουρισμού στην περιοχή, πραγματική προσφορά στην ισορροπία του οικοσυστήματος. Ενταγμένο σε ειδικό πρόγραμμα, χρηματοδοτήθηκε από το Υπουργείο Γεωργίας και παραδόθηκε για χρήση στον Δήμο Ιτάμου το φθινόπωρο του 2001.
Επίσης, με παρεμβάσεις του ο Δήμος Ιτάμου στηρίζει την υλοποίηση και τη λειτουργία του Κέντρου Χλωρίδας και Πανίδας των Αγράφων της Πίνδου στην Καστανιά, του Πρότυπου Πάρκου Πολιτισμού και Περιβάλλοντος στο Καλλίθηρο, του Λαογραφικού Μουσείου Θωμά και Καρόλας Νικολάου στο Αμπελικό και, τέλος, την ανάδειξη του Οικοτουριστικού Πάρκου των ποταμών Άσπρου, Ταυρωπού και Σαρανταπορίτη.
Πάντως, ενδεικτικό του ενδιαφέροντος και της εν δυνάμει επισκεψιμότητας της ευρύτερης περιοχής του Δήμου Ιτάμου είναι σχετικό άρθρο περιηγητικού χαρακτήρα στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, όπου η περιοχή σκιαγραφείται, ως
«ένας τόπος με βουνοκορφές, κοιλάδες και φαράγγια, που διασχίζουν πολλά ρέματα και ποτάμια, όπως ο Μέγδοβας (Ταυρωπός) και ο Σαρανταπορίτης. Στοιχεία που ευνοούν την ανάπτυξη της άγριας χλωρίδας και τη διαβίωση ζώων, πουλιών και ψαριών, όπως η ορεινή πέστροφα του Μέγδοβα […]. Στο Καταφύγι [δεσπόζει] και το μοναστήρι Πέτρας, κατά μήκος μιας ρεματιάς γεμάτης πλατάνια. Σκόρπιες στάνες και χαλιά από αγριολούλουδα μέχρι τα πρώτα σπίτια. Περίπου εβδομήντα οι κάτοικοι, άλλοι τόσοι οι επισκέπτες στα σκιερά καφενεία της ωραίας πλατείας του χωριού. Στα τέσσερα χιλιόμετρα έξω από το χωριό βρίσκεται η Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου, η Μονή Πέτρας, που πήρε το όνομά της από τον βράχο που βρίσκεται βορειοανατολικά. […] Τριακόσιες ψυχές η Ραχούλα μαζί με τους οικισμούς, γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Στα παζάρια της Καρδίτσας κατεβαίνουν και πωλούν τα κηπευτικά και το μέλι τους. Μεγάλες ιδιοκτησίες εδώ δεν υπάρχουν, είναι ορεινό το μέρος. Στην πλατεία του χωριού επικρατεί ησυχία. Λίγοι ντόπιοι πίνουν καφέ ή τσίπουρο και οι περισσότεροι ξένοι που περνούν κατευθύνονται στον τάφο και το Μουσείο του Χαρίλαου Φλωράκη. Οι γραφικές διαδρομές από αυτό το σημείο είναι μέχρι το Ραχουλιώτικο ποτάμι, την ιστορική βρύση Ιτάμου, αλλά και μέχρι το χωριό Αμάραντος. Μέσα από το δάσος Ιτάμου, γεμάτο έλατα, δρυς και καστανιές. Στον χώρο της βρύσης οργανώθηκε το 1944 το Β’ Πανθεσσαλικό Συνέδριο Εθνικής Αντίστασης. Ο Αμάραντος είναι ένα μικρό και ορεινό χωριό, με δυο-τρία καφενεία κι έναν παραδοσιακό ξενώνα. Οι εβδομήντα κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία ελεύθερης βοσκής, αλλά και με τα κάστανα και τα καρύδια. Ο Ορειβατικός Σύλλογος Καρδίτσας έχει χαράξει και μονοπάτια από την κορυφή του χωριού».
Εν κατακλείδι, και με δεδομένη την ιστορική, ανθρωπογεωγραφική και εθνοτοπική συνέχεια και ορεινή -θα λέγαμε- κοινωνική και συμβολική συνάφεια του Δήμου Ιτάμου, η σχεδιαζόμενη υπαγωγή του στον υπερδιευρυμένο πλέον Δήμο Καρδίτσας κατά τη μεταρρύθμιση του προγράμματος «Καλλικράτης» επιτρέπει βάσιμους ενδοιασμούς, όπως και σε άλλους ορεινούς καποδιστριακούς δήμους της περιοχής. Επί της ουσίας, η απώλεια της διοικητικής αυτονομίας του Δήμου Ιτάμου, περισσότερο από μια πιθανή απώλεια της τοπικής ταυτότητας -που μάλλον δεν διακυβεύεται – αποτελεί ίσως μία πτυχή της ενισχυόμενης επικυριαρχίας της αστικής και πεδινής Ελλάδας επί της ορεινής συλλογικής μνήμης αλλά και συνέχειας.

Πηγές:
1. ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας, Καρδίτσα 2007
2. Όψεις της Ιστορίας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Νομού Καρδίτσας, Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Καρδίτσας
3. Τουριστικός Οδηγός νομού Καρδίτσας, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας, Καρδίτσα 2010

Η Δημοτική Ενότητα Κάμπου βρίσκεται γεωγραφικά στο κέντρο περίπου του Νομού Καρδίτσας και καταλαμβάνει έκταση η οποία καλύπτει το 3,4% του νομού. Στα βορειοδυτικά συνορεύει με τον πρώην Δήμο Σελλάνων, στα βορειοανατολικά με τον Δήμο Παλαμά, στα ανατολικά με τον πρώην Δήμο Άρνης, στα νοτιοανατολικά με τον Δήμο Σοφάδων, στα νότια με τον πρώην Δήμο Καλλιφωνίου και στα δυτικά με τον Δήμο Καρδίτσας. Τα περισσότερα χωριά που απαρτίζουν την Δημοτική Ενότητα Κάμπου αρθρώνονται σε μια νοητή γραμμή από Βορρά προς Νότο, δίνοντας μακρόστενο σχετικά σχήμα στη γεωγραφική εικόνα του δήμου. Τρεις ασφαλτοστρωμένοι οδικοί άξονες (Άγιος Θεόδωρος-Πρόδρομος-Σταυρός-Καρδίτσα, Μακρυχώρι-Μυρίνη-Πρόδρομος, Σταυρός-Πτελοπούλα-Μέλισσα) συνδέουν τα χωριά του δήμου μεταξύ τους.
Η συνολική έκταση των οικισμών είναι 21.006 στρέμματα και των χωραφιών 69.394 στρέμματα. Ο πεδινός χαρακτήρας του δήμου, που διαρρέεται από τα ποτάμια Καράμπαλη, Καλέντζη και Λείψιμο, καθορίζει εν πολλοίς τον αγροτικό προσανατολισμό της τοπικής οικονομίας.
Η Δημοτική Ενότητα Κάμπου αποτελείται από επτά δημοτικά διαμερίσματα (Αγίου Θεοδώρου, Μακρυχωρίου, Μελίσσης, Μυρίνης, Προδρόμου, Πτελοπούλας και Σταυρού, που αποτελεί και την έδρα του δήμου). Ο πληθυσμός της Δημοτικής Ενότητας Κάμπου το 1991 ήταν 5.591 άτομα, ενώ το 2001 εμφανίζονται 122 κάτοικοι λιγότεροι (μείωση 2,18%). Πιο συγκεκριμένα η ηλικιακή σύνθεση του πληθυσμού στην περιοχή ακολουθεί τις αντίστοιχες τάσεις σε εθνικό επίπεδο. Έτσι, και για την Δημοτική Ενότητα Κάμπου, η πυραμίδα ηλικιών του πληθυσμού στενεύει στις μικρότερες ηλικίες (κάτω των 24 ετών), που αποτελούν το 26,17% του συνολικού πληθυσμού, γεγονός που συνάδει με τη γενικότερη τάση υπογεννητικότητας. Αντίθετα, το ποσοστό των ηλικιών 45-64 και αυτό των άνω των 65 ετών παραμένουν πολύ υψηλά, καθώς αποτελούν συγκεντρωτικά το 47,51 % του συνολικού πληθυσμού. Συνεπώς, η Δημοτική Ενότητα Κάμπου παρουσιάζει συγκέντρωση ηλικιωμένου πληθυσμού.
Η ευρύτερη περιοχή κατοικήθηκε από την αρχαιότητα. Τα ευρήματα από τους νεολιθικούς οικισμούς του Προδρόμου και του Μακρυχωρίου βεβαιώνουν την κατοίκηση του χώρου του πρώην Δήμου Κάμπου στην αρχαιότερη και μέση Νεολιθική εποχή (6500-5300 π.Χ.). Μεταγενέστερα αρχαιολογικά ευρήματα από τον Πρόδρομο, τον Άγιο Θεόδωρο και τη Μυρίνη μαρτυρούν την ανθρώπινη παρουσία μέσα στα όρια της σημερινής δημοτικής ενότητας από την Εποχή του Χαλκού (4500-1100 π.Χ.) έως τη ρωμαϊκή περίοδο (168 π.Χ.-330 μ.Χ.).
Για τη βυζαντινή περίοδο, οι διαθέσιμες πηγές είναι ελάχιστες. Πιθανότατα αυτήν την περίοδο και πριν από την κατάκτηση της περιοχής από τους Οθωμανούς Τούρκους (τέλη 14ου- αρχές 15ου αιώνα ιδρύθηκαν οι οικισμοί Νταούτι (12ος αιώνας), Κουρτέσι και Μακρυχώρι. Αντίθετα, τα υπόλοιπα χωριά του πρώην δήμου φαίνεται πως έχουν δημιουργηθεί στα χρόνια της Οθωμανοκρατίας, χωρίς να αποκλείεται όμως και κάποια από αυτά να ανάγουν την ίδρυσή τους στους βυζαντινούς χρόνους. Πάντως, το βέβαιο είναι πως ήδη στα τέλη του 16ου αιώνα υπήρχαν τα χωριά Μακρυχώρι, Μοίρους, Κουρτέσι, Κουμάδες και Καψί (ίσως πρόκειται για το σημερινό χωριό Άγιος Θεόδωρος), όπως αναφέρονται στην πρόθεση 421 της Μονής του Μεγάλου Μετεώρου (1592-1593).
Σχετικά με τα τοπωνύμια, μπορούμε να επισημάνουμε τα εξής: το Μακρυχώρι ονομάστηκε έτσι, επειδή εκτεινόταν σε απόσταση ενός χιλιομέτρου κατά μήκος του ποταμού Καλέντζη•τουρκικής προέλευσης είναι τα ονόματα Καπουτσί, Νταούτι και Ντελή Βελή, ενώ πολλές και διαφορετικές απόψεις έχουν διατυπωθεί για την ετυμολογία των χωριών Κουμάδες και Κουρτέσι.
Οι χωρικοί, κάτοικοι του κάμπου, γνωστοί και ως «καραγκούνηδες», ήταν κυρίως κολίγοι ή παρακεντέδες (τεχνίτες και αγωγιάτες) στα τσιφλίκια των μπέηδων. Για κάποιο διάστημα τα χωριά Κουμάδες (η Κοινότητα Κουμάδων μετονομάστηκε Σταυρός το 1957), Κουρτέσι και Μοίρους ήταν τσιφλίκια του Αλή Πασά των Ιωαννίνων. Με τους καραγκούνηδες έρχονταν σε επαφή κάθε χειμώνα πολλοί ημινομάδες κτηνοτρόφοι (Σαρακατσάνοι, Βλάχοι, Αρβανίτες), οι οποίοι αναζητούσαν βοσκοτόπια (κοιλάδες) για τα κοπάδια τους. Σε έγγραφο του 1815 γίνεται λόγος για «κισλατζή Καπτζιού». Αρκετοί από αυτούς τους ημινομάδες κτηνοτρόφους αργότερα εγκαταστάθηκαν μόνιμα στα χωριά του κάμπου (π.χ. στους Κουμάδες).
Κάτω από τη βαριά καταπίεση και εκμετάλλευση των μπέηδων, οι αυθαιρεσίες των οποίων συχνά οδηγούσαν σε ένοπλες συγκρούσεις και εξεγέρσεις (π.χ. Κουρτέσι 1906), αναπτύχθηκε το αγροτικό κίνημα στην ευρύτερη περιοχή της Καρδίτσας στις αρχές του 20ού αιώνα. Σημειωτέον πως το πρώτο μνημόσυνο για τα θύματα του Κιλελέρ έγινε στο Κουρτέσι Καρδίτσας, όπου εκφωνήθηκε λόγος από τον γενικό γραμματέα του Γεωργικού Συνδέσμου Καρδίτσας. Ηγετικές μορφές αυτού του αγροτικού/κοινωνικού κινήματος των αρχών του 20ού αιώνα ήταν -μεταξύ άλλων- ο Κωνσταντίνος Κουκούλης ή Παπαρούνας (1870-1928) από το Κουρτέσι και ο Αθανάσιος Μπαζής (Νασέας) (1870-1945) από τους Κουμάδες. Τα τσιφλίκια, πάντως, σταδιακά αγοράστηκαν από τους ίδιους τους χωρικούς -αυτά των Κουμάδων, του Κουρτεσίου, του Καπουτσί και του Μοίρους μετά το 1907- και οι καταπιεστές μπέηδες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την περιοχή. Αν και απαλλάχτηκαν από τους αφέντες, δεν κατάφεραν να απαλλαγούν εντελώς από τα φυσικά φαινόμενα: τις βαρυχειμωνιές, τις σιτοδείες, τους λιμούς και τις αρρώστιες του 18ου και του 19ου αιώνα διαδέχτηκαν τον 20ό αιώνα οι σεισμοί (1954) και οι πλημμύρες (Μακρυχώρι 1918, Αγιος Θεόδωρος και Μυρίνη 1994).
Από τα μνημεία και τους τόπους συλλογικής μνήμης της Δημοτικής Ενότητας Κάμπου ξεχωρίζουμε το κονάκι του Προδρόμου.
Παραδοσιακής βαλκανικής τεχνοτροπίας είναι η γέφυρα Μακρυχωρίου, κοντά στον δρόμο που ενώνει το Μακρυχώρι με το Ψαθοχώρι, στον ποταμό Πάμισο (Μπλιούρη). Ένα άλλο γεφύρι, επί του ποταμού Καλέντζη, βρίσκεται 5 χιλιόμετρα έξω από την Καρδίτσα στον δρόμο προς τη Μυρίνη. Πρόκειται για τρίτοξο γεφύρι, μόνο το μεσαίο άνοιγμα του οποίου σώζεται. Κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και γεφυρώνει τον ποταμό Καλέντζη λίγο μετά την ένωσή του με τον ποταμό Καράμπαλη.
Επί των ημερών μας, με την εφαρμογή της μεταρρύθμισης του σχεδίου «Καλλικράτης», καποδιστριακός Δήμος Κάμπου ενσωματώνεται πλέον στον μητροπολιτικό -θα λέγαμε- Δήμο Καρδίτσας με έδρα την Καρδίτσα, που αποτελείται από τους δήμους Καρδίτσας, Κάμπου, Ιτάμου, Μητρόπολης και Καλλιφωνίου, οι οποίοι καταργούνται.

Πηγές:
1. ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας, Καρδίτσα 2007
2. Όψεις της Ιστορίας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Νομού Καρδίτσας, Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Καρδίτσας
3. Τουριστικός Οδηγός νομού Καρδίτσας, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας, Καρδίτσα 2010

Η Δημοτική Ενότητα Καλλιφωνίου βρίσκεται στο νότιο τμήμα του Νομού Καρδίτσας και συνορεύει δυτικά με την Δημοτική Ενότητα Ιτάμου, βόρεια με την Δημοτική Ενότητα Καρδίτσας και ανατολικά με τον πρώην Δήμο Μενελαΐδας. Προέκυψε από τη συνένωση των κοινοτήτων Καλλιφωνίου (οικισμοί Καλλιφωνίου-Μαυρονερίου), Απιδιάς (με τον οικισμό Παράγκα), Δαφνοσπηλιάς, Ζαϊμίου, Μολόχας και Παλιουριού. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά της περιοχής είναι η απόκεντρη γεωγραφική θέση και η στενότητα των γεωγραφικών της ορίων, κυρίως ως προς το πληθυσμιακό δυναμικό και τους ανθρώπινους πόρους που αυτά εκφράζουν.
Η Δημοτική Ενότητα Καλλιφωνίου αποτελεί κομμάτι της περιοχής των Αγράφων με προεκτάσεις στην πεδινή ζώνη του Νομού Καρδίτσας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001, ο συνολικός πληθυσμός της Δημοτικής Ενότητας Καλλιφωνίου ανέρχεται σε 3.246 άτομα, τα οποία διαμένουν σε συνολική έκταση 154.700 στρεμμάτων.
Οι μεγαλύτερες εκτάσεις δάσους είναι διακατεχόμενα (Άγιος Ιωάννης Παλιουριού, Απιδιά, Παλιούρι), δηλαδή δάση που είναι κατά κυριότητα δημόσια, αλλά κατά χρήση ανήκουν σε ιδιώτες ή φορείς. Τα υπόλοιπα δάση είναι δημοτικά, δημόσια και συνδιακατεχόμενα (Δαφνοσπηλιά, Μολόχα). Στο σύνολο της η Δημοτική Ενότητα Καλλιφωνίου δεν εμφανίζει προστατευόμενες περιοχές (περιοχές που να έχουν ενταχθεί στο δίκτυο ΦΥΣΗ 2000, RΑΜ5ΑΚ, κ.λπ.).
Η χλωρίδα της περιοχής είναι αρκετά πλούσια. Η βλάστηση που εμφανίζεται στις δασικές εκτάσεις περιλαμβάνει αειθαλή πλατύφυλλα, όπως πρίνους, φιλίκια, κουμαριές, χρυσόξυλα, πάλιουρα, κέδρους κ.ά., χαμηλούς πρίνους, φυλλοβόλα δέντρα, όπως πλατύφυλλες δρύες αλλά και υδρόφιλα δέντρα, όπως πλατάνους, ιτιές και πτελέες. Από την άλλη πλευρά, η πανίδα της χαρακτηρίζεται υποβαθμισμένη. Τα πιο κοινά είδη πτηνών είναι η πέρδικα, ο φασιανός το ορτύκι, η μπεκάτσα, το τρυγόνι, ο σπουργίτης, ο κότσυφας, το γεράκι, η κάργια, η κίσσα, η κουκουβάγια. Η ιχθυοπανίδα των ρεμάτων θεωρείται φτωχή. Όσον αφορά τη χερσαία πανίδα, απαντούν αγριόχοιροι, λαγοί, λύκοι, αλεπούδες, νυφίτσες, κουνάβια, σκίουροι, ζαρκάδια ελάφια κ.ά., καθώς και διάφορα είδη ποντικών, σαύρας και φιδιών.
Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας το 1881 και με την επιστροφή στην ελληνική διοίκηση, η Κοινότητα Καλλιφωνίου με έδρα το Καλλιφώνι και με προσάρτηση του οικισμού Ζαΐμι (επαν)ιδρύθηκε το 1912 και τότε υπαγόταν στον Νομό Τρικάλων. Το 1929 ο οικισμός Ζαϊμι αποσπάστηκε και αυτονομήθηκε, ενώ το 1940 ο οικισμός Μονή Φανερωμένης προσαρτήθηκε στην κοινότητα. Ταυτόχρονα, η ονομασία του οικισμού διορθώθηκε από Καλλιφώνι σε Καλλιφώνιον.
Το Καλλιφώνι έδωσε το παρών σε κάθε αγώνα του έθνους κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Εκτός από τους εννέα καταγεγραμμένους στο ηρώο πεσόντες κατά το διάστημα 1912-1922, βαρύ στάθηκε το ανθρώπινο τίμημα στα πέτρινα χρόνια του 1940-1949. Το χωριό, όπως και η ευρύτερη σημερινή επικράτεια της Δημοτικής Ενότητας Καλλιφωνίου, έλαβε ενεργά μέρος στην Αντίσταση• οι Γερμανοί, μάλιστα, σε επιδρομή τους στο χωριό τον Νοέμβριο του 1943, πυρπόλησαν το ένα τρίτο του οικισμού και προέβησαν σε δολοφονίες αμάχων. Εκτός από τους έξι νεκρούς στον πόλεμο του 1940, σκοτώθηκαν άλλοι 42 κάτοικοι της περιοχής -οι περισσότεροι κατά τον Εμφύλιο- προσκείμενοι στην Αριστερά, δέκα νέοι στρατευμένοι από τον Εθνικό Στρατό έπεσαν στα πεδία των μαχών της αντίστοιχης περιόδου (1946-1949), έξι κάτοικοι έπεσαν θύματα εκτελέσεων των ανταρτών του Δ.Σ.Ε., πέντε έχασαν τη ζωή τους σε ατυχήματα (νάρκες), ενώ περισσότεροι από 25 κάτοικοι του Καλλιφωνίου εξορίστηκαν στη Γυάρο και στη Μακρόνησο ή βρέθηκαν πολιτικοί πρόσφυγες στις πρώην κομμουνιστικές χώρες.4 Υπό αυτές τις ιστορικές παρακαταθήκες -και ανεξαρτήτως ιδεολογικών προτιμήσεων- γίνεται αντιληπτό πόσο ένας ολόκληρος προπολεμικός ιστός της ορεινής και ημιορεινής Ελλάδας υπέστη ανεπανόρθωτα πλήγματα κατά την κρίσιμη δεκαετία του 1940, την οποία -όχι αδικαιολόγητα- αρκετοί ιστορικοί θεωρούν τη δραματικότερη για τη χώρα, σε σύγκριση με τα δρώμενα των ετών 1912-1922, και τούτο παρά τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Το 1944 η κοινότητα υπήχθη πλέον στον Νομό Καρδίτσας, ενώ το 1951 αναγνωρίστηκε και προσαρτήθηκε σε αυτήν ο οικισμός Μαυρονέριον, με την παράλληλη κατάργηση του οικισμού Μονής Φανερωμένης. Με τη μεταρρύθμιση του προγράμματος «Καποδίστριας» (1997), δημιουργήθηκε ο διευρυμένος πλέον πρώην Δήμος Καλλιφωνίου, ο οποίος όμως καταργείται με την υλοποίηση του «Καλλικράτη», καθώς συνενώνεται με τους πρώην δήμους Ιτάμου, Κάμπου, Καρδίτσας και Μητρόπολης, στο πλαίσιο των πέντε νέων μεγάλων δήμων του Νομού Καρδίτσας.
Επί σειρά ετών, η Κοινότητα Καλλιφωνίου δεν διέθετε κοινοτικό κατάστημα• έτσι, στεγαζόταν σε διάφορα ιδιωτικά οικήματα (όπως το κατάστημα που ανήκε στον Γεώργιο Παφλιά), ακόμα και σε οικίες των γραμματέων της κοινότητας. Το 1972-1973 ανεγέρθηκε το πρώτο κοινοτικό γραφείο στην πλατεία του χωριού, ενώ το 1997 ο νέος δήμος μετεγκαταστάθηκε σε καινούργιο διώροφο οικοδόμημα. Ταυτόχρονα, το -τύποις- υπάρχον από το 1962 αγροτικό ιατρείο αντιμετωπίζει έως τις μέρες μας χρόνιο πρόβλημα μόνιμης στελέχωσης. Όσο για την ηλεκτροδότηση του Καλλιφωνίου και συγχρόνως των κοινοτήτων Ζαϊμίου, Ρούσσου και Αγιοπηγής, αυτή υλοποιήθηκε προς το τέλος του 1966.
Ως προς τη γεωμορφολογία της περιοχής, τα τοπικά διαμερίσματα Καλλιφωνίου και Ζαϊμίου είναι πεδινά, τα τοπικά διαμερίσματα Δαφνοσπηλιάς και Παλιουρίου είναι ημιορεινά, ενώ τα τοπικά διαμερίσματα Απιδιάς και Μολόχας είναι ορεινά. Το κλίμα είναι ημίξηρο μεσογειακό με εναλλαγή υγρής και ξηρής περιόδου. Η υγρή περίοδος εντοπίζεται από τα μέσα του φθινοπώρου έως τα μέσα της άνοιξης. Ο χειμώνας είναι βαρύς με πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, χιονοπτώσεις και βροχές. Αντίθετα, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού το κλίμα είναι ξηρό με πολύ υψηλές θερμοκρασίες.
Το χωριό Ζαΐμι, υπαγόμενο πλέον στον πρώην Δήμο Καλλιφωνίου, ιδρύθηκε επί Οθωμανοκρατίας από κολίγους, οι οποίοι διέμεναν σε κατοικίες που έχτισαν οι τσιφλικάδες. Σημειώνουμε επίσης πως ο ορεινός οικισμός της Απιδιάς υπαγόταν παλαιότερα στον Δήμο Ιτάμου, ενώ η Μολόχα, ορεινό χωριό του Δήμου Κτημενίων του Νομού Ευρυτανίας, υπήχθη το 1974 στον Νομό Καρδίτσας. Τέλος, ο οικισμός Παλιούρι, ο οποίος βρίσκεται στις παρυφές του κάμπου, σηματοδοτώντας τις απαρχές του ορεινού όγκου των Αγράφων, έχει μακρόχρονη σχέση διοικητικής συνάφειας με τον Δήμο Καλλιφωνίου.
Ο πληθυσμός της Δημοτικής Ενότητας Καλλιφωνίου δραστηριοποιείται κυρίως στον πρωτογενή τομέα, με την καλλιέργεια βαμβακιού, σιταριού, καπνού και κηπευτικών•στα ορεινά επιδίδεται στην κτηνοτροφία, με κάποιες απόπειρες επέκτασης της οικονομικής βάσης της περιοχής, προσδοκώντας περαιτέρω ανάπτυξη στον δευτερογενή και στον τριτογενή τομέα. Προπολεμικά, οι γεωργοί καλλιεργούσαν καλαμπόκι, σιτάρι, κριθάρι, βρόμη, σίκαλη, βίκο, ρεβίθια, φακές και κηπευτικά. Το 1930 δόθηκαν άδειες καλλιέργειας καπνού, ενώ μεταπολεμικά, κατά τη δεκαετία του 1950, καλλιεργήθηκαν τα ζαχαρότευτλα, πριν από τη στροφή προς τη βαμβακοκαλλιέργεια, το 1970. Όμως, τα προβλήματα λειψυδρίας και γενικότερα υποβάθμισης του περιβάλλοντος (νιτρικά) έθεσαν νέες προτεραιότητες ως προς τη μελλοντική μορφή της γεωργίας στην ευρύτερη περιοχή του πρώην Δήμου Καλλιφωνίου.
Προοπτικές βελτίωσης των συνθηκών στον πρωτογενή τομέα υπάρχουν. Η ολοκλήρωση του αναβαθμού-φράγματος στον ποταμό Καλέντζη και ο καθαρισμός της λεκάνης πριν από τον αναβαθμό, με σκοπό τον εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, καθώς η περιοχή υδρεύεται και αρδεύεται από υπόγειες γεωτρήσεις, συνιστά έργο πνοής για την Δημοτική Ενότητα Καλλιφωνίου, αλλά και για ολόκληρο τον Νομό Καρδίτσας. Σχεδιάζεται, έτσι, η δυνατότητα δημιουργίας αρδευτικού δικτύου για τις καλλιέργειες της περιοχής (αμπέλια, βαμβάκι, σιτάρι), καθώς και για την αντιπλημμυρική προστασία ολόκληρου του Νομού Καρδίτσας. Τα εγκαίνια λειτουργίας του έργου στον ποταμό Καλέντζη πραγματοποιήθηκαν στις 27 Μαρτίου 2010, ενώ στην εκδήλωση παρευρέθηκαν βουλευτές, δήμαρχοι, διευθυντές και υπάλληλοι των αρμόδιων υπηρεσιών.
Το έργο άρχισε να σχεδιάζεται από την προηγούμενη δημοτική αρχή, με επικεφαλής τον Κωνσταντίνο Ματζιάρα, και ύστερα από μία σειρά μελετών, που συντάχθηκαν από το γραφείο του Κωνσταντίνου Πιστρίκα και των συνεργατών του. Με την επίβλεψη της Τ.ΥΔ.Κ και Διεύθυνσης Δημοσίων Έργων (Δ.Δ.Ε.), επιτεύχθηκε το 2004 η ένταξή του στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Θεσσαλίας 2000-2006, με προϋπολογισμό 580.000 ευρώ.
Στόχος των τοπικών αρχών του Καλλιφωνίου είναι η βελτίωση και η ανάδειξη των τουριστικών πόρων που διαθέτει ο δήμος, δηλαδή της ιστορικής και πολιτισμικής κληρονομιάς, των ιαματικών θερμομεταλλικών πηγών και του φυσικού κάλλους των ορεινών όγκων. Εξάλλου, ο ολοκληρωμένος σχεδιασμός προς την κατεύθυνση της προβολής, ανάδειξης, προστασίας και διαφύλαξης των ιστορικών και πολιτιστικών μνημείων κρίνεται απαραίτητος για τον τομέα του τουρισμού. Επίσης, η ύπαρξη ιαματικών πηγών στον δήμο μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών τουρισμού (ιαματικού τουρισμού), με την προσέλκυση ειδικών ομάδων επισκεπτών.

Πηγές:
1. ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας, Καρδίτσα 2007
2. Όψεις της Ιστορίας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Νομού Καρδίτσας, Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Καρδίτσας
3. Τουριστικός Οδηγός νομού Καρδίτσας, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας, Καρδίτσα 2010

Η Δημοτική Ενότητα Μητρόπολης βρίσκεται στα κεντρικό τμήμα του νομού, νοτιοδυτικά της πόλης της Καρδίτσας. Συστάθηκε την 1η Ιανουαρίου του 1999 και συνορεύει ανατολικά με τον Δήμο Καρδίτσας, δυτικά με τον πρώην Δήμο Πλαστήρα, βόρεια με τον πρώην Δήμο Ιθώμης και νότια με την Δημοτική Ενότητα Ιτάμου. Οι τοπικές κοινότητες της Μητρόπολης, του Γεωργικού, της Κρύας Βρύσης, του Ξυνονερίου και του Φράγκου βρίσκονται εξ ολοκλήρου στην πεδινή ζώνη. Στην ορεινή ζώνη, μέρος της οροσειράς της Πίνδου, υπάγονται οι τοπικές κοινότητες του Αγίου Γεωργίου και της Πορτίτσας. Η Δημοτική Ενότητα Μητρόπολης χαρακτηρίζεται, έτσι, ημιορεινός, με έντονο τον γεωργοκτηνοτροφικό χαρακτήρα. Παράγεται βαμβάκι, καπνός, σταφύλια, κρασί, τσίπουρο και κηπευτικά, ενώ οι κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις της περιοχής εφοδιάζουν τον Νομό Καρδίτσας με γαλακτοκομικά προϊόντα και κυρίως με ντόπια κρέατα ελεγμένης ποιότητας. Ταυτόχρονα, μικρό μέρος της τοπικής οικονομίας βασίζεται στη μεταποίηση, υπό τη μορφή μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων, ενώ κάποιοι κάτοικοι απασχολούνται στον τριτογενή τομέα των υπηρεσιών και του εμπορίου (λιανικό εμπόριο, οικοδομικές δραστηριότητες και εστίαση). Ο πληθυσμός ανέρχεται στους 4.573 μόνιμους κατοίκους και η συνολική έκταση της Δημοτικής Ενότητας καλύπτει 57.894 στρέμματα.
Η περιοχή, και ειδικότερα η έδρα της Δημοτικής Ενότητας, η Μητρόπολη, έχει κατοικηθεί από την αρχαιότητα. Είναι χτισμένη στην είσοδο της αρχαίας διάβασης που οδηγούσε από την πεδιάδα της Δυτικής Θεσσαλίας προς το οροπέδιο της Νεβρόπολης (σημερινή Λίμνη Πλαστήρα) και τη νότια Πίνδο. Στη θέση του σημερινού ομώνυμου χωριού κατά την αρχαιότητα υπήρξε η «Πόλις των Μητροπολιτών», η οποία χρονολογείται κατά προσέγγιση από το 500 π.Χ. Ο οικισμός της Μητρόπολης έχει αναγνωριστεί ως αρχαιολογικός χώρος από το 1964 με υπουργική απόφαση, καθώς η αρχαιολογική σκαπάνη, ανάμεσα σε άλλα ευρήματα, έφερε στο φως δυο ρωμαϊκά λουτρά -σε ένα εκ των οποίων υπάρχει ψηφιδωτό που απεικονίζει την αρπαγή της Ευρώπης από τον Δία- και οικιστικά λείψανα από την Κλασική και τη Ρωμαϊκή εποχή. Εικάζεται βάσιμα πως η Μητρόπολη υπήρξε κέντρο αγγειοπλαστικής κατά την αρχαιότητα, γεγονός που επιβεβαιώνεται από τους πολλούς κεραμικούς κλιβάνους που βρέθηκαν μέσα στον ιστό του αρχαίου οικισμού. Ένας από αυτούς τους κλιβάνους, που αποκαλύφθηκε από την ΙΓ’ Ε.Π.Κ.Α., έχει μεταφερθεί στην κεντρική πλατεία του οικισμού, με στόχο την ανάδειξή του.
Η πόλη φαίνεται πως απέκτησε μεγάλη ισχύ στο τέλος του 3ου και στις αρχές του 2ου αιώνα π.Χ., ενώ κυριεύτηκε από τον Φλαμίνιο το 198 π.Χ. Στο έργο του Προκοπίου Περι κτισμάτων αναφέρεται η ανακαίνιση των τειχών της πόλης από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό. Η ονομασία ΓΙαλιόκαστρο είχε δοθεί στον οικισμό το 1420 από τους Τούρκους, που κατέλαβαν τότε την Μητρόπολη και γκρέμισαν τα τείχη της αρχαίας πόλης. Το όνομα Μητρόπολη υιοθετήθηκε τελικά εκ νέου το 1881 με την απελευθέρωση. Αξίζει να σημειώσουμε πως στην κεντρική πλατεία κάτω από τον ναό του Αγίου Γεωργίου, υπάρχει στοά, που σύμφωνα με την παράδοση οδηγούσε έξω από τον οικισμό, στη θέση Λιανοκόκκαλα, όπου και ανακαλύφθηκε ο αρχαϊκός περίπτερος δωρικός ναός του Απόλλωνα.
Η αρχιτεκτονική και η ρυμοτομία της σημερινής Μητρόπολης (2.000 κάτοικοι) χαρακτηρίζονται από διάσπαρτες οικίες μέσα στους δρόμους του χωριού, που διατηρούν ακόμη παραδοσιακά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά και τεχνοτροπίες (πλινθόκτιστα ή πέτρινα χτισμένα από πέτρα του ποταμού, με ξυλοδεσιές, ξύλινα χαγιάτια και σε μερικά σημεία βαμμένα με το χαρακτηριστικό έντονο λουλακί χρώμα).
Με την αναδιάρθρωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης της χώρας μας με το πρόγραμμα «Καλλικράτης», ο πρώην Δήμος Μητρόπολης καταργείται, καθώς εντάσσεται πλέον στον διευρυμένο μητροπολιτικό Δήμο Καρδίτσας, όπως και οι καποδιστριακοί δήμοι Κάμπου, Ιτάμου και Καλλιφωνίου.

Πηγές:
1. ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας, Καρδίτσα 2007
2. Όψεις της Ιστορίας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Νομού Καρδίτσας, Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Καρδίτσας
3. Τουριστικός Οδηγός νομού Καρδίτσας, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας, Καρδίτσα 2010

Η προσπάθεια της δημιουργίας του αεροδρομίου άρχισε το 2004. Το πρώτο έγγραφο υπογράφτηκε από τον Καποδιστριακό Δήμο Κάμπου Καρδίτσας τον Απρίλιο του 2004. Η τελική έκθεση για την επιθεώρηση από την ΥΠΑ/Δ3/Α έχει ημερομηνία 20 Δεκεμβρίου 2013 και το ενημερωτικό σημείωμα προς το Διοικητή της ΥΠΑ υπογράφηκε στις 14 Ιανουαρίου 2014. Δεκαπέντε μέρες αργότερα, στις 29 Ιανουαρίου υπεγράφη η απόφαση του Υπουργού.

Στις 13 Φεβρουαρίου δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ (Αρ. Φύλλου 326/Β’/13-02-2014) η απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων κ. Μιχ. Χρυσοχοΐδη, με την οποία αδειοδοτείται το πεδίο προσγείωσης ελαφρών αεροσκαφών Μυρίνης, που βρίσκεται στο Δημοτικό Διαμέρισμα Κάμπου του Δήμου Καρδίτσας. Όπως αναφέρεται στην απόφαση, στο πεδίο προσγείωσης Μυρίνης χορηγείται άδεια ίδρυσης – λειτουργίας Αεροδρομίου Κατηγορίας Β ελαφρών αεροσκαφών με φορέα λειτουργίας το Δήμο Καρδίτσας και ισχύ αορίστου χρόνου. Το μέσον του διαδρόμου, έχει συντεταγμένες 39ο 24’ 26,60’’ Β και 21ο 59’ 41,10’’ Α. Οι διαστάσεις του διαδρόμου – σύμφωνα και με την έκθεση αυτοψίας του κλιμακίου της Γενικής Δ/νσης Αερομεταφορών της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας – είναι 680 μέτρα μήκος και 20 μέτρα πλάτος, οι διαστάσεις της ζώνης ασφάλειας είναι 740 x 60 μέτρα, έχει προβλεφθεί ζώνη ασφαλείας μήκους 30 μέτρων και στα δύο κατώφλια του διαδρόμου και η διαγράμμιση είναι σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές. Υπάρχει ένα ανεμούριο στο μέσον του διαδρόμου, καθώς και ο απαιτούμενος διασωστικός εξοπλισμός που είναι σύμφωνος με τον Κανονισμό Πυρασφάλειας για αεροδρόμια – ελικοδρόμια και πεδία προσγειώσεων αεροσκαφών Κατηγορίας Πυρασφάλειας 1.

Ο πυροσβεστικός εξοπλισμός του αεροδρομίου αντιστοιχεί σε κατηγορία πυρασφάλειας 1, για την οποία απαιτούνται, σύμφωνα με τον ισχύοντα «Κανονισμό Πυρασφάλειας για αεροδρόμια – ελικοδρόμια και πεδία προσγείωσης αεροσκαφών», κατ’ ελάχιστο τα ακόλουθα:

• Δεξαμενή νερού χωρητικότητας 500 λίτρων τροχήλατη
• Σύστημα παραγωγής υγραφρού με δοχείο αφρού χωρητικότητας 14 λίτρων, δεξαμενή νερού χωρητικότητας 230 λίτρων και ρυθμό εκροής διαλύματος υγραφρού 230 λίτρων ανά λεπτό.
• Πυροσβεστήρα ξηράς σκόνης 45 κιλών με ρυθμό εκροής 2,25 κιλά ανά δευτερόλεπτο.
• Όχημα για τη ρυμούλκηση του ανωτέρω εξοπλισμού.

To υψόμετρο από την επιφάνεια της θάλασσας (MSL) είναι 96 μέτρα (περίπου 300 πόδια).

Το αεροδρόμιο απέχει από την πόλη περίπου 7 χιλιόμετρα.

Ο πιο κοντινός σταθμός βενζίνης αυτοκινήτων απέχει περίπου 2 χιλιόμετρα.

Η ίδρυση του νέου αεροδρομίου οφείλεται σε πρωτοβουλία του Δήμου Καρδίτσας, ο οποίος είναι και ο φορέας διαχείρισης του Αεροδρομίου. Το αεροδρόμιο, όπως αναφέρεται στην απόφαση, θα χρησιμοποιείται για την εξυπηρέτηση πτήσεων ελαφρών αεροσκαφών γενικής αεροπορίας και οι πτήσεις προς και από το αεροδρόμιο θα εκτελούνται σύμφωνα με τους ισχύοντες Νόμους και Διατάξεις, Διατάγματα, Κανονιστικές Αποφάσεις και Κανονισμούς, σε συνάρτηση με την ευθύνη του χειριστή του αεροσκάφους, των επιδόσεων και περιορισμών του αεροσκάφους, ως προς τον τύπο και το βάρος προσγείωσης−απογείωσης. Στο αεροδρόμιο αυτό μπορούν νόμιμα να λειτουργήσουν, από την πρώτη μέρα, όλα τα ΥΠΑΜ που οι ιδιοκτήτες τους είναι κάτοικοι της Καρδίτσας και της γύρω περιοχής. Ακόμη μπορεί να χρησιμοποιηθεί από ομάδες πιλότων που θα έρθουν για τουρισμό στους γύρω τουριστικούς προορισμούς.

Στοιχεία Αεροδρομίου

Τρόποι επικοινωνίας

Για πληροφορίες και προγραμματισμό χρήσης, μπορείτε να επικοινωνείτε με την κ. Γεωργία Γιαννουλάκη (τηλ. 697 766 7597, email: giannoulaki@dimoskarditsas.gov.gr)

Τρόποι μετακίνησης από/προς το αεροδρόμιο

Όταν θα πάτε στο αεροδρόμιο ίσως χρειαστείτε ταξί. Τα τηλέφωνα είναι:

• Ραδιοταξί 2441073001-2
• Ταξί 2441022266